سرطان پوست یکی از شایع ترین سرطان ها در دنیا است که با رشد غیرعادی و خارج از کنترل سلول های پوستی مختلف همراه است. این سرطان در صورت تشخیص زودرس به خوبی درمان می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره انواع سرطان پوست و ضایعات پیش سرطانی پوست ارائه می شود.
سرطان های پوست از جمله ملانوما، کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی، اغلب با تغییراتی در پوست آغاز می شوند که می توانند شروع رشد سلولی یا ضایعات پیش سرطانی باشند یا تغییراتی باشند که سرطانی نیست اما با گذشت زمان به سرطان تبدیل می شود.
تخمین زده می شود که 40 تا 50 درصد افراد روشن پوست که 65 سال سن داشته باشند، حداقل به یک نوع سرطان پوست مبتلا می شوند. به علائم اولیه سرطان پوست دقت کنید. در صورت مشاهده و درمان به موقع، این بیماری کاملاً قابل درمان می باشد.
این لکه های کوچک و پوسته پوسته، در اثر تابش آفتاب شدید ایجاد می شوند و معمولاً در ناحیه سر، گردن یا دست ها دیده می شوند، البته در نقاط دیگری نیز بروز می کنند.
این حالت می تواند نشانه اولیه سرطان پوست باشند اما تشخیص تغییر یک بافت و احتمال سرطانی شدن با گذشت زمان دشوار است. پزشکان جهت جلوگیری از پیشرفت و بروز سرطان سلول های سنگفرشی، درمان زودهنگام را توصیه می کنند. افراد دارای پوستی روشن، بور یا مو قرمز با چشمانی آبی و سبز، بیشتر در معرض خطر هستند.
مرتبط با کراتوز آکتینیک، کایلایت آکتینیک یک بیماری پیش سرطانی است که معمولاً در لب های پایین ظاهر می شود. لکه های پوسته پوسته یا زبر به طور دائم در لب ها ایجاد می شود.
علائمی شامل تورم لب، از بین رفتن مرز محسوس بین لب و پوست و خطوط برجسته لب نیز می توانند نشانه کایلایت آکتینیک باشد. در صورت عدم درمان، این عارضه به کارسینوم سلول سنگفرشی تهاجمی تبدیل می شود.
شاخ پوستی به صورت قیفی شکل ظاهر می شود که از پایه قرمز رنگی در پوست گسترش می یابد. این ماده از کراتین فشرده (همان پروتئین ناخن ها) تشکیل شده است. این عارضه گونه خاصی از کراتوز اکتینیک می باشد. اندازه و شکل رشد این عارضه می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد، اما به طور معمول طول اکثر آنها چند میلی متر است. این عارضه معمولاً در بزرگسالان سفید پوست که سابقه درمعرض آفتاب شدید بودن را دارند، رخ می دهد.
خال، رشد خوش خیم ملانوسیت ها -سلول هایی که به پوست رنگ می دهند- می باشد. اگرچه تعداد بسیار کمی از خال ها به سرطان تبدیل می شوند، اما خال های غیرطبیعی یا غیرمعمول می توانند با گذشت زمان به ملانوم تبدیل شوند. خال های "عادی" می توانند صاف یا برجسته باشند یا ممکن است صاف شروع شوند و با گذشت زمان برجسته شوند. سطح آن معمولاً صاف است. خال هایی که امکان تغییر به سرطان پوست را دارند، غالباً به صورت نامنظم، دارای رنگ های مختلف و بزرگتر از اندازه پاک کن انتهای مداد هستند. بیشتر خال ها در جوانی یا بزرگسالی ایجاد می شوند و ایجاد خال در سنین کهن سالی امری غیرمعمول است.
همه خال های غیر معمولی سرطانی نیستند، اما می توانند سرطانی شوند. خال های غیر معمولی، بزرگ (یک چهارم اینچ یا بزرگتر) و دارای شکل نامنظم هستند و دارای لبه ناصاف یا محو هستند. ممکن است دارای سطحی برجسته یا صاف یا خشن باشند. همینطور به طور معمول مخلوطی از رنگ های صورتی، قرمز، برنز و قهوه ای می باشند.
بیشتر خال های بدن شبیه یکدیگر هستند. یک خال یا کک و مک که ظاهری متفاوت از سایرین دارد یا دارای ویژگی های ملانوم می باشد باید توسط متخصص پوست بررسی شود؛ زیرا امکان سرطانی بودن آن وجود دارد. ABCDE معیاری برای بررسی خال ها یا رشد غیرطبیعی در سایر نواحی پوست می باشد.
پوست خود را به طور منظم معاینه کنید. محل متداول ملانوم در مردان در ناحیه کمر و در زنان، ساق پا است. ماهانه یک بار کل بدن را از نظر خال یا لکه های مشکوک بررسی کنید.
از سر خود شروع کنید و پایین بیایید. مناطق "پنهان" را بررسی کنید: بین انگشتان دست و پا، کشاله ران، کف پا، پشت زانوها. پوست سر و گردن خود را از نظر وجود خال بررسی کنید. از آینه دستی استفاده کنید یا از یکی از اعضای خانواده بخواهید تا به شما کمک کند تا مناطقی که دسترسی به آن دشوار است را بررسی کند.
به خال های جدید مشکوک باشید. از خال ها عکس بگیرید و از آن جهت مشاهده تغییرات استفاده کنید. در دوران نوجوانی، بارداری یا یائسگی، در مواقعی که هورمون ها افزایش می یابد، به خال ها توجه ویژه داشته باشید.
اگر خال یا لکه ای را مشاهده کردید که دارای خصوصیات ABCDE ملانوم است -یا حساس، دارای خارش، پوسته پوسته شدن، قرمزی یا تورم زیاد است- به پزشک مراجعه کنید. پزشک بافت خال را خارج کرده و از آن نمونه برداری می کند. اگر سرطانی باشد، کل خال و لبه پوست طبیعی اطراف آن برداشته می شود و زخم بخیه می خورد. درمان های اضافی نیز لازم است.
ملانوم بدخیم، به ویژه در مراحل پیشرفته، جدی می باشد و درمان آن دشوار است. تشخیص و درمان به موقع می تواند احتمال بهبودی را افزایش دهد. سرطان های پوستی غیر ملانوم شامل کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی هستند. هر دو شایع هستند و تقریباً همیشه به موقع تشخیص داده و درمان می شوند. افرادی که یک بار به سرطان پوست مبتلا شده اند، در معرض خطر ابتلا دوباره به آن قرار دارند و نیاز هست حداقل یک بار در سال چکاپ شوند.
ملانوم به اندازه انواع دیگر سرطان پوست شایع نمی باشد، اما جدی و خطرناک است.
علائم احتمالی ملانوم شامل تغییر در ظاهر خال یا ناحیه رنگدانه ای است. در صورت تغییر اندازه، تغییر شکل یا رنگ، ایجاد لبه های نامنظم، بیش از یک رنگ، عدم تقارن، یا خارش، ریزش یا خونریزی، با پزشک خود مشورت کنید.
این سرطان پوست غیر ملانومی می تواند به صورت دانه های قرمز رنگ و توپر، پوسته پوسته با خونریزی یا زخمی که بهبود نمی یابد، ظاهر شود. این بیماری غالباً روی بینی، پیشانی، گوش ها، لب پایین، دست ها و سایر قسمت هایی از بدن که در معرض آفتاب هستند رخ می دهد. کارسینوم سلول سنگفرشی در صورت درمان زود هنگام قابل درمان است. در صورت پیشرفت سرطان پوست، درمان به میزان اثر داروها بر بدن در حین سرطان بستگی دارد.
به بیماری بوون، کارسینوم سلول سنگفرشی "موضعی" نیز گفته می شود. این بیماری نوعی سرطان پوست است که به سمت خارج از سطح پوست پخش می شود. در مقابل، کارسینومای سلول سنگفرشی "تهاجمی" می تواند به داخل رشد کرده و به قسمت پایینی بدن گسترش یابند. بیماری بوون لکه هایی مایل به قرمز است که امکان دارد پوسته شود و با عارضه های پوستی، اگزما، قارچ یا پسوریازیس اشتباه گرفته شود.
سرطان سلول بازال شایع ترین سرطان پوست می باشد و آسان ترین درمان را دارد. کارسینوم سلول بازال به آرامی گسترش می یابد و بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد. تومورهای سلول بازال می توانند اشکال مختلفی داشته باشند، از جمله یک برجستگی سفید مرواریدی یا مومی، اغلب با رگ های خونی قابل مشاهده، روی گوش، گردن یا صورت. تومورها همچنین می توانند به صورت یک تکه صاف، پوسته پوسته، گوشتی یا قهوه ای در پشت یا سینه، یا به ندرت، یک زخم سفید و مومی ظاهر شوند.
انواع غیر شایع سرطان پوست شامل سارکوم کاپوسی است که عمدتا در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مشاهده می شود. سرطان غدد سباسه، یک سرطان تهاجمی است که از غدد چربی پوست نشأت می گیرد و سرطان سلول مرکل، که معمولاً در ناحیه های در معرض آفتاب در سر، گردن، بازوها و پاها دیده می شود اما اغلب به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد.
قرار گرفتن در معرض نورخورشید بزرگترین علت سرطان پوست است. اما این گونه سرطان ها همیشه به علت نور شدید ایجاد نمی شوند، حتی قرار گرفتن در معرض خطرات زیست محیطی، درمان با اشعه و حتی وراثت در این امر نقش دارند.
خطر ابتلا به سرطان پوست برای افراد زیر بیشتر است:
در معرض اشعه خورشید قرار نگیرید، به خصوص بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر که شدیدترین میزان اشعه خورشید وجود دارد.
در خارج از منزل، از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید (لب و گوش را فراموش نکنید!)، کلاه و عینک آفتابی بزنید و بدن خود را بپوشانید. به یاد داشته باشید، اگر متوجه تغییراتی در پوست خود مانند خال جدید، تغییر ظاهر خال یا زخم جدید شده اید که بهبود نمی یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.