بکساروتن

بکساروتن (نام تجاری: تارگرتین)، نوعی داروی شیمی درمانی سرطان است که در کنترل و درمان ضایعات پوستی ناشی از لنفوم سلول های T پوستی کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف داروی بکساروتن (Bexarotene)، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: بکساروتن

نام تجاری: تارگرتین

موارد مصرف

از داروی بکساروتن (Bexarotene) در درمان عارضه های پوستی ناشی از نوعی سرطان (لنفوم سلول T پوستی-CTCL) استفاده می شود. این دارو به گروهی از داروها به نام رتینوئیدها (مشتقات ویتامین A) تعلق دارد. بکساروتن باعث کاهش یا توقف رشد سلول می­ شود.

اَشکال دارویی

کپسول خوراکی (75 میلی گرم)

زمان و نحوه مصرف

قبل از شروع استفاده از بکساروتن و هربار استفاده مجدد، برگه راهنمای دارو را مطالعه کنید. اگر سوالی دارید، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

داروی بکساروتن (Bexarotene) طبق نظر پزشک معالج و معمولاً یک بار در روز به همراه غذا یا بلافاصله بعد از غذا مصرف می شود. دوز مصرفی دارو براساس حجم و اندازه بدن، شرایط پزشکی فرد و میزان پاسخ بدن به دارو تعیین می­ شود. دارو را ببلعید و از جویدن و له کردن دارو اجتناب کنید. اگر کپسول شکسته است از آن استفاده نکنید. اگر محتوای کپسول با پوست تماس پیدا کرد بلافاصله موضع را با آب و صابون بشویید و به پزشک خود اطلاع دهید.

خودسرانه دوز مصرفی دارو را افزایش ندهید و آن را طولانی تر از زمان مقرر مصرف نکنید، چرا که این کار نه تنها باعث افزایش بهبودی بیماری نخواهد شد بلکه ممکن است خطر عوارض جانبی جدی را نیز افزایش دهد.

ممکن است چند ماه مصرف این دارو طول بکشد تا تغییر روند و بهبودی مشاهده شود. دوز مصرفی در این مدت توسط پزشک معالج تنظیم می­ شود.

از آنجا که داروی بکساروتن (Bexarotene) از طریق پوست و ریه ها قابل جذب است و ممکن است به جنین آسیب برساند، بنابراین زنانی که باردار هستند یا می خواهند باردار شوند نباید این دارو را لمس و یا گرد کپسول ها را استنشاق کنند. برای یادگیری دستورالعمل­ نحوه استفاده صحیح و نگهداری از این دارو حتما با پزشک داروساز خود مشورت کنید.

عوارض جانبی

سردرد، خستگی، حالت تهوع، استفراغ، خشکی پوست، اسهال یا اختلال در خواب می ­توانند از عوارض بکساروتن باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، پزشک خود را در جریان بگذارید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

داروی بکساروتن (Bexarotene) می تواند سطح چربی های "مضر" (کلسترول / تری گلیسیرید) را در خون افزایش دهد. بنابراین پزشک برای ارزیابی چربی خون، آزمایش خون تجویز می کند. اگر سطح چربی خون بیش از حد بالا رود، ممکن است لازم باشد پزشک دوز مصرفی را کاهش داده یا متوقف کند، و یا این که داروی کاهنده کلسترول تجویز کند.

به علاوه بکساروتن می تواند باعث کم کاری تیروئید نیز بشود. در صورت بروز هر یک از علائم کم کاری تیروئید مانند افزایش غیرمعمول وزن، احساس سرما، یبوست، ضربان قلب آهسته، کمبود انرژی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک معمولاً در این زمان انجام آزمایش خون را توصیه و در صورت لزوم داروی تیروئید تجویز می کند.

بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله درد معده، تورم دست ها / پاها، درد / سفتی / گرفتگی عضلات، ضربان سریع / تپنده قلب، تغییرات ذهنی / خلقی (مانند افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی)، درد شدید شکم / کمر / معده، حالت تهوع / استفراغ مداوم، ادرار تیره، تغییرات بینایی، زردی چشم و پوست را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

داروی بکساروتن (Bexarotene) می تواند باعث کاهش توانایی بدن در مبارزه با عفونت شود. در صورت بروز علائم عفونت مانند تب، لرز یا گلودرد مداوم، پزشک را به سرعت مطلع سازید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی بکساروتن را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف بکساروتن، در صورت حساسیت به آن یا به داروهای مربوط به ویتامین A (سایر رتینوئیدها مانند ایزوترتینوئین)، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

پیش از مصرف داروی بکساروتن (Bexarotene)، در صورت ابتلا به بیماری های همچون پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)، اعتیاد به الکل، آب مروارید، چربی خون بالا (کلسترول / تری گلیسیرید بالا)، دیابت، بیماری کیسه صفرا، مشکلات کبدی، مشکلات روحی / خلقی (مانند افسردگی)، مشکلات تیروئید (به عنوان مثال، کم کاری تیروئید) پزشک خود را مطلع سازید.

این دارو ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند. کمتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید. از سولاریوم و چراغ های آفتابی استفاده نکنید. از کرم ضد آفتاب / ترمیم کننده لب استفاده کنید و بیرون از خانه لباس محافظ و گشاد آستین بلند بپوشید. در صورت بروز آفتاب سوختگی یا تاول های پوستی یا قرمزی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

بکساروتن خطر ابتلا به عفونت های مختلف را افزایش داده و یا عفونت های فعلی را تشدید می کند. برای جلوگیری از انتقال عفونت، دستان خود را به خوبی بشویید. از تماس با افراد مبتلا به بیماری های واگیردار (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا، کووید-19) خودداری کنید. در صورتی که در معرض عفونت قرار گرفته اید و یا می خواهید اطلاعات بیشتری کسب کنید با پزشک خود مشورت کنید.

این دارو نباید در دوران بارداری استفاده شود. اگر باردار شدید یا فکر می کنید باردار هستید، فوراً پزشک خود را در جریان بگذارید.

از آنجا که بکساروتن از طریق پوست و ریه ها قابل جذب است و ممکن است به جنین آسیب برساند، بنابراین زنانی که باردار هستند یا می خواهند باردار شوند نباید این دارو را لمس و یا گرد حاصل از کپسول ها را استنشاق کنند.

هنوز مشخص نیست که این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. به دلیل خطر احتمالی برای نوزاد، شیردهی در هنگام استفاده از این دارو توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی بکساروتن را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

داروهایی که ممکن است با بکساروتن تداخل داشته باشند عبارتند از: جم فیبروزیل، مکمل های حاوی ویتامین A.

این دارو ممکن است اثر داروهای ضد بارداری هورمونی مانند قرص، پچ یا حلقه را کاهش دهد که می تواند منجر به بارداری شود. هنگام استفاده از این دارو باید از اشکال قابل اعتماد دیگری برای پیشگیری از از بارداری استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

این دارو می تواند بر روی نتایج برخی تست های تشخیصی (مانند سطح CA-125) اثر گذاشته و باعث نتیجه کاذب آزمایش شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

سوءمصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا مشلات تنفسی با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

توجه

این دارو را سرخود به دیگران تجویز نکنید.

بهتر است هنگام مصرف این دارو آزمایش /  معاینات پزشکی (مانند تست های بارداری، آزمایش های کبد / تیروئید، سطح کلسترول / تری گلیسیرید، شمارش گلبول­های سفید خون) به صورت منظم انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.

دوز فراموش شده

اگر دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن آن را به همراه وعده غذایی مصرف کنید. اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

در دمای اتاق (20 الی 25 درجه سانتیگراد) و دور از نور و رطوبت در ظرف اصلی دارو نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.