زوال عقل (دمانس)

زوال عقل، که اغلب با نام دمانس شناخته می شود، یک سندرم بالینی پیچیده است که به تدریج توانایی های شناختی فرد را تحلیل می برد. این وضعیت، فراتر از فراموشی های گاه به گاه است و می تواند به طور قابل توجهی بر حافظه، تفکر و رفتار فرد تأثیر بگذارد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز زوال عقل، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

زوال عقل چیست؟

زوال عقل یا دمانس، مجموعه ای از علائم است که بر حافظه، تفکر و توانایی های اجتماعی فرد تأثیر می گذارد و فعالیت های روزمره او را مختل می کند. این یک بیماری خاص نیست، بلکه یک سندرم است که توسط بیماری های مختلفی ایجاد می شود. در حالی که از دست دادن حافظه یکی از اولین نشانه هاست، صرف فراموشی لزوماً به معنای ابتلا به دمانس نیست و می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد. بیماری آلزایمر شایع ترین علت دمانس در افراد مسن است، اما عوامل دیگری نیز نقش دارند. بسته به علت زمینه ای، برخی از علائم دمانس ممکن است قابل برگشت باشند.

علائم زوال عقل

علائم زوال عقل بسته به علت زمینه ای، متفاوت است. اما به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

تغییرات شناختی

• از دست دادن حافظه: معمولاً یکی از اولین و بارزترین نشانه هاست که اغلب توسط اطرافیان فرد مشاهده می شود.
• مشکلات ارتباطی: ناتوانی در یافتن کلمات مناسب، دنبال کردن مکالمات یا بیان افکار.
• مشکلات بصری-فضایی: دشواری در رانندگی، قضاوت فاصله یا گم شدن در مکان های آشنا.
• مشکل در استدلال و حل مسئله: ناتوانی در انجام کارهای پیچیده، برنامه ریزی و سازماندهی.
• کاهش هماهنگی حرکتی: ضعف در کنترل حرکات و عملکرد های ظریف.
• گیجی: عدم آگاهی نسبت به زمان، مکان و افراد.

تغییرات روانشناختی

• تغییرات شخصیتی: فرد ممکن است منزوی، بی تفاوت یا پرخاشگر شود.
• اختلالات خلقی: افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به دمانس شایع است.
• بی قراری: فرد ممکن است بی دلیل بی قرار شود یا نسبت به دیگران سوءظن پیدا کند.
• توهم وپارانویا: دیدن، شنیدن یا احساس کردن چیزهایی که وجود خارجی ندارند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکل حافظه یا سایر علائم زوال عقل مواجه هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص علت اصلی بسیار مهم است، زیرا برخی از بیماری ها که باعث علائم شبیه به زوال عقل می شوند، قابل درمان هستند.

علل زوال عقل

زوال عقل ناشی از آسیب یا از دست رفتن سلول های عصبی و ارتباطات آن ها در مغز است. علائم آن بستگی به ناحیه ای از مغز دارد که تحت تاثیر قرار گرفته است و می تواند افراد مختلف را به شکل های متفاوتی تحت تاثیر قرار دهد.

انواع زوال عقل اغلب بر اساس ویژگی های مشترکشان دسته بندی می شوند؛ مانند نوع پروتئین رسوب کرده در مغز یا ناحیه ای از مغز که درگیر شده است. همچنین، برخی از بیماری ها علائمی شبیه به زوال عقل دارند و برخی داروها نیز می توانند واکنش هایی ایجاد کنند که شامل علائم زوال عقل باشد. کمبود برخی ویتامین ها یا مواد معدنی نیز می تواند باعث بروز علائم زوال عقل شود که در این صورت، با درمان، علائم ممکن است بهبود یابند.

زوال عقل پیشرونده

زوال عقل پیشرونده با گذشت زمان بدتر می شود. انواع زوال عقلی که بدتر می شوند و غیرقابل برگشت هستند عبارتند از:

1. بیماری آلزایمر: شایع ترین علت دمانس است که با تجمع دو پروتئین بتا-آمیلوئید (پلاک ها) و تاو (گره ها) در مغز مشخص می شود. این توده ها به تدریج به سلول های عصبی آسیب می زنند و منجر به مرگ آن ها می شوند.
2. زوال عقل عروقی: ناشی از آسیب به رگ های خونی مغز است که می تواند به دلیل سکته های مغزی کوچک یا بزرگ یا بیماری های عروقی دیگر رخ دهد. این نوع دمانس بیشتر بر تفکر، حل مسئله و سرعت پردازش اطلاعات تأثیر می گذارد.
3. زوال عقل با اجسام لویی (DLB): یکی از شایع ترین انواع دمانس است که با تجمع توده های پروتئینی کروی شکل (اجسام لویی) در مغز مشخص می شود. علائم آن شامل توهمات بینایی، اختلالات خواب و علائم حرکتی شبیه به پارکینسون است.
4. زوال عقل فرونتوتمپورال (FTD): این گروه از اختلالات با تخریب سلول های عصبی در لوب های پیشانی و گیجگاهی مغز مشخص می شود. علائم آن بیشتر شامل تغییرات شخصیتی، رفتاری و مشکلات زبانی است تا از دست دادن حافظه.
5. زوال عقل مختلط: در بسیاری از موارد، به ویژه در افراد مسن، دمانس ترکیبی از چندین علت مختلف است، مانند بیماری آلزایمر و زوال عقل عروقی.

سایر بیماری های مرتبط با زوال عقل

زوال عقل همچنین می تواند با سایر بیماری ها رخ دهد، از جمله:

• بیماری هانتینگتون: یک بیماری ارثی که با تخریب تدریجی سلول های عصبی در مغز و نخاع، به تدریج باعث زوال مهارت های تفکر می شود.
• آسیب تروماتیک مغزی (TBI): آسیب های مکرر به سر، مانند آنچه در ورزشکاران حرفه ای یا نظامیان رخ می دهد، می تواند سال ها بعد باعث علائم دمانس شود.
• بیماری کروتزفلد-جاکوب (CJD): یک بیماری نادر و کشنده مغزی است که با تجمع پروتئین هایی به نام پریون ها در مغز مشخص می شود.
• بیماری پارکینسون: بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون در مراحل پیشرفته بیماری، دمانس را نیز تجربه می کنند.

شرایط شبیه به زوال عقل که قابل برگشت هستند

برخی از شرایط پزشکی می توانند علائمی شبیه به دمانس ایجاد کنند که در صورت درمان به موقع، قابل برگشت هستند. این موارد عبارتند از:

• عفونت ها و التهاب ها: عفونت ها، تب یا بیماری های خودایمنی می توانند به طور موقت عملکرد مغز را مختل کنند.
• اختلالات متابولیک و غدد درون ریز: مشکلات تیروئید، نوسانات قند خون، و عدم تعادل الکترولیت ها (مانند سدیم یا کلسیم) می توانند علائم شناختی ایجاد کنند.
• کمبودهای تغذیه ای: کمبود ویتامین های ضروری مانند B12، B6، E و تیامین (B1)، و همچنین کم آبی بدن، می توانند باعث علائم دمانس شوند.
• عوارض جانبی داروها: تداخلات دارویی، دوز نامناسب یا واکنش به برخی داروها می تواند علائم گیجی و فراموشی را در پی داشته باشد.
• هیدروسفالی با فشار طبیعی: تجمع مایع مغزی-نخاعی در مغز می تواند علائمی مانند مشکلات حرکتی، بی اختیاری ادرار و فراموشی ایجاد کند.
• تومورهای مغزی و خونریزی: به ندرت، تومورهای مغزی یا خونریزی زیر سخت شامه (ساب دورال) می توانند باعث بروز علائم دمانس شوند.

عوامل خطر ساز (ریسک فاکتورها)

عوامل متعددی می توانند در نهایت به زوال عقل منجر شوند. درک این عوامل می تواند به افراد کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه مناسبی را برای کاهش خطر خود اتخاذ کنند. این عوامل به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: غیرقابل تغییر و قابل تغییر.

عوامل خطر غیرقابل تغییر

این عوامل خارج از کنترل فرد هستند، اما آگاهی از آن ها برای ارزیابی ریسک ابتلا به دمانس مفید است:

• سن: با افزایش سن، به ویژه پس از ۶۵ سالگی، خطر ابتلا به زوال عقل به طور قابل توجهی افزایش می یابد. با این حال، زوال عقل یک بخش طبیعی از پیری نیست و ممکن است در افراد جوان تر نیز رخ دهد.
• سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی دمانس می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. البته این به معنای ابتلای قطعی نیست، زیرا بسیاری از افراد با سابقه خانوادگی هرگز به آن مبتلا نمی شوند و برعکس. آزمایش های ژنتیکی خاصی برای شناسایی تغییرات ژنی مرتبط با افزایش خطر وجود دارد.
• سندرم داون: افراد مبتلا به سندرم داون تا میانسالی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر زودرس هستند.

عوامل خطر قابل تغییر

این عوامل با سبک زندگی و شرایط پزشکی مرتبط هستند و با مدیریت صحیح می توانند خطر ابتلا به دمانس را کاهش دهند:

• سبک زندگی: تحقیقات نشان داده اند که پیروی از یک سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی حاوی ماهی، میوه ها و سبزیجات (مانند رژیم مدیترانه ای)، ورزش منظم و فعالیت های اجتماعی، می تواند خطر کاهش شناختی را کاهش دهد.
• مصرف بیش از حد الکل: نوشیدن مقادیر زیاد الکل به مغز آسیب می رساند و با افزایش خطر زوال عقل، به ویژه نوع زودرس آن، مرتبط است.
• عوامل خطر قلبی عروقی: شرایطی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، چاقی و سیگار کشیدن به طور مستقیم با سلامت عروق مغز مرتبط هستند و خطر زوال عقل را افزایش می دهند. مدیریت صحیح این بیماری ها برای پیشگیری از دمانس حیاتی است.
• کم شنوایی و کم بینایی درمان نشده: مطالعات نشان می دهند که کم شنوایی و کم بینایی با افزایش خطر زوال عقل مرتبط هستند. درمان زودهنگام این مشکلات (مانند استفاده از سمعک یا عینک) می تواند به کاهش ریسک کمک کند.
• افسردگی: افسردگی، به ویژه در میانسالی، به عنوان یک عامل خطر برای زوال عقل شناخته شده است.
• آلودگی هوا: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ذرات ریز آلودگی هوا، می تواند سرعت تخریب سیستم عصبی را افزایش داده و خطر زوال عقل را بالا ببرد.
• ضربه به سر (TBI): افرادی که دچار ضربه شدید یا مکرر به سر شده اند، به ویژه پس از ۵۰ سالگی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلزایمر و انواع دیگر دمانس هستند.
• اختلالات خواب: اختلالاتی مانند آپنه خواب با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل مرتبط هستند.
• کمبود برخی ویتامین ها: سطوح پایین ویتامین های D، B6، B12 و فولات در خون می تواند خطر زوال عقل را افزایش دهد.
• برخی داروها: مصرف داروهایی که عوارض جانبی آن ها شامل اختلال در حافظه است، مانند برخی داروهای خواب آور و آنتی هیستامین ها، ممکن است خطر را افزایش دهد. در این زمینه مشورت با پزشک ضروری است.

عوارض زوال عقل

با پیشرفت زوال عقل، فرد به تدریج توانایی های خود را از دست می دهد که می تواند منجر به عوارض زیر شود:

• تغذیه نامناسب: ناتوانی در خوردن، جویدن یا بلعیدن غذا که به سوءتغذیه منجر می شود.
• ذات الریه (پنومونی): ورود غذا یا مایعات به ریه ها به دلیل مشکلات بلع که می تواند منجر به عفونت ریه شود.
• ناتوانی در انجام وظایف روزمره: فرد برای حمام کردن، لباس پوشیدن و مصرف دارو نیاز به کمک پیدا می کند.
• مشکلات ایمنی: رانندگی، آشپزی یا زندگی به تنهایی برای فرد خطرناک می شود.
• مرگ: در مراحل پایانی بیماری، مرگ اغلب به دلیل عفونت ها یا عوارض ناشی از ناتوانی ها رخ می دهد.

پیشگیری از زوال عقل

در حالی که هیچ راه قطعی برای پیشگیری از زوال عقل وجود ندارد، تحقیقات نشان می دهند که برخی اقدامات می توانند به کاهش خطر ابتلا و به تأخیر انداختن شروع آن کمک کنند. با تغییر و بهبود سبک زندگی و مدیریت شرایط پزشکی، می توانید از سلامت شناختی خود محافظت کنید.

راهکارهای سبک زندگی و پزشکی برای کاهش خطر زوال عقل

• ذهن خود را فعال نگه دارید. مغز نیز مانند سایر عضلات بدن نیاز به تمرین دارد. فعالیت های فکری تحریک کننده مانند خواندن کتاب، حل پازل، یادگیری یک مهارت جدید یا نواختن یک ساز می توانند به حفظ سلامت مغز کمک کنند.
• فعالیت بدنی و اجتماعی داشته باشید. ورزش منظم، مانند ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی متوسط در هفته، به سلامت قلب و عروق و بهبود جریان خون به مغز کمک می کند. همچنین، مشارکت در فعالیت های اجتماعی و حفظ ارتباط با دوستان و خانواده، تأثیر مثبتی بر سلامت شناختی دارد.
• سیگار کشیدن را ترک کنید. تحقیقات نشان داده اند که سیگار کشیدن، به ویژه در میانسالی و پس از آن، خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری های عروقی را افزایش می دهد. ترک سیگار می تواند این خطر را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
• عوامل خطر قلبی عروقی را مدیریت کنید. بیماری هایی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت می توانند به رگ های خونی مغز آسیب برسانند. با نظارت و درمان این شرایط، می توانید از سلامت مغز خود محافظت کنید. همچنین، کاهش وزن در صورت اضافه وزن و توجه به سطح کلسترول LDL می تواند مفید باشد.
• رژیم غذایی سالمی داشته باشید. شواهد نشان می دهند که یک رژیم غذایی به سبک مدیترانه ای، سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و چربی های سالم (مانند روغن زیتون)، می تواند سلامت مغز و قلب را ارتقا داده و خطر زوال عقل را کاهش دهد.
• خواب با کیفیت داشته باشید. داشتن یک خواب خوب و کافی، برای عملکرد صحیح مغز حیاتی است. اگر با مشکلاتی مانند آپنه خواب یا خروپف شدید مواجه هستید، با یک متخصص مشورت کنید.
• کم شنوایی و کم بینایی را درمان کنید. تحقیقات نشان می دهند که کم شنوایی و کم بینایی درمان نشده می توانند با افزایش خطر زوال شناختی مرتبط باشند. استفاده از سمعک یا عینک می تواند این خطر را کاهش دهد.
• مراقب سلامت روان خود باشید. اگر دچار افسردگی یا اضطراب هستید، به پزشک مراجعه کنید. درمان به موقع این شرایط می تواند به کاهش خطر ابتلا به زوال عقل کمک کند.
• از دریافت ویتامین های کافی مطمئن شوید. کمبود ویتامین هایی مانند D، B6، B12 و فولات ممکن است خطر زوال عقل را افزایش دهد. با مشورت پزشک، می توانید از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها، سطح این ویتامین ها را در بدن خود تنظیم کنید.

تشخیص زوال عقل

تشخیص دقیق علت زوال عقل نیازمند یک ارزیابی جامع است، زیرا هیچ آزمایش واحدی برای تأیید آن وجود ندارد. پس از تشخیص، درمان بر مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد.

برای تشخیص زوال عقل، متخصصان مراقبت های بهداشتی از ترکیبی از روش های زیر استفاده می کنند:

• بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک در مورد علائم و سابقه بیماری شما و خانواده تان سؤال می کند. ممکن است از نزدیکان شما نیز در مورد تغییرات مشاهده شده در رفتار و عملکرد شما اطلاعاتی بگیرد.
• آزمایش های شناختی و عصبی-روانشناختی: این آزمایش ها مهارت های فکری شما، از جمله حافظه، استدلال، قضاوت، توانایی های زبانی و توجه را ارزیابی می کنند.
• ارزیابی عصبی: متخصص، حرکت، تعادل، رفلکس ها و حواس شما را بررسی می کند تا هرگونه مشکل عصبی را شناسایی کند.
• اسکن مغز:
  • سی تی اسکن یا ام آرآی: این اسکن ها به دنبال شواهدی از سکته مغزی، خونریزی، تومور یا تجمع مایع در مغز (هیدروسفالی) می گردند.
  • اسکن PET: این اسکن ها می توانند الگوهای فعالیت مغز و همچنین وجود پروتئین های آمیلوئید یا تاو را که نشانه های اصلی بیماری آلزایمر هستند، نشان دهند.
• آزمایش های آزمایشگاهی: آزمایش خون می تواند کمبود ویتامین B12 یا کم کاری تیروئید را که هر دو می توانند علائمی شبیه به دمانس ایجاد کنند، تشخیص دهد. گاهی اوقات مایع نخاعی نیز برای بررسی عفونت یا نشانگرهای خاص بیماری ها مورد آزمایش قرار می گیرد.
• معاینه روانپزشکی: یک متخصص بهداشت روان می تواند تعیین کند که آیا افسردگی یا سایر بیماری های روانی در بروز علائم نقش دارند یا خیر.

درمان زوال عقل

در حال حاضر، بیشتر انواع زوال عقل قابل درمان قطعی نیستند، اما داروهایی وجود دارند که می توانند به طور موقت به مدیریت علائم و بهبود عملکرد فرد کمک کنند.

داروهای معمول

این داروها با هدف قرار دادن پیام رسان های شیمیایی در مغز، به بهبود حافظه، یادگیری و قضاوت کمک می کنند.

• مهارکننده های کولین استراز: این داروها سطح یک پیام رسان شیمیایی به نام استیل کولین را افزایش می دهند. داروهایی مانند دنپزیل، ریواستیگمین و گالانتامین از این دسته هستند. اگرچه این داروها عمدتاً برای بیماری آلزایمر استفاده می شوند، ممکن است برای زوال عقل عروقی، زوال عقل با اجسام لویی و زوال عقل بیماری پارکینسون نیز تجویز شوند. عوارض جانبی آن ها شامل تهوع، استفراغ و اسهال است. در موارد نادر، ممکن است باعث کاهش ضربان قلب، غش و مشکلات خواب نیز شوند.
• ممانتین: این دارو با تنظیم فعالیت پیام رسان شیمیایی دیگری به نام گلوتامات عمل می کند که در یادگیری و حافظه نقش دارد. ممانتین گاهی همراه با یک مهارکننده کولین استراز تجویز می شود و یک عارضه جانبی رایج آن سرگیجه است.
• سایر داروها: پزشک ممکن است برای درمان علائم دیگری مانند افسردگی، مشکلات خواب، توهم، تحریک پذیری یا حرکات کند و سفت (پارکینسونیسم) نیز داروهایی تجویز کند.

داروهای جدید

دو داروی جدید به نام های لکانماب و دونانماب توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای افراد مبتلا به آلزایمر خفیف و اختلال شناختی خفیف ناشی از آلزایمر تأیید شده اند. این داروها با جلوگیری از تجمع پلاک های آمیلوئید در مغز، روند کاهش توانایی های فکری را کُند می کنند.

لکانماب به صورت تزریق وریدی هر دو هفته یک بار، و دونانماب هر چهار هفته یک بار تجویز می شود.

عوارض جانبی لکانماب شامل واکنش های مرتبط با تزریق (تب، علائم شبیه آنفولانزا)، تهوع و استفراغ است. عوارض جانبی دونانماب نیز می تواند شامل علائم شبیه آنفولانزا، سردرد و تغییرات فشار خون باشد.

خطرات جدی: استفاده از این داروها با خطر تورم یا خونریزی در مغز همراه است. به همین دلیل، FDA توصیه های زیر را ارائه کرده است:

• آزمایش ژنتیک: افراد حامل ژنی به نام APOE e4 خطر بیشتری برای این عوارض دارند، بنابراین آزمایش ژنتیک قبل از درمان توصیه می شود.
• پایش مداوم: انجام MRI مغز قبل و حین درمان برای بررسی علائم تورم یا خونریزی ضروری است.
• تداخلات دارویی: افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، باید قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنند.

در حال حاضر، تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی و خطرات این داروها در حال انجام است.

درمان های حمایتی و غیردارویی

این روش ها به بهبود علائم رفتاری و افزایش استقلال فرد کمک می کنند.

• کاردرمانی: یک کاردرمانگر با آموزش راهکارهای ایمنی در خانه و رفتارهای مقابله ای، به فرد کمک می کند تا از حوادثی مانند سقوط جلوگیری کرده و برای چالش های پیش روی خود آماده شود.
• تغییرات محیطی: کاهش شلوغی و سر و صدا در محیط زندگی می تواند تمرکز فرد را افزایش دهد. همچنین، پنهان کردن اشیای خطرناک و استفاده از سیستم های نظارتی برای جلوگیری از سرگردانی بیمار، برای ایمنی او ضروری است.
• ساده سازی وظایف: تقسیم وظایف به مراحل کوچک تر و ساده تر، به کاهش سردرگمی کمک می کند. ایجاد یک روال ثابت روزانه نیز برای افراد مبتلا به دمانس بسیار مفید است.

تغییر سبک زندگی و درمان های خانگی

با گذشت زمان، علائم و رفتارهای زوال عقل بدتر می شوند. مراقبان و همراهان بیمار می توانند با اعمال برخی تغییرات در سبک زندگی و محیط، به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کنند.

• تقویت ارتباط: هنگام صحبت با عزیزتان، تماس چشمی برقرار کنید. با جملات ساده و آرام صحبت کرده و برای پاسخ او عجله نکنید. در هر بار، یک ایده یا دستورالعمل ارائه دهید و از حرکات و اشارات، مانند اشاره به اشیاء، استفاده کنید تا درک مطلب برای او آسان تر شود.
• تشویق به ورزش: ورزش منظم می تواند قدرت، تعادل و سلامت قلب و عروق فرد را بهبود بخشد. همچنین ممکن است به کاهش علائمی مانند بی قراری کمک کند. شواهد نشان می دهد که ورزش، به خصوص در ترکیب با یک رژیم غذایی سالم و مدیریت عوامل خطر قلبی عروقی، می تواند از مغز محافظت کرده و پیشرفت زوال شناختی را کُند کند. ورزش همچنین می تواند علائم افسردگی را کاهش دهد.
• درگیر کردن در فعالیت های لذت بخش: فعالیت هایی را برای فرد برنامه ریزی کنید که از آن ها لذت می برد و می تواند انجام دهد، مانند رقص، نقاشی، باغبانی، آشپزی یا آواز خواندن. این فعالیت ها به شما کمک می کنند با عزیزتان ارتباط برقرار کنید و به او اجازه می دهند تا روی کارهایی که هنوز می تواند انجام دهد، تمرکز کند.
• ایجاد یک روال شبانه: رفتارهای بیمار اغلب در شب بدتر می شوند. یک روال آرامش بخش قبل از خواب می تواند به او کمک کند. محیط خواب باید از سر و صدای تلویزیون و سایر فعالیت های شلوغ دور باشد. چراغ خواب ها را در اتاق خواب، راهرو و حمام روشن بگذارید تا از سردرگمی جلوگیری شود. مصرف کافئین را برای بیمار محدود کنید و فرصت هایی را برای ورزش و فعالیت جسمی او در طول روز فراهم کنید تا بی قراری شبانه کاهش یابد.
• استفاده از تقویم: یک تقویم می تواند به بیمار کمک کند رویدادهای آینده، فعالیت های روزانه و برنامه مصرف داروها را به خاطر بسپارد. به اشتراک گذاشتن تقویم با او می تواند بسیار مفید باشد.
• برنامه ریزی برای آینده: در حالی که عزیزتان هنوز قادر به مشارکت است، با او یک برنامه برای مراقبت های آینده تدوین کنید. این برنامه می تواند شامل مسائل مالی و حقوقی، نگرانی های مربوط به ایمنی و زندگی روزمره، و گزینه های مراقبت طولانی مدت باشد. گروه های پشتیبانی، مشاوران حقوقی و اعضای خانواده می توانند در این مسیر به شما کمک کنند.

طب جایگزین و مکمل

در مورد اثربخشی مکمل های غذایی، داروهای گیاهی و سایر درمان های جایگزین برای زوال عقل، شواهد قانع کننده ای وجود ندارد.

• ملاحظات در مورد مکمل ها: هنگام مصرف مکمل ها، ویتامین ها یا داروهای گیاهی، به ویژه اگر داروهای دیگری نیز مصرف می کنید، احتیاط کنید. این محصولات معمولاً توسط نهادهای نظارتی تنظیم نمی شوند و ادعاهای مربوط به فواید آن ها همیشه بر اساس تحقیقات علمی نیست.
• ویتامین E: برخی مطالعات نشان می دهند که مکمل های ویتامین E ممکن است برای بیماری آلزایمر مفید باشند، اما نتایج متناقض هستند و دوزهای بالای آن می تواند خطرناک باشد. به طور کلی، مصرف مکمل ویتامین E توصیه نمی شود، اما گنجاندن غذاهای غنی از این ویتامین، مانند آجیل، در رژیم غذایی مفید است.

سایر درمان های آرام بخش

تکنیک های زیر ممکن است به کاهش تحریک پذیری و افزایش آرامش در افراد مبتلا به زوال عقل کمک کنند:

• موسیقی درمانی: گوش دادن به موسیقی آرامش بخش.
• ورزش سبک: انجام فعالیت های بدنی ملایم.
• تماشای فیلم های خانوادگی: مرور خاطرات و لحظات شاد.
• حیوان درمانی: وقت گذراندن با حیوانات خانگی.
• رایحه درمانی: استفاده از روغن های گیاهی معطر.
• ماساژدرمانی: ماساژ ملایم.
• هنردرمانی: خلق آثار هنری، با تمرکز بر فرآیند نه نتیجه.

مقابله و حمایت پس از تشخیص زوال عقل

مراقبت از فرد مبتلا به زوال عقل می تواند از نظر جسمی و عاطفی بسیار طاقت فرسا باشد. اگر شما یک مراقب هستید، توجه به نکات زیر ضروری است:

• خودتان را آموزش دهید: درباره بیماری اطلاعات کسب کنید و در برنامه های آموزشی مخصوص مراقبان شرکت کنید.
• از خدمات حمایتی استفاده کنید: درباره خدماتی مانند مراقبت های تسکینی یا مراقبت از بزرگسالان که می توانند در طول هفته به شما فرصت استراحت بدهند، تحقیق کنید.
• کمک بگیرید: از دوستان و سایر اعضای خانواده برای کمک درخواست کنید.
• مراقب خودتان باشید: به سلامت جسمی، عاطفی و معنوی خود اهمیت دهید.
• سؤال بپرسید: از تیم مراقبت های بهداشتی، مددکاران اجتماعی و سایر افراد درگیر در مراقبت از عزیزتان، سؤالات خود را بپرسید.
• به یک گروه پشتیبانی بپیوندید: ارتباط با افرادی که تجربه های مشابهی دارند، می تواند به شما احساس انزوا را کاهش دهد.

آماده شدن برای ملاقات با پزشک

اگر در مورد زوال عقل نگرانی دارید، به یک متخصص مراجعه کنید. ممکن است به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شوید. برای اینکه بهترین استفاده را از زمان ملاقات ببرید، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

آن چه می توانید انجام دهید:

لیستی از علائم خود تهیه کنید: علائم، حتی مواردی که به نظر بی ربط می آیند، و زمان شروع آن ها را بنویسید.

اطلاعات شخصی کلیدی را آماده کنید: استرس های عمده، تغییرات اخیر زندگی و سابقه پزشکی خانوادگی خود را یادداشت کنید.

تمام داروها را لیست کنید: فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید، همراه با دوز آن ها، تهیه کنید.

سؤالات خود را بنویسید: لیستی از سؤالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید آماده کنید.

یک همراه با خود داشته باشید: از یک عضو خانواده یا دوست بخواهید شما را همراهی کند تا به خاطر سپردن اطلاعات برایتان آسان تر باشد.

پرسیدن سوالات زیر از پزشک می تواند کمک کننده باشد:

• چه چیزی احتمالاً باعث علائم من شده است؟
• آیا دلایل احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارد؟
• چه آزمایش هایی لازم است انجام دهم؟
• آیا این وضعیت موقتی است یا مزمن؟
• بهترین روش درمانی چیست و چه جایگزین هایی وجود دارد؟
• چگونه می توانم زوال عقل را همراه با سایر مشکلات سلامتی مدیریت کنم؟
• چه منابع یا وب سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنید؟

در پرسیدن سوالات دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.

انتظاراتی که می توانید از پزشک خود داشته باشید

به احتمال زیاد از شما سؤالاتی پرسیده می شود مانند:

• علائم شما از چه زمانی شروع شده اند؟
• شدت علائم چگونه است؟
• چه چیزی علائم را بهتر یا بدتر می کند؟
• علائم چه تأثیری بر زندگی روزمره شما گذاشته اند؟