درخواست مشاوره رایگان
سرطان پانکراس (سرطان لوزالمعده) سرطانی است که می تواند در هر نقطه از پانکراس بروز کند. شدت بیماری به محل و اندازه آن و سلامتی عمومی فرد بیمار بستگی دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان پانکراس، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سرطان پانکراس (لوزالمعده / اندامی در شکم که پشت قسمت تحتانی معده قرار دارد) با رشد و تکثیر غیرعادی سلول های پانکراس آغاز می شود. آنزیم های مترشحه از پانکراس به هضم غذا و هورمون های تولید شده از آن به کنترل قند خون کمک می کنند.
توده های مختلفی ممکن است در پانکراس تشکیل شوند، از جمله تومورهای سرطانی و غیر سرطانی. متداول ترین نوع سرطانی که در پانکراس ایجاد می شود، از سلول هایی شروع می شود که در مجاری حامل آنزیم های گوارشی پانکراس، وجود دارند (آدنوکارسینومای مجرای پانکراس).
سرطان پانکراس به ندرت در مراحل اولیه که احتمال بهبودی بیشتر است، تشخیص داده می شود چرا که اغلب تا بعد از انتشار به سایر اندام ها علائمی ایجاد نمی کند.
روش های درمان سرطان پانکراس براساس میزان پیشروی سرطان انتخاب می شوند. روش ها شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی یا ترکیبی از این موارد می باشند.
علائم سرطان پانکراس معمولاً تا زمان پیشرفت بیماری خود را نشان نمی دهند.این علائم عبارتند از:
مشخص نیست که چه عواملی باعث سرطان پانکراس می شوند. پزشکان برخی عوامل را که خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می دهد، از جمله استعمال دخانیات و جهش های ژنی خاص ارثی را به عنوان عوامل مؤثر در ابتلا به سرطان معرفی کرده اند.
پانکراس حدود 15 سانتی متر طول دارد و تقریباً ظاهر گلابی مانندی دارد که به پهلو خوابیده است. پانکراس هورمون هایی از جمله انسولین را ترشح می کند تا به بدن در پردازش قند غذاهایی که خورده می شوند، کمک کند. همچنین با تولید شیره گوارشی به بدن در هضم غذا و جذب مواد مغذی کمک می کند.
سرطان پانکراس زمانی اتفاق می افتد که تغییراتی (جهش) در DNA سلول های پانکراس ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری باید انجام دهد. این جهش ها سبب می شوند سلول ها رشد غیرقابل کنترل داشته باشند. تجمع این سلول ها، تومور را ایجاد می کند. در صورت عدم درمان، سلول های سرطانی پانکراس به اندام های اطراف و عروق خونی و نقاط دوردست بدن گسترش می یابند.
بیشتر سرطان های پانکراس از سلول هایی که مجاری پانکراس را پوشانده اند شروع می شود. به این نوع سرطان، آدنوکارسینومای پانکراس یا سرطان اگزوکرین پانکراس گفته می شود. به ندرت، سرطان در سلول های هورمون ساز یا سلول های عصبی و غدد درون ریز پانکراس ایجاد می شود. به این نوع سرطان ها، تومورهای نورواندوکرین پانکراس، تومورهای سلول جزایر لانگرهانس یا سرطان اندوکرین پانکراس گفته می شود.
عواملی که خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می دهند عبارتند از:
مطلعه ای بزرگ نشان داد که ترکیبی از سیگار کشیدن، دیابت طولانی مدت و رژیم غذایی نامناسب، خطر ابتلا به سرطان پانکراس را فراتر از خطر هر کدام از این عوامل به تنهایی، افزایش می دهد.
عوارض سرطان پانکراس عبارتند از:
با رعایت موارد زیر خطر ابتلا به سرطان پانکراس کاهش می یابد:
اگر پزشک به سرطان پانکراس مشکوک باشد، انجام یک یا چند آزمایش را برای بیمار توصیه می کند:
آزمایش های تصویربرداری که تصاویری از اندام های داخلی ایجاد می کنند. این آزمایش ها به پزشکان کمک می کنند تا اندام های داخلی از جمله پانکراس را ارزیابی کنند. تکنیک های مورد استفاده برای تشخیص سرطان پانکراس شامل سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI / ام آر آی) و گاهی اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET / پت اسکن) می باشند.
پس از تشخیص سرطان پانکراس، با استفاده از اطلاعات آزمایش ها پزشک مرحله سرطان را تعیین می کند که به انتخاب نوع روش درمانی کمک می کند.
مراحل سرطان با اعداد رومی از 0 تا IV نشان داده می شوند. پایین ترین مرحله نشان دهنده محدود بودن سرطان به پانکراس می باشد. در مرحله چهارم، سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است.
درمان سرطان پانکراس به مرحله و محل سرطان و همچنین به سلامت کلی و اولویت شخصی بیمار بستگی دارد. هدف اول از درمان سرطان پانکراس برای بیشتر افراد، حذف تومور سرطانی در صورت امکان می باشد. اگر این روش امکان پذیر نباشد، تمرکز بر روی بهبودی کیفیت زندگی و محدود کردن رشد تومور سرطانی می باشد.
درمان شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این موارد می باشد. هنگامی که سرطان پانکراس پیشرفته باشد و این درمان ها اثربخشی لازم را نداشته باشند، پزشک بر روی کاهش علائم (مراقبت تسکینی) تمرکز خواهد کرد.
جراحی های مورد استفاده در افراد مبتلا به سرطان پانکراس عبارتند از:
جراحی تومورهای درگیر کننده عروق خونی مجاور. اگر تومور رگ های خونی مجاور را درگیر کرده باشد، امکان انجام عمل ویپل یا سایر جراحی های پانکراس وجود ندارد. در مراکز پزشکی کاملاً تخصصی، جراحان اعمال جراحی پانکراس را که شامل برداشتن و بازسازی عروق خونی درگیر می باشد، ارائه می دهند.
هر یک از این جراحی ها، خطر خونریزی و عفونت را به همراه دارد. اگر معده در تخلیه مشکل داشته باشد (تأخیر در تخلیه معده)، برخی از افراد بعد از جراحی حالت تهوع و استفراغ را تجربه می کنند. پس از انجام هر یک از این روش ها، انتظار بهبودی طولانی مدت می باشد. بیمار چند روز را در بیمارستان خواهد گذراند و سپس برای چند هفته در خانه دوره نقاهت خود را طی خواهد کرد.
تحقیقات گسترده نشان می دهد جراحی سرطان پانکراس وقتی توسط جراحان با تجربه در مراکزی که بسیاری از این عمل ها را انجام می دهند، عوارض کمتری ایجاد می کند.
در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها به داخل ورید تزریق شده و یا به صورت خوراکی مصرف می شوند. در این روش، یک داروی شیمی درمانی یا ترکیبی از آنها مورد استفاده قرار می گیرد.
شیمی درمانی را می توان همزمان با پرتو درمانی انجام داد. ترکیب این دو به طور معمول برای درمان سرطان هایی استفاده می شود که از پانکراس به اندام های دیگر گسترش پیدا نکرده باشند. در برخی مراکز، این ترکیب قبل از جراحی و به منظور کوچک شدن تومور استفاده می شود. گاهی اوقات نیز بعد از جراحی و با هدف کاهش خطر عود سرطان پانکراس انجام می شود.
در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته و متاستاتیک پانکراس، از شیمی درمانی برای کنترل رشد تومور سرطانی، تسکین علائم و طولانی شدن بقا استفاده می شود.
در پرتو درمانی از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه ایکس و پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. بیمار قبل یا بعد از جراحی سرطان، و گاهی هم زمان با شیمی درمانی، تحت پرتو درمانی نیز قرار می گیرد. گاه، هنگامی که سرطان با جراحی قابل درمان نباشد، پزشک روش دیگری از ترکیب پرتو درمانی و شیمی درمانی را تجویز می کند.
در پرتو درمانی خارجی، دستگاهی در اطراف تخت بیمار حرکت کرده و اشعه را به نقاط خاصی از بدن هدایت می کند.
در پرتو درمانی سنتی از اشعه ایکس برای درمان استفاده می شود، اما شکل جدیدتری از اشعه با استفاده از پروتون در برخی از مراکز درمانی موجود می باشد. در شرایط خاص، پروتون تراپی برای درمان سرطان پانکراس استفاده می شود و عوارض جانبی کمتری در مقایسه با پرتو درمانی استاندارد ایجاد می کند.
مراقبت تسکینی یک مراقبت پزشکی ویژه است که بر روی تسکین درد و سایر علائم جدی بیماری، متمرکز می باشد. مراقبت تسکینی همان مراقبت در بیمارستان یا پایان زندگی نمی باشد. مراقبت های تسکینی توسط تیم هایی از پزشکان، پرستاران، مددکاران اجتماعی و سایر متخصصان آموزش دیده ارائه می شود. هدف این تیم ها ارتقاء کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده های آنها می باشد.
متخصصان مراقبت تسکینی با خانواده و سایر پزشکان همکاری می کنند تا مکمل مراقبت های پزشک باشد. این روش ها اغلب هنگام انجام درمان های تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
هنگامی که از مراقبت های تسکینی همراه با سایر درمان های مناسب استفاده می شود، افراد مبتلا به سرطان احساس و کیفیت زندگی بهتر و عمر طولانی تری دارند.
برخی رویکردهای مکمل به کاهش علائم ناشی از سرطان یا درمان های آن، کمک می کنند.
درمان هایی برای کمک به بیمار در کنار آمدن با پریشانی
افراد مبتلا به سرطان غالباً دچار پریشانی می شوند. برخی تحقیقات نشان می دهد پریشانی در افراد مبتلا به سرطان پانکراس بیشتر از افراد مبتلا به انواع دیگر سرطان می باشد.
اگر بیمار مضطرب باشد، در خوابیدن مشکل دارد و مدام به سرطان فکر می کند. همچنین ممکن است عصبانی یا غمگین شود.
بیمار باید احساساتش را با پزشک در میان بگذارد. متخصصان کمک می کنند تا بیمار احساسات خود را بهبود دهد. در برخی موارد، داروها کمک کننده می باشند.
دارو و درمان های مکمل به بیمار در درمان اضطراب و پریشانی کمک می کنند. از این دسته می توان به موارد زیر اشاره نمود:
درک ابتلا به سرطان پانکراس، می تواند بسیار سخت باشد و هنگامی که بیمار می خواهد با شوک و ترس در مورد آینده کنار بیاید، باید در مورد روش های درمانی تصمیم بگیرد.
هر شخص برای کنار آمدن با تشخیص سرطان، روشی را مد نظر قرار می دهد. می توان برای پیدا کردن روشی مناسب به موارد زیر توجه کرد:
در صورت مشاهده علائم نگران کننده، به پزشک مراجعه شود. پزشک در صورت شک به بیماری آزمایش ها و روش هایی را برای بررسی علائم تجویز می کند. ممولاً اگر پزشک به سرطان پانکراس مشکوک باشد، بیمار را به افراد زیر ارجاع می دهد:
سؤالاتی که بهتر است از پزشک پرسید:
پزشک احتمالاً سؤالاتی خواهد پرسید، از جمله:
