داروی کوئتیاپین با نام تجاری سروکوئل، دارویی از دسته داروهای ضدروان پریشی است که با تعدیل گیرنده های دوپامین و سروتونین در مغز، به بهبود علائم روان پریشی، تثبیت خلق و کاهش علائم افسردگی ناشی از اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و افسردگی کمک می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف کوئتیاپین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه شده است.
نام عمومی: کوئتیاپین
نام تجاری: سروکوئل، سروکوئل اکسار
کوئتیاپین برای درمان برخی شرایط روحی / خلقی (مانند اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی، دوره های ناگهانی شیدایی یا افسردگی همراه با اختلال دو قطبی) استفاده می شود. کوئتیاپین به عنوان داروی ضد روان پریشی (نوع غیر معمولی) شناخته می شود. این دارو با کمک به بازگرداندن تعادل برخی از مواد طبیعی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز کار می کند. داروی کوئتیاپین می تواند توهم را کاهش دهد و تمرکز را بهبود بخشد که این کمک می کند تا در مورد خود با وضوح و دید مثبت تری فکر کنید، کمتر عصبی شوید و در زندگی روزمره فعالیت بیش تری داشته باشید. همچنین ممکن است باعث بهبود روحیه، خواب، اشتها و سطح انرژی شود. کوئتیاپین می تواند به جلوگیری از تغییرات شدید خلقی کمک کند و یا باعث کاهش دفعات تغییرات خلقی شود.
پیش از هر بار مصرف این دارو، راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج یا پزشک داروخانه بپرسید.
داری کوئتیاپین را طبق دستور پزشک و معمولاً 2 یا 3 بار در روز همراه یا بدون غذا بصورت خوراکی مصرف کنید. برای درمان افسردگی همراه با اختلال دو قطبی، نیز این دارو را طبق دستور پزشک بصورت خوراکی و معمولاً یک بار در روز در هنگام خواب مصرف کنید.
دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی، پاسخ بدن به درمان و سایر داروهایی که ممکن است مصرف کنید، تعیین می شود. حتماً تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک معالج و پزشک داروخانه اطلاع دهید.
همچنین برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی، پزشک ممکن است دستور دهد که مصرف کوئتیاپین را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید. دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید. بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
دوز مصرفی دارو را خودسرانه افزایش ندهید و این دارو را بیشتر از زمان تجویز شده مصرف نکنید؛ زیرا این کار نه تنها باعث افزایش بهبودی وضعیت نخواهد شد بلکه ممکن است خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد.
مصرف کوئتیاپین را حتی اگر احساس بهبودی داشتید ادامه دهید و بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را قطع نکنید. با قطع ناگهانی مصرف این دارو، ممکن است برخی شرایط بدتر شود. همچنین، ممکن است علائمی مانند مشکل خواب، حالت تهوع، سردرد، اسهال، تحریک پذیری را تجربه کنید. برای کاهش عوارض جانبی ممکن است نیاز باشد که به تدریج دوز مصرفی کاهش یابد. در صورت مشاهده علائم جدید و یا تشدید این علائم بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت عدم بهبودی یا تشدید شرایط به پزشک خود اطلاع دهید.
یبوست، خواب آلودگی، ناراحتی معده، خستگی، افزایش وزن، تاری دید یا خشکی دهان می توانند از عوارض کوئتیاپین باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
سرگیجه یا سبکی سر به خصوص هنگامی که دوز این دارو را برای اولین بار شروع یا افزایش می دهید ممکن است رخ دهد. سرگیجه و سبکی سر نیز می تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد. هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده سعی کنید به آرامی بلند شوید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالج این دارو را تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف کوئتیاپین، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
همچنین در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: بی قراری / نیاز مستمر به حرکت، لرزش، تغییرات ذهنی / خلقی (مانند افزایش اضطراب، افسردگی، افکار خودکشی)، مشکل در بلع، یبوست همراه با درد مداوم شکم، حالت تهوع / استفراغ مداوم، از دست دادن اشتها، زردی چشم / پوست، قطع تنفس در هنگام خواب، مشکل در ادرار کردن، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: غش کردن، تشنج، سرگیجه شدید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
کوئتیاپین به ندرت ممکن است باعث افزایش قند خون و نیز ایجاد دیابت یا تشدید آن شود. در صورت مشاهده علائم افزایش قند خون مانند افزایش تشنگی / ادرار، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. اگر از قبل دیابت دارید، قند خون خود را به طور منظم طبق دستورالعمل بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است لازم باشد پزشک داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما را تنظیم کند.
کوئتیاپین همچنین ممکن است باعث افزایش قابل توجه وزن و افزایش سطح کلسترول خون (یا تری گلیسیرید) شود. این اثرات، همراه با دیابت، ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. خطرات و مزایای درمان را با پزشک خود در میان بگذارید.
کوئتیاپین به ندرت ممکن است باعث ایجاد وضعیتی شود که به عنوان دیسکینزی تأخیری شناخته می شود. در برخی موارد، این شرایط ممکن است دائمی باشد. در صورت بروز حرکات غیرمعمول / کنترل نشده (بخصوص صورت، لب ها، دهان، زبان، بازوها یا پاها) بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
همچنین کوئتیاپین به ندرت ممکن است باعث ایجاد نوعی بیماری بسیار جدی به نام سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) شود. در صورت وجود هر یک از علائم از جمله: تب، سفتی / درد / حساسیت / ضعف عضلات، خستگی شدید، گیجی شدید، تعریق، ضربان قلب سریع / نامنظم، ادرار تیره، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار) بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
کوئتیاپین ممکن است نوعی ماده طبیعی خاص (پرولاکتین) که توسط بدن ساخته می شود را افزایش دهد. در خانم ها، این افزایش پرولاکتین ممکن است منجر به تولید ناخواسته شیر مادر، از دست رفتن / قطع قاعدگی و یا بارداری شود. در مردان نیز، ممکن است منجر به کاهش توانایی جنسی، ناتوانی در تولید اسپرم یا بزرگ شدن پستان ها شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
در مردان، به ندرت ممکن است نعوظ دردناک یا طولانی مدت به مدت 4 ساعت یا بیشتر ایجاد شود. اگر این اتفاق افتاد، مصرف کوئتیاپین را متوقف کنید و بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید، در غیر این صورت ممکن است مشکلات دائمی رخ دهد.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: تب، تورم غدد لنفاوی، راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی کوئتیاپین را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف کوئتیاپین در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف کوئتیاپین، پزشک معالج یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: آب مروارید چشم، بیماری کبدی، کاهش تعداد گلبول های سفید خون (از جمله سابقه کم بودن گلبول های سفید خون ناشی از داروها)، اختلال تشنج، مشکل در بلع، مشکلات تیروئید، انسداد معده / روده (مانند یبوست شدید، انسداد روده)، عدم تحرک معده / روده (مانند ایلئوس)، سابقه شخصی یا خانوادگی دیابت / اختلال مصرف مواد (مانند سوء مصرف یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل)، بیماری قلبی، فشار خون بالا، سطح کلسترول / تری گلیسیرید بالا، مشکل تنفس در هنگام خواب (آپنه خواب)، مشکل در ادرار کردن (به عنوان مثال، به دلیل بزرگ شدن پروستات) مطلع سازید.
این دارو ممکن است باعث ایجاد سرگیجه، خواب آلودگی و تاری دید شود و مصرف الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند آن را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
کوئتیاپین ممکن است باعث ایجاد وضعیتی که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد (طولانی شدن QT) شود. که این طولانی شدن QT باعث ایجاد علائمی همچون: ضربان قلب سریع / نامنظم سریع و علائم دیگری (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که درصورت مشاهده این علائم بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
در صورت وجود شرایط خاص پزشکی در خصوص مصرف کوئتیاپین یا داروهای دیگر که ممکن است باعث طولانی شدن زمان QT شود یا خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد و همچنین قبل از مصرف کوئتیاپین، پزشک معالج یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود در خصوص: مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی شدن QT در EKG) یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی ( طولانی شدن QT در EKG، مرگ ناگهانی قلبی) مطلع سازید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. این خطر نیز ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص مانند ("قرص آب" - ادرار آورها)، از دست دادن شدید آب بدن، اسهال یا استفراغ افزایش یابد. در مورد استفاده صحیح از کوئتیاپین با پزشک معالج یا پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین کوئتیاپین ممکن است باعث تعرق کمتر و افزایش احتمال گرمازدگی شود. از انجام کارهایی که ممکن است باعث گرم شدن بیش از حد شما شوند مانند انجام کارهای سخت یا ورزش در هوای گرم یا استفاده از وان آبگرم خودداری کنید. وقتی هوا گرم است، مایعات زیادی بنوشید و لباس سبک بپوشید. اگر بیش از حد گرم شدید، به سرعت به دنبال مکانی برای خنک شدن و استراحت باشید. در صورت داشتن تب مداوم، تغییرات ذهنی / خلقی، سردرد یا سرگیجه بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
کودکان ممکن است هنگام مصرف کوئتیاپین در معرض خطر بیشتری برای عوارض جانبی خاص مانند افزایش فشار خون یا افزایش پرولاکتین باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود و یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی کوئتیاپین، به ویژه خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر و طولانی شدن QT حساسیت بیشتری نشان دهند. خواب آلودگی، سرگیجه و سبکی سر می تواند خطر زمین خوردن را در این افراد افزایش دهد.
در دوران بارداری، کوئتیاپین باید فقط در موارد ضروری استفاده شود. نوزادانی که از مادرانی که در 3 ماه آخر بارداری از این دارو استفاده کرده اند متولد شده اند به ندرت ممکن است علائمی از جمله سفتی یا لرزش عضلانی، خواب آلودگی، مشکلات تغذیه ای / تنفسی یا گریه مداوم پیدا کنند. اگر هرکدام از این علائم را در نوزاد به ویژه در ماه اول آن مشاهده کردید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
از آنجا که مشکلات ذهنی / خلقی درمان نشده (مانند اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی، افسردگی) می تواند نوعی بیماری جدی باشند، مصرف کوئتیاپین را مگر به دستور پزشک قطع نکنید. اگر قصد بارداری دارید و می خواهید باردار شوید یا فکر می کنید باردار هستید، بلافاصله با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.
کوئتیاپین ممکن است به شیر مادر منتقل می شود و اثرات نامطلوبی بر کودک شیرخوار داشته باشد. اگر کودک علائمی مانند سفتی یا لرزش عضله، خواب آلودگی غیرمعمول یا مشکل تغذیه دارد، فوراً به پزشک اطلاع دهید. همچنین قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی کوئتیاپین را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
بسیاری از داروها از جمله آمیودارون، موکسی فلوکساسین، پروکائین آمید، کینیدین، سوتالول، تیوریدازین و غیره علاوه بر کوئتیاپین ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر بگذارند.
همچنین سایر داروها می توانند باعث دفع کوئتیاپین از بدن شوند، که ممکن است بر عملکرد کوئتیاپین تأثیر بگذارد. به عنوان مثال می توان به داروهای ضد قارچ آزول (مانند ایتراکونازول، کتوکونازول)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین)، داروهایی که برای درمان تشنج (مانند فنی توئین) استفاده می شود، اشاره کرد.
اگر از سایر محصولات خواب آور مانند داروهای مسکن حاوی مخدر یا تسکین دهنده سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی (مانند کاریسوپرولول، سیکلوبنزاپرین) یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین) استفاده می کنید به پزشک معالج یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید، زیرا ممکن است حاوی مواد خواب آور باشند. با پزشک داروخانه درباره مصرف صحیح این دارو مشورت کنید.
این دارو ممکن است در برخی آزمایش ای تشخیصی (از جمله آزمایش ادرار) تداخل ایجاد کند، احتمالاً باعث نتایج اشتباه در آزمایش شود. بنابراین مطمئن باشید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن، تنگی نفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف ممکن است شامل خواب آلودگی شدید و از دست دادن هوشیاری باشند.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
بهتر است آزمایش های تشخیصی / پزشکی (مانند قند خون، فشار خون، سطح کلسترول، معاینات چشمی، وزن، شمارش خون) را قبل از شروع مصرف کوئتیاپین و هنگام مصرف آن و همچنین به صورت دوره ای انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.