آلپرازولام (نام تجاری: زاناکس)، از معروف ترین داروهای آرام بخش از خانواده بنزودیازپین ها است که به منظور کنترل و درمان اختلالات اضطراب و استرس، افسردگی و حملات عصبی (پنیک) تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف آلپرازولام، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: آلپرازولام
نام تجاری: زاناکس، زاناکس اکس آر، نیروام
آلپرازولام برای درمان علائم هراس و اضطراب مرتبط با اختلالات پانیک استفاده می شود. آلپرازولام به یک دسته از داروها به نام بنزودیازپین ها تعلق دارد که بر روی مغز و اعصاب (سیستم عصبی مرکزی) اثر می گذارند و اثر آرام بخشی ایجاد می کنند. این ماده با افزایش اثرات نوعی ماده شیمیایی طبیعی خاص در بدن (GABA) عمل می کند.
قبل از شروع مصرف آلپرازولام و هربار استفاده مجدد، برگه راهنمای دارو را که توسط داروساز ارائه شده است بخوانید. اگر سوالی دارید درباره خطرات و مزایای درمان آلپرازولام، میتوانید با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
داروی آلپرازولام را طبق دستور پزشک و معمولاً یکبار در روز (صبح) مصرف کنید. سعی کنید دارو را همراه با وعده غذایی پرچرب مصرف نکنید زیرا انجام این کار می تواند خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. سعی کنید قرص ها یا کپسول های طولانی رهش را هنگام مصرف خرد و حل نکنید و از جویدن آن خودداری کنید. زیرا با انجام این کار می توان تمام دارو را بطور همزمان آزاد کرد و خطر عوارض جانبی آن را افزایش داد. همچنین، قرص ها را تقسیم نکنید، مگر اینکه خط تقسیم داشته باشند و پزشک معالج یا پزشک داروخانه تجویز کرده باشد. قرص را بدون خرد کردن یا جویدن قورت دهید. دوز مصرفی براساس شرایط پزشکی، سن و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود. پزشک ممکن است دوز مصرفی دارو را به تدریج افزایش دهد تا زمانی که بهبودی حاصل شود. دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید تا خطر عوارض جانبی را کاهش دهد.
توقف ناگهانی مصرف آلپرازولام، ممکن است باعث بروز علائم ترک (مانند تشنج) شود؛ بنابراین پزشک ممکن است دوز را به آرامی کاهش دهد تا علائم ترک دارو کمتر شوند. هنگام استفاده طولانی مدت از آلپرازولام یا مصرف دوزهای بالا، احتمال بروز علائم ترک بیشتر است. در صورت توقف مصرف، فوراً به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
اگرچه آلپرازولام به بسیاری از افراد کمک می کند، اما گاهی ممکن است باعث اعتیاد شود. در صورت ابتلا به اختلال مصرف مواد (مانند سوء مصرف یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل) خطر اعتیاد ممکن است بیشتر باشد. این دارو را دقیقاً طبق دستورالعمل مصرف کنید تا خطر اعتیاد را کاهش دهد. با پزشک خود یا پزشک داروخانه برای کسب اطلاعات بیشتر مشورت کنید.
در صورت مصرف مدت طولانی این دارو، ممکن است دارو عملکرد خوبی نداشته باشد. اگر این دارو به خوبی عمل نکرد با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت عدم بهبودی یا تشدید شرایط به پزشک خود اطلاع دهید.
خواب آلودگی، سرگیجه، افزایش تولید بزاق، حالت تهوع، یبوست، یا تغییر در میل / توانایی جنسی می توانند از عوارض آلپرازولام باشند. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالج این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف آلپرازولام، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
همچنین در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی نادر اما جدی، ازجمله: تغییرات ذهنی / خلقی (مانند توهم، فکر خودکشی)، مشکل در گفتار، از دست دادن هماهنگی، مشکل در راه رفتن، مشکلات حافظه بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز این عوارض جانبی نادر اما بسیار جدی: زردی چشم یا پوست و تشنج، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی آلپرازولام را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف آلپرازولام در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری به سایر بنزودیازپین ها (مانند دیازپام، لورازپام)، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
قبل از مصرف آلپرازولام، سابقه پزشکی خود را، خصوصاً: مشکلات شدید ریوی / تنفسی (مانند COPD، آپنه خواب)، بیماری کبدی، بیماری کلیوی، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند سوء مصرف یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل)، گلوکوم به پزشک معالج یا پزشک داروخانه بگویید.
این دارو ممکن است باعث ایجاد سرگیجه یا خواب آلودگی شود و مصرف الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند آن را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی آلپرازولام، به ویژه از دست دادن هماهنگی و خواب آلودگی حساسیت بیشتری نشان دهند. این عوارض می توانند خطر زمین خوردن را در این افراد افزایش دهد.
آلپرازولام به دلیل احتمال آسیب رساندن به جنین در دوران بارداری توصیه نمی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
آلپرازولام به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی نوزاد شیرخوار داشته باشد. شیردهی در هنگام استفاده از این دارو توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی آلپرازولام را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با آلپرازولام تداخل داشته باشند عبارتند از: سدیم اکسیبات.
سایر داروها می توانند باعث دفع آلپرازولام از بدن شوند، که ممکن است بر عملکرد آلپرازولام تأثیر بگذارد. بعنوان مثال می توان به داروهای ضد قارچ آزول (مانند ایتراکونازول، کتوکونازول)، سایمتیدین، داروهای ضد افسردگی خاص (مانند فلوکستین، فلووکسامین، نفازودون)، داروهایی برای درمان HIV (دلاواردین)، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)، ریفامایسین ها (مانند ریفابوتین)، گل راعی، داروهایی که برای درمان تشنج (مانند فنی توئین) و سایر موارد اشاره کرد.
در صورت مصرف آلپرازولام با سایر محصولاتی که ممکن است باعث خواب آلودگی یا مشکلات تنفسی شوند، ممکن است خطر عوارض جانبی جدی (مانند تنفس آرام / کم عمق، خواب آلودگی شدید / سرگیجه) افزایش یابد. در صورت استفاده از سایر داروهای تسکین دهنده درد یا سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند لورازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضله (مانند کاریسوپرودول، سیکلوبنزاپرین)، یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، پزشک خود یا پزشک داروخانه را مطلع کنید.
برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید، زیرا ممکن است حاوی مواد خواب آور باشند. با پزشک داروخانه درباره مصرف صحیح این دارو مشورت کنید.
سیگار کشیدن این دارو را در سطح خون کاهش می دهد. اگر سیگار می کشید یا اخیراً سیگار را ترک کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن، تنگی نفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف ممکن است شامل: خواب آلودگی شدید، کاهش رفلکس / تنفس، از دست دادن هوشیاری باشند.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
بهتر است آزمایش های تشخیصی / یا پزشکی (مانند مانند تست های عملکرد کبد) قبل از شروع و هنگام مصرف این دارو به صورت دوره ای انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
