تومورهای نخاعی ضایعه های غیرطبیعی در ستون فقرات یا نخاع هستند که می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. این تومورها ممکن است با فشار بر نخاع یا اعصاب مجاور، باعث درد، ضعف عضلانی، بی حسی یا اختلال در عملکرد بدن شوند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز تومورهای نخاعی، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
به رشد غیرعادی سلول ها داخل کانال نخاعی یا استخوان های ستون فقرات، تومور نخاعی می گویند. تومور نخاعی (که به آن تومور درون سخت شامه هم گفته می شود) توموری در داخل ستون فقرات است که منشا آن نخاع یا غلاف نخاعی (سخت شامه) می باشد. بسته به محل بروز تومور، تومور نخاعی در یکی از سه دسته ی زیر قرار می گیرد. اصلی ترین انواع تومور نخاعی عبارتند از:
رشد تومورهای ستون فقرات منجر به درد، اختلال در سیستم عصبی و گاهی فلجی می شود. این تومورها می توانند منجر به ناتوانی دائمی شوند.
درمان این دسته تومورها شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی می باشد.
علائم و نشانه های تومور نخاعی، به خصوص با رشد تومور، می تواند متفاوت باشد. این تومورها می توانند عملکرد نخاع، عروق یا استخوان های ستون فقرات را تحت الشعاع قرار دهد. علائم و نشانه های تومورهای نخاعی عبارتند از:
کمردرد یک علامت اولیه شایع در تومورهای نخاعی است. همچنین ممکن است درد از کمر به باسن، ساق پاها، کف پاها یا دست ها منتشر شده و با گذشت زمان بدتر شود.
بسته به نوع تومور، سرعت پیشرفت و رشد تومورهای نخاعی متفاوت است.
کمردرد علل مختلفی دارد و در اکثر موارد تومور، عامل کمردرد نیست اما از آن جایی که تشخیص و درمان زودهنگام در تومورهای ستون فقرات اهمیت بسیاری دارد، در صورت داشتن علائم زیر به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید:
در صورت مشاهده موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:
علت بروز اکثر تومورهای نخاعی مشخص نیست. متخصصان حدس می زنند که تغییر ساختار ژن در این موضوع دخیل است؛ با این حال معمولاً مشخص نیست که این نارسایی ژنتیکی ارثی است یا به مرور زمان ایجاد می شود. با این حال، در برخی از موارد، تومورهای نخاع به علت سندرم های شناخته شده ی ارثی مانند نوروفیبروماتوز 2 و بیماری فون هیپل-لیندو تشکیل می شوند.
بروز تومورهای نخاعی در افراد زیر شایع تر است:
تومورهای نخاعی می توانند اعصاب نخاعی را تحت فشار قرار داده و منجر به از دست دادن حرکت یا احساس در برخی اندام ها شوند. این اتفاق گاهی می تواند باعث تغییر در عملکرد روده و مثانه شود. آسیب عصبی ممکن است دائمی باشد.
اما اگر تومور نخاعی زود تشخیص داده و درمان شود، امکان جلوگیری از مشکلات بیشتر و بازیابی عملکرد اعصاب وجود دارد. بسته به موقعیت تومور، فشار آن به نخاع می تواند بسیار خطرناک باشد.
گاهی اوقات تومورهای ستون فقرات نادیده گرفته می شوند زیرا شایع نیستند و علائم آنها شبیه علائم بیماری های شایع دیگر است. به همین دلیل، بسیار مهم است که پزشک سابقه کامل بیماری های فرد را بداند و معاینات عمومی جسمی و عصبی را انجام دهد.
اگر پزشک مشکوک به تومور نخاعی است، آزمایش های زیر می تواند به تأیید تشخیص و تعیین محل تومور کمک کند:
ممکن است بعضی از افراد داخل دستگاه، دچار ترس از فضای بسته شوند یا صدای بلند آن برایشان اذیت کننده باشد. اگر اضطرابتان بالاست، از پزشک در مورد امکان استفاده از آرام بخش سوال کنید. در بعضی موارد خاص، شاید لازم باشد بیهوشی عمومی انجام شود.
در حالت ایده آل، هدف از درمان تومور فقرات این است که کاملا تومور را از بین ببریم اما رسیدن به این هدف دشوار است چون خطر آسیب همیشگی به نخاع و عصب های اطراف وجود دارد. پزشک همچنین باید سن و سلامت عمومی بیمار را نیز در نظر بگیرد. به علاوه، هنگام انتخاب روش درمان باید نوع تومور و این که منشا آن نخاع است یا از قسمت دیگری در بدن به ستون فقرات منتشر شده است، در نظر گرفته شود.
گزینه های درمانی عبارتند از:
در این دوره، پزشک به احتمال زیاد انجام اسکن ام آر آی را در فواصل زمانی منظمی توصیه می کند، تا وضعیت تومور به طور مداوم تحت نظر باشد.
تکنیک ها و ابزارهای جدیدتر به جراحان مغز و اعصاب اجازه می دهد به تومورهایی برسند که قبلاً غیرقابل دسترس تلقی می شدند.
پزشکان در طول جراحی، عملکرد نخاع و سایر اعصاب حیاتی را به دقت ارزیابی می کنند تا خطر آسیب به آن ها به حداقل برسد. در برخی موارد، از امواج صوتی با فرکانس بسیار بالا برای خرد کردن تومورها و برداشتن قطعات آن ها استفاده می شود.
با وجود پیشرفت های فناوری در زمینه جراحی، در بسیاری از موارد امکان حذف کامل تمام تومورها وجود ندارد. در صورتی که تومور به طور کامل قابل برداشت نباشد، ممکن است درمان هایی مانند پرتودرمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از هر دو پس از جراحی انجام شود.
دوره بهبودی پس از جراحی نخاع بسته به نوع جراحی و وضعیت جسمی بیمار می تواند چند هفته یا بیشتر به طول بینجامد. در این مدت، ممکن است به طور موقتی قدرت حسی کاهش یافته و یا عوارضی مانند خونریزی و آسیب به بافت عصبی ایجاد شوند.
داروها می توانند به کاهش برخی از عوارض جانبی اشعه مانند تهوع و استفراغ کمک کنند.
دوره ی پرتودرمانی باید طوری تنظیم شود تا میزان بافت های سالمی که آسیب می بیند به حداقل رسیده و درمان موثرتر واقع شود.
عوارض جانبی این درمان شامل خستگی، تهوع، استفراغ، افزایش خطر عفونت و ریزش مو می باشد.
اگرچه کورتیکواستروئیدها التهاب را کاهش می دهند، اما معمولاً فقط برای دوره های کوتاه تجویز می شوند، چرا که استفاده طوانی مدت از آن ها می تواند منجر به بروز عوارض جانبی جدی مانند ضعف عضلانی، پوکی استخوان، فشار خون بالا، دیابت و افزایش احتمال ابتلا به سایر بیماری ها شود.
اگرچه هیچ داروی جایگزینی وجود ندارد که برای درمان سرطان اثبات شده باشد، اما برخی از درمان های مکمل می توانند به تسکین برخی از علائم کمک کند.
یکی از این درمان ها طب سوزنی است. در طول درمان با طب سوزنی، پزشک سوزن های ریزی را در نقاط دقیق به پوست وارد می کند. تحقیقات نشان می دهد که طب سوزنی برای تسکین تهوع و استفراغ مفید است. طب سوزنی همچنین می تواند به تسکین درد در افراد مبتلا به سرطان کمک کند.
در مورد خطرات و مزایای درمان های مکمل با پزشک خود صحبت کنید.
فهمیدن ابتلا به تومور نخاعی می تواند ناراحت کننده و حتی طاقت فرسا باشد. بعد از تشخیص برای بهبود وضعیت روحی و جسمی خود می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
با اختصاص دادن زمان برای فعالیت های آرامش بخش، مانند گوش دادن به موسیقی یا نوشتن احساسات خود، استرس را در زندگی خود کاهش دهید.
پس از معاینه پزشک عمومی، ممکن است به انکولوژیست (متخصص تشخیص و درمان سرطان) یا متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شوید.
در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می کند تا برای ملاقات خود آماده شوید:
سوال هایی که می توانید از پزشک بپرسید عبارتند از:
علاوه بر این سوالات در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردیدنکنید
پزشک به احتمال زیاد تعدادی سوال می پرسد. آمادگی برای پاسخ های آن می تواند به شما در استفاده حداکثری از زمان ملاقات کمک کند. سوالاتی که پزشک ممکن است بپرسد عبارتند از: