آستروسیتوما، یکی از انواع تومورهای مغزی است که از سلول های ستاره ای شکلی به نام آستروسیت آغاز می شوند. این سرطان، شایع ترین نوع تومور مغزی در بزرگسالان در کشور آمریکا می باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم، نحوه تشخیص و درمان آستروسیتوما ارائه می شود.
نگاه کلی
آستروسیتوما نوعی سرطان است که در مغز یا نخاع تشکیل می شود؛ این بیماری از سلول هایی بنام آستروسیت که تغذیه و حفاظت سلول های عصبی را بر عهده دارند، آغاز می شود.
علائم و نشانه های آستروسیتوما به محل ایجاد تومور بستگی دارد. آستروسیتومایی که در مغز ایجاد می شود می تواند باعث تشنج، سردرد و حالت تهوع شود اما آستروسیتومای رخ داده در نخاع باعث ضعف و ناتوانی در ناحیه ای که تحت تأثیر تومور در حال رشد قرار دارد، خواهد شد.
آستروسیتوما می تواند به صورت توموری باشد که رشد کندی دارد و یا می تواند به شکل یک سرطان تهاجمی باشد که به سرعت رشد می کند. گرید (درجه تهاجم) آستروسیتوما در فرد مبتلا، پیش آگهی و گزینه های درمانی مناسب او را تعیین خواهد کرد.
علائم
علائم بالینی آستروسیتوما بیشتر به محل آنها در مغز بستگی دارد تا خصوصیات آن ها. مناطقی از مغز وجود دارند که می توانند تومورهای بسیار بزرگ را قبل از علامت دار شدن در خود جای دهند (مثلاً نواحی پیشانی)، در حالی که مکان های دیگری وجود دارد که حتی یک تومور کوچک در مراحل اولیه می تواند مشکلاتی ایجاد کند، مانند ضعف اندام یا اختلالاتی در تکلم یا بینایی.
معمولاً، آستروسیتومای درجه پایین در مقایسه با آستروسیتومای تهاجمی تر و درجه بالاتر، قبل از ایجاد علامت، اندازه بزرگتری دارد. این به این دلیل است که تومورهای درجه پایین به جای تخریب مغز تمایل دارند مغز را جابجا کنند؛ به این دلیل است که با تخریب مغزی کمتری نسبت به تومورهای بدخیم همراه هستند.
علائم معمول آستروسیتوما عبارتند از:
سردردهای مداوم
سردردهایی که صبح تشدید می شوند یا باعث بیدار شدن از خواب می شوند. (نشانه افزایش فشار داخل جمجمه)
دوبینی یا تاری دید
اختلال گفتاری
کاهش توانایی های شناختی
گرفتگی یا ضعف اندام
تشنج
تشخیص
آزمایش ها و روش هایی که برای تشخیص آستروسیتوما استفاده می شود عبارتند از:
معاینه عصبی. در طول معاینه عصبی، پزشک از فرد بیمار در مورد علائم و نشانه های او سوال خواهد کرد. به علاوه معمولاً وضعیت بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و واکنش های او را نیز بررسی نماید. وجود مشکل در یک یا چند مورد از این موارد، می تواند نشانه ای از آن باشد که بخش هایی از مغز تحت تأثیر تومور مغزی قرار گرفته اند.
تصویربرداری. آزمایش های تصویربرداری می تواند به پزشک کمک کند تا محل و اندازه تومور مغزی را تعیین کند. اغلب از ام آر آی برای تشخیص تومورهای مغزی استفاده می شود. سایر آزمایش های تصویربرداری شامل سی تی اسکن و پت اسکن می باشد.
برداشتن نمونه ای از بافت برای آزمایش (نمونه برداری / بیوپسی). برای تشخیص قطعی نوع بیماری، بسته به شرایط بیمار و محل تومور، پیش از جراحی یا در حین جراحی نمونه برداری انجام می شود. نمونه بافت مشکوک در آزمایشگاه برای تعیین نوع سلول ها و میزان تهاجمی بودن سرطان در آنها، مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. آزمایش تخصصی سلول های تومور می تواند انواع جهش هایی که در سلول بوجود آمده است را نمایان سازند. این آزمایش ها، نشانه هایی را در مورد پیش آگهی بیماری ارائه می دهند و می توانند به تعیین گزینه های درمانی نیز کمک می کنند.
درمان
درمان های آستروسیتوما عبارتند از:
جراحی برای برداشتن تومور. جراح مغز و اعصاب برای کاهش هر چه بیشتر آستروسیتوما تلاش خواهد کرد. هدف از بین بردن تمام ناحیه سرطانی است اما گاهی اوقات آستروسیتوما در نزدیکی بافت حساسی در مغز قرار دارد که جراحی آن را خطرناک می سازد. در این مواقع حتی برداشتن بخشی از تومور سرطانی نیز علائم بیماری را کاهش خواهد داد. جراحی برای برخی افراد ممکن است تنها درمان مورد نیاز باشد اما برای سایر افراد، به عنوان بخشی از روند درمان برای از بین بردن سلول های سرطانی و کاهش خطر عود سرطان توصیه می شود.
رادیوتراپی (پرتو درمانی). در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در طول پرتودرمانی، هنگامی که بیمار روی تخت درمان دراز می کشد، دستگاهی پیرامون او حرکت می کند و پرتوهای پرانرژی را به ناحیه مورد نظر می تاباند. در صورت امکان پذیر نبودن برداشتن کامل تومور و یا خطر عود آن، پرتودرمانی توصیه خواهد شد. برای سرطان های تهاجمی، پرتو درمانی اغلب با شیمی درمانی همراه است. پرتو درمانی و شیمی درمانی برای افرادی که نمی توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، ممکن است به عنوان درمان اولیه استفاده شوند.
شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی معمولاً به دو صورت خوراکی یا وریدی تجویز می شوند، با این حال در موارد خاصی، صفحات ویفر مانند (دایره ای حاوی داروی شیمی درمانی) پس از جراحی در مغز فرد بیمار قرار خواهد گرفت. با گذر زمان دارو به آرامی در بافت حل شده و آزاد می شود. اغلب از شیمی درمانی پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده می شود، همچنین برای سرطان های تهاجمی ممکن است با پرتودرمانی ترکیب شود.
مراقبت های حمایتی (تسکینی). مراقبت تسکینی یک مراقبت پزشکی ویژه است که بر روی تسکین درد و سایر علائم یک بیماری جدی متمرکز است. متخصصان مراقبت تسکینی با فرد بیمار، خانواده او و سایر پزشکانش همکاری خواهند کرد تا مراقبت های بیشتری که نوعی مکمل درمان است را ارائه دهند. این نوع درمان در حالی که بیمار تحت درمان های تهاجمی دیگر مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی قرار دارد، نیز کارایی دارد.
