درخواست مشاوره رایگان
سرطان کبد، یکی از شایع ترین سرطان ها در دنیا می باشد؛ مانند هر بیماری دیگری، هر چه سرطان کبد زودتر تشخیص داده شده و درمان سریع تر آغاز شود، احتمال موفقیت درمان افزایش می یابد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان کبد، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سرطان کبد، سرطانی است که در سلول های کبد شروع می شود. کبد عضوی به اندازه توپ راگبی (فوتبال آمریکایی) است که در قسمت فوقانی راست شکم، زیر دیافراگم و بالای معده قرار دارد
انواع مختلفی از سرطان می تواند در کبد شکل بگیرد. کارسینوم هپاتوسلولار شایع ترین نوع سرطان کبد است که از سلول های اصلی کبدی (هپاتوسیت) منشأ می گیرد.
انواع دیگر سرطان کبد، مانند کلانژیوکارسینوم اینتراهپاتیک، و هپاتوبلاستوما کمتر بروز می کنند. سرطان هایی که از نواحی دیگر، کبد را تحت تأثیر قرار می دهند از سرطان اولیه کبد که از خود کبد شروع می شود، شیوع بیشتری دارند.
سرطانی که در ناحیه دیگری از بدن شروع می شود مانند کولون، ریه یا پستان - و سپس به کبد پخش می شود سرطان متاستاتیک نام دارد، این نوع سرطان به دلیل عضوی که در آن آغاز شده است نامگذاری می شود مانند سرطان متاستاتیک روده بزرگ که توصیف سرطانی است که از روده بزرگ شروع شده و به کبد گسترش یافته است.
بیشتر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد، دچار علائم و نشانه هایی نمی شوند. در صورت بروز، علائم و نشانه ها ممکن است به اشکال ذیل بروز کنند:
در صورت مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده، به پزشک مراجعه کنید.
سرطان کبد زمانی اتفاق می افتد که تغییراتی (جهش) در DNA سلول های کبدی ایجاد شود. DNA سلول ماده ای است که دستورالعمل هایی را برای هر فرآیند شیمیایی در بدن صادر می کند. جهش در DNA باعث تغییر در این دستورالعمل ها می شود. یکی از نتایج این پدیده این است که رشد خارج از کنترل سلول ها شروع شده و در نهایت توده ای از این سلول های جهش یافته تشکیل می شود.
گاهی اوقات علت سرطان کبد مشخص است، مانند عفونت های مزمن هپاتیت. اما گاهی سرطان کبد در افرادی رخ می دهد که هیچ بیماری زمینه ای ندارند و مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز آن می شوند.
عواملی که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می دهند عبارتند از:
کاهش ریسک ابتلا به سیروز:
سیروز، زخمی را در کبد به جای می گذارد و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. با انجام این موارد می توانید ریسک ابتلا به سیروز را کاهش دهید:
واکسن هپاتیت بزنید
با دریافت واکسن هپاتیت B می توانید خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش دهید. این واکسن را می توان تقریباً به همه افراد، از جمله نوزادان، بزرگسالان مسن و کسانی که دارای سیستم ایمنی نامناسبی هستند، تزریق کرد.
برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت C اقداماتی انجام دهید
هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، اما می توانید خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید.
برای عفونت هپاتیت B یا C به دنبال درمان باشید.
روش های درمانی برای هپاتیت B و عفونت های هپاتیت C در دسترس است. تحقیقات نشان می دهد که درمان می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.
از پزشک خود در مورد غربالگری سرطان کبد سوال کنید.
ثابت شده است برای عموم افراد، غربالگری سرطان کبد خطر مرگ در اثر ابتلا به سرطان کبد را کاهش می دهد. بنابراین به طور کلی توصیه می شود غربالگری سرطان کبد برای کسانی که بیشتر در معرض خطر هستند، انجام شود. ابتلا به بیماری های زیر می تواند خطر سرطان را افزایش دهد:
غربالگری به طور معمول هر شش ماه یکبار آزمایش خون و معاینه سونوگرافی شکم انجام می شود.
آزمایش ها و روش هایی که برای تشخیص سرطان کبد استفاده می شود شامل موارد زیر است:
در طی نمونه برداری از کبد، پزشک یک سوزن نازک را از طریق پوست وارد کبد می کند تا نمونه بافتی بدست آورد. در آزمایشگاه، پزشکان برای یافتن سلول های سرطانی، بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند. نمونه برداری از کبد خطر خونریزی، کبودی و عفونت را به همراه دارد.
پس از تشخیص سرطان کبد، پزشک برای تعیین مرحله سرطان از نتایج تست های تصویربرداری که به تعیین اندازه و محل سرطان کمک می کنند، استفاده می کند. روش های تصویربرداری که برای مرحله بندی سرطان کبد استفاده می شود شامل CT، MRI و اسکن استخوان می باشد.
روش های مختلفی برای تعیین مرحله سرطان کبد وجود دارد. به عنوان مثال، در یک روش از اعداد رومی I تا IV استفاده می شود و در روش دیگر از حروف A تا D استفاده می شود، پزشک با تعیین مراحل بیماری، گزینه های درمانی و پیش آگهی را تشخیص می دهد.
درمان های سرطان اولیه کبد به میزان (مرحله) بیماری و همچنین سن، سلامت کلی و اولویت های شخص بستگی دارد.
جراحی در درمان سرطان کبد به صورت های زیر ممکن است رخ دهد:
انتخاب درمان مناسب به محل سرطان در کبد، عملکرد کبد و سلامت کلی شخص بستگی دارد.
درمان های لوکال سرطان کبد، دسته ای از درمان ها می باشند که مستقیماً در سلول های سرطانی یا در اطراف سلول های سرطانی اعمال می شوند. گزینه های درمان لوکال برای سرطان کبد عبارتند از:
در این روش درمانی از انرژی پرقدرت منابعی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی و کوچک شدن تومورها استفاده می شود. پزشکان با احتیاط و با مراقبت از بافت سالم اطراف، انرژی را به سمت کبد هدایت می کنند.
در صورت ناممکن بودن درمان های دیگر و یا بی تأثیر بودن آن ها، پرتودرمانی یک گزینه می باشد. برای سرطان پیشرفته کبد، پرتودرمانی به کنترل علائم کمک می کند.
در طول درمان با این روش، بیمار روی یک تخت دراز می کشد و یک دستگاه، پرتوهای پر انرژی را به ناحیه مشخصی از بدن هدایت می کند.
رادیوتراپی استریوتاکتیک بدن نوع پرتودرمانی تخصصی است که بسیاری از پرتوهای تابش را در یک نقطه از بدن متمرکز می کند.
درمان های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی متمرکز هستند. داروهای هدفمند با مسدود کردن این ناهنجاری ها، می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند.
بسیاری از داروهای هدفمند برای درمان سرطان پیشرفته کبد در دسترس هستند.
برخی از روش های درمانی هدفمند فقط در افرادی که سلول های سرطانی آنها دارای جهش های ژنتیکی خاصی هستند، مؤثر است. سلول های سرطانی در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار گرفته تا مشخص شود آیا درمان هدفمند، اثربخش خواهد بود یا خیر.
ایمنی درمانی از سیستم ایمنی بدن درجهت مقابله با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن امکان دارد به سلول های سرطانی حمله نکند زیرا سلول های سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که سلول های سیستم ایمنی را غیرفعال می کنند. ایمنی درمانی با تداخل در این روند باعث شناسایی سلول های سرطانی توسط سیستم ایمنی بدن می شود.
به طور کلی درمان های ایمونوتراپی برای افراد مبتلا به سرطان کبد پیشرفته تجویز می شود.
در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول هایی که رشد سریعی دارند - از جمله سلول های سرطانی- استفاده می شود. شیمی درمانی می تواند از طریق وریدی یا خوراکی یا هر دو انجام شود.
شیمی درمانی گاهی برای درمان سرطان پیشرفته کبد استفاده می شود.
مراقبت تسکینی نوعی مراقبت پزشکی ویژه است که بر روی تسکین درد و سایر علائم یک بیماری متمرکز است. متخصصان مراقبت تسکینی با شخص، خانواده و سایر پزشکان همکاری می کنند تا مکمل مراقبت های مداوم بیمار باشد. از مراقبت های تسکینی می توان در کنار درمان های تهاجمی دیگر مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی، کمک گرفت.
مراقبت های تسکینی توسط تیمی از پزشکان، پرستاران و سایر افراد متخصص آموزش دیده ارائه می شود. تیم های مراقبت تسکینی با هدف بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده های آنها فعالیت می کنند. این نوع مراقبت در کنار سایر روش های درمانی دیگر ارائه می شود.
درمان های مکمل به کنترل درد در افراد مبتلا به سرطان کبد پیشرفته کمک می کنند. پزشک برای کنترل درد، درمان ها و داروهایی تجویز می کند.
با پزشک در مورد روش های درمانی دیگری که می تواند به کنار آمدن با درد کمک کنند، مشورت کنید. از جمله:
از پزشک در مورد جزئیات تشخیص بیماری سوال کرده و نوع و درجه سرطان خود را بیشتر بشناسید. هر فرد روش های خود را برای کنار آمدن با تشخیص سرطان کبد پیدا می کند. اگرچه پاسخ ساده ای برای افراد مبتلا به سرطان کبد وجود ندارد، اما راهکارهای زیر می تواند کمک کننده باشد:
در صورت مشاهده هرگونه علامتی، حتماً به پزشک عمومی مراجعه کنید. در صورتی که پزشک به سرطان مشکوک شود، بیمار را به متخصص کبد (هپاتولوژیست) یا متخصص سرطان (انکولوژیست) ارجاع می دهد.
به علت زمان محدود برای ویزیت پزشک در اینجا برخی اطلاعات برای کمک به شخص در آماده سازی موارد لازم و انتظاراتی که از پزشک دارید، آورده شده است.
قبل از ملاقات با پزشک در مورد محدودیت‌های احتمالی که باید در دستور کار قرار دهید، سوال بپرسید. مثلا کمی پیش از معاینه رژیم غذایی خاصی را دنبال کرده یا یک ماده غذایی خاص را مصرف نکنید.
هنگام ملاقات با پزشک حتماً یکی از دوستان و یا اعضای خانواده خود را به همراه داشته باشید. چرا که گاهی به خاطر سپردن همه اطلاعات رد و بدل شده سخت بوده و همراه به شما در یادآوری گفته ها کمک خواهد کرد.
زمان ملاقات با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سؤالات به شما کمک می کند تا از وقت خود بهترین استفاده را ببرید. در صورت کمبود زمان، سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین لیست کنید. در مورد سرطان کبد، برخی از سوالات اساسی که بهتر است از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شخص می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها بعداً زمان بیشتری را برای برسی سایر نکاتی که می خواهید بپردازید فراهم می کند. پزشک از شخص سوالاتی می پرسد مثل:
