ریزش مو (آلوپسی) | علل بروز، نشانه ها، روش تشخیص و درمان

ریزش مو، یا آلوپسی، به از دست دادن موی سر یا سایر قسمت های بدن گفته می شود. این عارضه ممکن است به تدریج یا ناگهانی رخ دهد و از نازک شدن موها تا طاسی کامل متغیر باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل ریزش مو، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

ریزش مو (آلوپسی) چیست؟

ریزش مو (آلوپسی) می تواند محدود به پوست سر یا کل بدن باشد و ماهیت آن موقتی یا دائمی باشد. علل متعددی برای ریزش مو وجود دارد که شامل عوامل ارثی، تغییرات هورمونی، برخی شرایط پزشکی و همچنین بخشی طبیعی از روند پیری است. ریزش مو در هر سنی و برای هر فردی ممکن است رخ دهد، اما در مردان شایع تر است.

اصطلاح طاسی معمولاً به ریزش بیش از حد مو از پوست سر اطلاق می شود. شایع ترین علت طاسی، ریزش موی ارثی است که با افزایش سن بروز می کند. برخی افراد ترجیح می دهند روند ریزش موهایشان بدون مداخله درمانی و به طور طبیعی پیش برود. در مقابل، برخی دیگر سعی در پوشاندن آن با مدل های مختلف مو، آرایش، کلاه یا روسری دارند. همچنین، گروهی برای جلوگیری از ریزش بیشتر مو یا تحریک رشد مجدد موها، به دنبال روش های درمانی موجود می گردند. توصیه می شود پیش از اقدام به هرگونه درمان ریزش مو، با پزشک خود در مورد علت ریزش مو و گزینه های درمانی مناسب مشورت کنید.

ریزش مو (آلوپسی) چیست؟

علائم ریزش مو (آلوپسی)

ریزش مو بسته به علت زمینه ای آن می تواند به اشکال مختلفی ظاهر شود. این ریزش ممکن است ناگهانی یا تدریجی باشد و فقط پوست سر یا کل بدن را درگیر کند. علائم و نشانه های ریزش مو می توانند شامل موارد زیر باشند:

نازک شدن تدریجی موهای بالای سر: این شایع ترین نوع ریزش مو است که با افزایش سن افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. در مردان، معمولاً ریزش مو از خط موی پیشانی شروع به عقب نشینی می کند. در زنان، معمولاً با پهن شدن فرق سر مشخص می شود. الگوی ریزش مو در زنان مسن تر ممکن است به صورت عقب نشینی خط مو (آلوپسی فیبروزه کننده پیشانی) نیز دیده شود.
نقاط طاسی دایره ای یا تکه ای: برخی افراد دچار ریزش مو در نواحی دایره ای یا تکه ای در پوست سر، ریش یا ابروها می شوند. ممکن است قبل از ریزش مو، در آن نواحی احساس خارش یا درد وجود داشته باشد.
شل شدن ناگهانی مو: یک شوک جسمی یا عاطفی شدید می تواند منجر به شل شدن موها شود. در این حالت، هنگام شانه زدن، شستن موها یا حتی با کشیدن آرام، دسته هایی از مو کنده می شوند. این نوع ریزش مو معمولاً موقتی است و منجر به کم پشتی مو می شود.
ریزش موی تمام بدن: برخی بیماری ها و درمان های پزشکی مانند شیمی درمانی برای سرطان می توانند باعث ریزش مو در تمام بدن شوند. معمولاً پس از پایان درمان، موها دوباره رشد می کنند.
تکه های پوسته پوسته شده که روی پوست سر پخش می شوند: این علامت می تواند نشان دهنده عفونت قارچی پوست سر (رینگ ورم) باشد و ممکن است با شکستگی مو، قرمزی، تورم و در برخی موارد ترشح همراه باشد.

علائم ریزش مو

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر از ریزش مداوم موی خود یا فرزندتان ناراحت هستید و به دنبال درمان هستید، به پزشک مراجعه کنید. زنانی که متوجه عقب نشینی خط موی خود (آلوپسی فیبروزه کننده پیشانی) می شوند، باید برای جلوگیری از طاسی دائمی قابل توجه، در مورد درمان زودهنگام با پزشک مشورت کنند.

همچنین، اگر هنگام شانه زدن یا شستن موهای خود یا فرزندتان متوجه ریزش موی ناگهانی، تکه ای یا بیش از حد معمول شدید، با پزشک خود صحبت کنید. ریزش ناگهانی مو می تواند نشانه ای از یک بیماری پزشکی زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد.

مراجعه به پزشک در صورت ریزش مو

علل ابتلا به ریزش مو (آلوپسی)

به طور معمول، افراد روزانه بین 50 تا 100 تار مو از دست می دهند. این مقدار ریزش معمولاً محسوس نیست زیرا موهای جدید همزمان رشد می کنند و جایگزین موهای ریخته شده می شوند. ریزش مو در واقع زمانی اتفاق می افتد که موهای جدید نتوانند جایگزین موهای ریخته شده شوند. ریزش مو معمولاً به یک یا چند عامل زیر مربوط می شود:

سابقه خانوادگی (وراثت): شایع ترین علت ریزش مو، یک بیماری ارثی است که با افزایش سن بروز می کند. به این وضعیت آلوپسی آندروژنیک یا طاسی با الگوی مردانه و زنانه گفته می شود. این نوع ریزش معمولاً به تدریج و با الگوهای قابل پیش بینی اتفاق می افتد - عقب نشینی خط مو و ایجاد لکه های طاس در مردان و نازک شدن موها در امتداد فرق سر در زنان.
تغییرات هورمونی و شرایط پزشکی: شرایط مختلفی می توانند باعث ریزش موی موقتی یا دائمی شوند، از جمله تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئیدی. شرایط پزشکی شامل آلوپسی آره آتا (یک بیماری خودایمنی که باعث ریزش تکه ای موها می شود)، عفونت های پوست سر مانند رینگ ورم و اختلال کندن مو (تریکوتیلومانیا) می شود.
داروها و مکمل ها: ریزش مو می تواند از عوارض جانبی برخی داروها مانند داروهای مورد استفاده در درمان سرطان، آرتروز، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرس و فشار خون باشد.
پرتودرمانی سر: در صورتی که سر تحت پرتودرمانی قرار بگیرد، ممکن است موها دیگر مانند قبل رشد نکنند.
یک رویداد بسیار استرس زا: بسیاری از افراد چند ماه پس از یک شوک جسمی یا عاطفی شدید، دچار کم پشتی مو می شوند. این نوع ریزش مو معمولاً موقتی است.
مدل های مو و روش های درمانی: استفاده بیش از حد از مدل های مویی که موها را محکم می کشند (مانند دم اسبی یا بافت های آفریقایی) می تواند نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی ایجاد کند. همچنین، استفاده از روغن های داغ و مواد شیمیایی برای فر کردن یا صاف کردن دائمی مو نیز می تواند باعث ریزش مو شود. در صورت ایجاد جای زخم، ممکن است طاسی نقطه ای رخ دهد.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

عواملی که می توانند خطر ریزش مو را افزایش دهند عبارتند از:

سابقه خانوادگی طاسی: وجود سابقه طاسی در خانواده، چه از طرف مادر و چه از طرف پدر، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
سن: با افزایش سن، ریزش مو شایع تر می شود.
کاهش وزن قابل توجه: کاهش وزن ناگهانی و شدید می تواند منجر به ریزش موی موقت شود.
برخی از شرایط پزشکی: بیماری هایی مانند دیابت و لوپوس می توانند با ریزش مو مرتبط باشند.
استرس و اضطراب: استرس شدید و طولانی مدت می تواند باعث ریزش مو شود.
تغذیه نامناسب: کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی می تواند در سلامت مو اختلال ایجاد کند.

پیشگیری از بروز بیماری

اکثر موارد طاسی، به ویژه طاسی با الگوی مردانه و زنانه، منشاء ژنتیکی دارند و قابل پیشگیری نیستند. با این حال، رعایت نکات زیر می تواند به حفظ سلامت موها و کاهش ریزش مو ناشی از عوامل دیگر کمک کند:

ملایمت با موها: هنگام شستشو و برس کشیدن موها، به خصوص زمانی که خیس هستند، از نرم کننده استفاده کنید و از کشیدن موها جلوگیری کنید. استفاده از شانه دندانه پهن می تواند کمک کننده باشد. از درمان های شیمیایی و حرارتی سخت مانند بیگودی داغ، اتوی مو، ماسک های روغن داغ و مواد فر و صاف کننده دائمی مو خودداری کنید. مدل های مویی که باعث کشیدگی مو می شوند (مانند دم اسبی محکم، بافت های تنگ و استفاده از کلیپس های سنگین) را محدود کنید.
آگاهی از داروها و مکمل ها: در مورد عوارض جانبی داروها و مکمل های مصرفی خود با پزشک مشورت کنید، زیرا برخی از آن ها می توانند باعث ریزش مو شوند.
محافظت از مو در برابر نور خورشید: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید و سایر منابع اشعه ماوراء بنفش می تواند به مو آسیب برساند. از محصولات محافظت از مو یا کلاه استفاده کنید.
ترک سیگار: برخی مطالعات ارتباط بین سیگار کشیدن و افزایش خطر طاسی در مردان را نشان داده اند.
استفاده از کلاه خنک کننده در شیمی درمانی: اگر تحت شیمی درمانی هستید، در مورد استفاده از کلاه خنک کننده با پزشک خود صحبت کنید. این کلاه می تواند با کاهش جریان خون در پوست سر، خطر ریزش مو ناشی از شیمی درمانی را کاهش دهد.

تشخیص ریزش مو (آلوپسی)

برای تشخیص علت ریزش مو، پزشک احتمالاً ابتدا یک معاینه جسمی انجام می دهد و در مورد رژیم غذایی، روال مراقبت از مو، سابقه پزشکی و سابقه خانوادگی ریزش مو از شما سؤال می کند. همچنین ممکن است انجام آزمایش های زیر را تجویز کند:

آزمایش خون: این آزمایش می تواند به تشخیص شرایط پزشکی زمینه ای که ممکن است باعث ریزش مو شده باشند، کمک کند.
تست کشش مو: پزشک به آرامی چند ده تار مو را می کشد تا ببیند چه تعداد از آن ها کنده می شوند. این کار به تعیین مرحله ریزش مو کمک می کند.
نمونه برداری از پوست سر: پزشک نمونه کوچکی از پوست سر یا چند تار مو را برای بررسی ریشه های مو زیر میکروسکوپ برمی دارد. این کار می تواند در تشخیص عفونت های قارچی یا سایر بیماری های پوستی که باعث ریزش مو می شوند، کمک کننده باشد.
میکروسکوپ نوری: پزشک از ابزار خاصی برای بررسی ریشه های موها استفاده می کند. این میکروسکوپ می تواند به تشخیص اختلالات احتمالی در ساختار ساقه مو کمک کند.

درمان ریزش مو (آلوپسی)

درمان های مؤثری برای برخی از انواع ریزش مو در دسترس است. ممکن است بتوانید ریزش مو را متوقف کنید یا حداقل سرعت آن را کاهش دهید. در برخی موارد، مانند ریزش موی تکه ای (آلوپسی آره آتا)، ممکن است موها بدون درمان در طی یک سال دوباره رشد کنند. درمان های ریزش مو شامل دارو و جراحی است.

دارو

اگر ریزش موی شما ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد، درمان آن بیماری ضروری است. اگر داروی خاصی باعث ریزش مو شده باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف آن را برای چند ماه متوقف کنید. داروهای موجود برای درمان طاسی الگویی (ارثی) که رایج ترین آن ها هستند عبارتند از:

ماینوکسیدیل (روگاین): ماینوکسیدیل بدون نسخه به صورت مایع، کف و شامپو در دسترس است. برای اثربخشی بیشتر، این محصول را یک بار در روز برای خانم ها و دو بار در روز برای آقایان روی پوست سر استفاده کنید. بسیاری از افراد استفاده از کف را زمانی که موهایشان خیس است ترجیح می دهند. محصولات حاوی ماینوکسیدیل به بسیاری از افراد در رشد مجدد موها یا کاهش سرعت ریزش مو یا هر دو کمک می کند. برای مشاهده نتایج، استفاده مداوم حداقل به مدت شش ماه لازم است. ممکن است چند ماه دیگر طول بکشد تا مشخص شود آیا این درمان برای شما مؤثر بوده است یا خیر. در صورت مؤثر بودن، برای حفظ مزایای آن باید دارو را به طور مداوم مصرف کنید. عوارض جانبی احتمالی شامل تحریک پوست سر و رشد ناخواسته مو در پوست مجاور صورت و دست ها است.
فیناستراید (Propecia): این دارو با نسخه پزشک برای آقایان تجویز می شود و به صورت روزانه یک قرص مصرف می شود. بسیاری از مردانی که فیناستراید مصرف می کنند، کاهش سرعت ریزش مو را تجربه می کنند و برخی از آن ها ممکن است شاهد رشد موی جدید باشند. برای مشاهده نتایج، ممکن است چند ماه زمان لازم باشد و برای حفظ مزایای آن باید مصرف دارو را ادامه دهید. فیناستراید ممکن است برای مردان بالای ۶۰ سال به همین خوبی عمل نکند. از عوارض جانبی نادر فیناستراید می توان به کاهش میل جنسی و عملکرد جنسی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات اشاره کرد. خانم های باردار یا کسانی که احتمال بارداری دارند باید از لمس قرص های شکسته یا خرد شده فیناستراید خودداری کنند.
سایر داروها: گزینه های خوراکی دیگر شامل اسپیرونولاکتون و دوتاستراید خوراکی هستند که گاهی اوقات برای درمان ریزش مو در زنان و مردان استفاده می شوند.

درمان ریزش مو با داروی فیناستراید

جراحی کاشت مو

در شایع ترین نوع ریزش موی دائمی، معمولاً فقط قسمت بالای سر تحت تأثیر قرار می گیرد. جراحی کاشت مو یا ترمیم مو می تواند به بازگرداندن تراکم مو در این نواحی کمک کند. در طی این روش، یک متخصص پوست یا جراح زیبایی، مو را از نواحی پرمو سر برداشته و به نواحی طاس پیوند می زند. هر واحد پیوند شامل یک تا چند تار مو (میکروگرافت و مینی گرافت) است. در برخی موارد، ممکن است نواری بزرگتر از پوست حاوی دسته های مو برداشته شود. این عمل معمولاً نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد، اما ممکن است دردناک باشد و برای کاهش ناراحتی از داروی آرام بخش استفاده می شود. خطرات احتمالی شامل خونریزی، کبودی، تورم و عفونت است. برای دستیابی به نتیجه مطلوب، ممکن است به بیش از یک جلسه جراحی نیاز باشد. لازم به ذکر است که ریزش موی ارثی حتی پس از انجام جراحی نیز ممکن است ادامه داشته باشد. روش های جراحی برای درمان طاسی معمولاً تحت پوشش بیمه قرار نمی گیرند.

سبک زندگی و درمان های خانگی

ممکن است بخواهید روش های مختلف مراقبت از مو را امتحان کنید تا راهی پیدا کنید که نسبت به ظاهر خود احساس بهتری داشته باشید. به عنوان مثال، استفاده از محصولات حالت دهنده که حجم موها را افزایش می دهند، رنگ کردن موها برای پرتر نشان دادن آن ها، یا انتخاب مدل مویی که قسمت های کم پشت را بپوشاند، می تواند کمک کننده باشد. استفاده از کلاه گیس یا اکستنشن مو نیز گزینه هایی برای پوشاندن ریزش مو هستند. در برخی موارد، تراشیدن کامل سر نیز می تواند یک انتخاب شخصی باشد. برای دریافت ایده های بیشتر، می توانید با یک آرایشگر مشورت کنید. این روش ها می توانند برای مقابله با ریزش موی دائمی یا موقت مورد استفاده قرار گیرند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

احتمالاً در ابتدا برای بررسی نگرانی های مربوط به ریزش مو به پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. او ممکن است شما را برای تشخیص و درمان تخصصی تر به یک پزشک متخصص در زمینه مشکلات پوست و مو (درماتولوژیست) ارجاع دهد.

آن چه می توانید انجام دهید

برای آماده شدن برای ملاقات با پزشک، اقدامات زیر را انجام دهید:

لیستی از اطلاعات شخصی کلیدی خود تهیه کنید: شامل هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر در زندگی تان

لیستی از تمام داروهای مصرفی، ویتامین ها و مکمل هایی که به طور منظم استفاده می کنید، تهیه کنید.

سؤالاتی را که می خواهید از پزشک بپرسید، یادداشت کنید. زمان ملاقات شما با پزشک محدود است، بنابراین تهیه فهرست سؤالات به شما کمک می کند تا از وقت خود به بهترین نحو استفاده کنید. سؤالات خود را از مهم ترین به کم اهمیت ترین اولویت بندی کنید. در مورد ریزش مو، برخی از سؤالات اساسی که می توانید بپرسید عبارتند از:

علت ریزش موی من چیست؟
آیا علل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟
آیا ریزش موی من دائمی است یا موها دوباره رشد خواهند کرد؟ چه مدت طول می کشد؟ آیا پس از رشد مجدد، بافت مو متفاوت خواهد بود؟
بهترین اقدام درمانی چیست؟
آیا باید رژیم غذایی یا روال مراقبت از موی خود را تغییر دهم؟
آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
آیا بروشور یا مطالب چاپی دیگری در مورد ریزش مو دارید که بتوانم با خود به خانه ببرم؟
چه وب سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می کنید؟

از پزشک چه انتظاری می رود

پزشک احتمالاً سؤالاتی از شما خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به این سؤالات می تواند زمان را صرفه جویی کند و به شما امکان می دهد تا روی نکات مهم تری که می خواهید در مورد آن ها بحث کنید، تمرکز کنید. پزشک شما ممکن است سؤالات زیر را بپرسد: