سردرد یکی از شایع ترین شکایات پزشکی است که افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می شوند. این عارضه می تواند دلایل متنوعی داشته باشد، از عوامل ساده و گذرا مانند استرس، کم آبی بدن، و خستگی گرفته تا مشکلات جدی تر نظیر اختلالات عصبی، میگرن یا بیماری های مزمن. شناخت علل سردرد برای مدیریت و درمان مؤثر آن ضروری است و می تواند به پیشگیری از عوارض بعدی کمک کند. در ادامه به برخی از مواردی که می توانند منجر به سردرد شوند اشاره شده است.
وقتی سعی در تمرکز بر روی چیزهای نزدیک به صورت خود را دارید، ممکن است سردرد بگیرید. اگر دوربین باشید، هرچه به شیء نزدیکتر می شوید، مبهم تر به نظر می رسد. این موضوع نشان از کوتاه بودن قطر کره چشم یا صاف بودن قرنیه (پوشش شفاف روی چشم) دارد. این مشکل ممکن است مادرزادی باشد یا برای اکثر افراد پس از 40 سالگی رخ دهد. پزشک در این موارد، عینک، لنزهای تماسی یا جراحی برای اصلاح شکل قرنیه را تجویز می کند.
آیا ساعت ها مقابل کامپیوتر قوز می کنید یا تلفن را با شانه نگه می دارید یا به دلیل استرس عضلات فک را سفت می کنید؟ هریک از این موارد ممکن است سر درد تنشی را به دنبال داشته باشد. دوش آب گرم، پد گرم کننده و داروهای بدون نسخه می توانند کمک کننده باشند. ورزش منظم همراه با مدیتیشن و سایر رویکردهای آرامش زا ممکن است از شروع سردرد جلوگیری کند.
غذا نخوردن می تواند باعث کاهش قند خون و به دنبال آن سر درد شود. می توانید به جای سه وعده ی غذایی بزرگ، از چندین وعده غذایی کوچک و میان وعده های سالم مانند آجیل یا سبزیجات در مواقع گرسنگی استفاده کنید.
در صورت اعتیاد بدن به قهوه، هنگام قطع مصرف دچار سر درد تپنده خواهید شد. در صورت در دسترس نبودن قهوه، از چای سبز یا سیاه یا حتی شکلات تلخ استفاده کنید. اگر تمایل به ترک مصرف قهوه دارید، این کار را ناگهانی انجام ندهید. هر هفته 25% از مصرف خود را کاهش دهید تا به این روند عادت کنید.
ممکن است درد مبهمی در گردن یا سر وجود داشته باشد که با رابطه جنسی تشدید شود. یا ممکن است هنگام اوج رابطه جنسی دچار سر درد تپنده شوید. برخی افراد هر دو مورد را تجربه می کنند. این اتفاق بیشتر در دقایق آخر رابطه رخ می دهد اما می تواند ساعت ها به طول انجامد. این موضوع معمولاً جای نگرانی ندارد، اما بهتر است در صورت بروز سر درد در حین یا بعد از رابطه جنسی، به پزشک خود اطلاع دهید، به خصوص اگر این اتفاق تا به حال رخ نداده باشد یا ناگهانی باشد.
سرماخوردگی ساده می تواند سینوس ها (فضای توخالی پشت استخوان گونه و پیشانی) را ملتهب کند. تورم می تواند دردی ایجاد کند که حتی هنگام خم شدن تشدید شود. عدم تخلیه مخاط ضخیم و زرد یا سبز در سینوس ها ممکن است باعث سختی در تنفس شود. داروهای بدون نسخه اغلب می توانند کمک کننده باشند. در صورت تشدید یا تداوم علائم، با پزشک تماس بگیرید.
خماری ناشی از مصرف الکل، به صورت سر درد خود را نشان می دهد. به این دلیل که الکل سبب اختلال در خواب و کاهش آب بدن می شود. در این شرایط نیز ممکن است خستگی و حالت تهوع نیز به وجود آید. حدود پنج تا هشت برابر واحد مجاز نوشیدنی برای مردان و سه تا پنج برابر واحد مجاز نوشیدنی برای زنان برای ایجاد این اتفاق کافی است. برای رفع این مشکل می توان از آب، آب گوشت یا نوشیدنی های انرژی زا استفاده کرد. داروهای ضد التهاب می توانند کمک کننده باشند، اما مصرف استامینوفن در این زمان توصیه نمی شود زیرا سبب فشار به کبد می شود.
این امر که سر درد بستنی یا یخ زدگی مغز نیز نامیده می شود، در اثر خوردن مواد خوراکی بسیار سرد خصوصاً در صورت سریع خوردن آنها اتفاق می افتد. پزشکان از علت آن مطمئن نیستند، اما سرمای زیاد خوراکی ها ممکن است باعث تنگ شدن عروق خونی در دهان و به دنبال آن ایجاد سیگنال های درد به سمت مغز می شود. در مورد این مشکل جای نگرانی وجود ندارد و معمولاً در عرض یک دقیقه یا بیشتر از بین می رود. پیشگیری از این اتفاق ساده است، می توانید غذاهای یخ را با سرعت کمتری بخورید.
سر درد می تواند بلافاصله یا ماه ها پس از آسیب دیدگی ایجاد شود. درد ممکن است در محل ضربه یا سراسر جمجمه ایجاد شود و هنگام استرس تشدید شود. علت این درد مشخص نیست اما گاهی اوقات به دلیل تجمع خون در یک نقطه ایجاد می شود. این رخداد را هماتوم می نامند. در موارد حاد، مواردی مانند ضعف، گیجی، حالت تهوع و فراموشی ایجاد می شود. در صورت وجود هر یک از این علائم یا سر درد پس از ضربه به سر، به پزشک مراجعه کنید.
باکتری ها یا ویروس ها ممکن است گوش میانی (استخوان های ریزی که برای ایجاد صدایی که می شنوید می لرزند) که مملو از هوا می باشد را آلوده کنند. تجمع مایعات می تواند باعث درد گوش و سر و به دنبال آن ترشح مایع، خون یا چرک شود. در صورت مشاهده ی هر یک از این علائم، با پزشک تماس بگیرید زیرا لازم است عفونت را معاینه کرده و به کنترل درد و تورم کمک کند. بیشتر موارد طی 1-2 هفته بدون درمان خاصی بهبود می یابند.
مصرف داروهای رایج بدون نسخه مانند آسپیرین، ایبوپروفن و استامینوفن بیش از 15 روز در ماه، ممکن است باعث سر درد شوند. مواد افیونی یا داروهای کافئین دار با نسخه ممکن است فقط در مدت 10 روز سبب سر درد شوند. افراد مبتلا به میگرن بیشتر در معرض این مشکل هستند. پزشک با تغییر داروها و تجویز راهکارهای دیگر برای بهبودی کمک می کند.
واکنش افراد نسبت به هم متفاوت می باشد، اما غذاهایی که به احتمال زیاد باعث سردرد های ضربانی می شوند عبارتند از:
هنگامی که ورزش های سنگین انجام می دهید یا بعد از اتمام کارتان ممکن است دچار درد در دو طرف سر شوید. در دویدن، شنا کردن یا وزنه برداری این مشکل بیشتر دیده می شود. این موضوع جای نگرانی ندارد، اما برای ایجاد اطمینان ازجدی نبودن مسئله با پزشک خود مشورت کنید. در صورت استفراغ، غش یا دو بینی بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
اگر بدن در تمام طول شب در حالت نامناسبی قرار داشته باشد، ممکن است سر درد به وجود آید. کمبود خواب و غلت زدن های بیهوده (در تلاش برای خوابیدن) می تواند باعث سردرد شود. هنگام خواب سر را با بقیه ی اعضای بدن همسو نگه دارید. در صورت بروز مشکل با پزشک یا متخصص فزیوتراپی صحبت کنید.
در موارد نادر، ممکن است سر درد نشان از مورد خطرناکی باشد. سر درد ممکن است نشان دهنده ی وجود بیماری که به آرامی ایجاد شده است مانند تومور مغزی یا شرایط اورژانسی مانند سکته باشد. در صورت بروز ناگهانی درد یا تشدید آن یا مشاهده ی هر یک از علائم زیر با فوریت های پزشکی تماس بگیرید:
در نهایت، سردرد می تواند نشانه ای از یک مشکل ساده یا پیچیده باشد که نیازمند توجه است. با شناسایی دقیق علت و انجام اقدامات مناسب، می توان از شدت و تکرار آن کاست و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. مشورت با پزشک و رعایت سبک زندگی سالم از جمله کلیدهای مهم در مدیریت و پیشگیری از سردرد است.
