اکسی کدون

اکسی کدون (نام تجاری: اکسی کانتین)، از دسته داروهای ضد درد از خانواده مخدرها است که مهار سیگنال های درد در مغز به کنترل دردهای متوسط تا شدید کمک می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف اکسی کدون، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: اکسی کدون

نام تجاری: اکسی کانتین

موارد مصرف اکسی کدون

اکسی کدون برای کمک به تسکین درد شدید مداوم (مانند درد ناشی از سرطان) استفاده می شود. اکسی کدون به گروهی از داروها که به عنوان مسکن های افیونی (حاوی مخدر) شناخته می شوند، معروف است. این دارو در مغز برای تغییر احساس و واکنش بدن به درد فعالیت می کند. مصرف دوز های بالای این دارو (بیش از 40 میلی گرم در هر قرص) تنها باید برای کسانی تجویز شود که پیش از آن به طور منظم تحت درمان با داروهای ضد درد حاوی مخدر قرار گرفته باشند. در صورت مصرف این دوزها توسط شخصی که به طور منظم مواد افیونی مصرف نکرده است می تواند باعث اوردوز یا حتی مرگ شود. برای تسکین دردهای خفیف که معمولاً طی چند روز ظاهر می شوند از فرم اکسی کدون با اثر طولانی استفاده نکنید. از این دارو نباید برای مصارف گاه به گاه و یا ("در صورت نیاز") استفاده شود.

زمان و نحوه مصرف اکسی کدون

قبل از شروع مصرف اکسی کدون طولانی اثر و هر بار استفاده مجدد، برگه راهنمای دارو را که توسط پزشک داروخانه ارائه شده است بخوانید. اگر سوالی دارید، می توانید با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.

داروی اکسی کدون را طبق دستورالعمل منظم پزشک و نه برای درد ناگهانی و معمولاً هر 12 ساعت به همراه غذا یا بدون غذا مصرف کنید. در صورتی که هنگام مصرف حالت تهوع داشتید سعی کنید دارو را به همراه غذا مصرف کنید. از پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد راه های دیگر کاهش حالت تهوع (مانند دراز کشیدن به مدت 1 تا 2 ساعت با کمترین حرکت سر) سؤال کنید. در صورت ادامه حالت تهوع، به پزشک مراجعه کنید.

قرص را کامل ببلعید و از جویدن و له کردن آن اجتناب کنید. زیرا انجام این کارمی تواند تمام دارو را به طور یکجا آزاد کند و خطر اوردوز اکسی کدون را افزایش دهد.

درصورتی که دوز بیش از یک قرص باشد، برای اینکه احتمال خفگی یا مشکل در بلعیدن قرص را کم کنید، سعی کنید با هر قرص یک لیوان آب بنوشید. قبل از قرار دادن قرص در دهان، آن را از قبل خیس نکنید، از لیس زدن و مرطوب کردن آن اجتناب کنید. حتما با هر قرص به اندازه کافی آب بنوشید تا کاملا بلعیده شود.

هنگام مصرف اکسی کدون از خوردن گریپ فروت یا نوشیدن آب گریپ فروت خودداری کنید، مگر اینکه پزشک یا پزشک داروخانه تشخیص دهد که می توانید این کار را با خیال راحت انجام دهید. گریپ فروت می تواند احتمال عوارض جانبی با این دارو را افزایش دهد برای این منظور حتما با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.

دوز مصرفی براساس شرایط پزشکی فرد و میزان پاسخ بدن به دارو تعیین می شود. دوز خود را افزایش ندهید و از استفاده بیشتر و یا طولانی تر از زمانی که پزشک تجویز کرده خودداری کنید. دارو را طبق دستور پزشک و در زمان مناسب قطع کنید.

قبل از شروع مصرف اکسی کدون، از پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد اینکه آیا باید دارو های دیگر افیونی را متوقف کنید یا تغییر دهید سوال کنید؛ زیرا ممکن است سایر داروهای تسکین دهنده درد (مانند استامینوفن، ایبوپروفن) نیز تجویز شود. از پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد استفاده ایمن از داروی اکسی کدون در ترکیب با سایر داروها بپرسید.

قطع ناگهانی مصرف این دارو، به خصوص در صورت مصرف طولانی مدت یا در دوزهای بالا می تواند باعث بروز علائم ترک اعتیاد شود. برای جلوگیری از بروز این علائم، پزشک ممکن است دوز را به آرامی کاهش دهد. در صورت بروز علائم ترک مانند بی قراری، تغییرات ذهنی / خلقی (از جمله اضطراب، مشکل خواب، افکار خودکشی)، آبریزش چشم و یا بینی، حالت تهوع، اسهال، تعریق، دردهای عضلانی یا تغییر ناگهانی در رفتار بلافاصله به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

مصرف اکسی کدون در طولانی مدت ممکن است باعث کاهش کارایی آن شود. همچنین در مورد قطع این دارو در صورت بهبودی با پزشک خود صحبت کنید.

اگرچه این دارو به درمان بسیاری از افراد کمک می کند، اما گاهی ممکن است اعتیاد آور باشد. در صورت ابتلا به اعتیاد (مانند استفاده بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل) این خطر می تواند بیشتر باشد. این دارو را دقیقاً طبق دستورالعمل مصرف کنید تا خطر اعتیاد را کاهش دهد. برای کسب جزئیات بیشتر با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.

در صورت عدم بهبودی یا تشدید وضعیت به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی اکسی کدون

حالت تهوع، استفراغ، یبوست، خشکی دهان، ضعف، تعریق، سبکی سر، سرگیجه یا خواب آلودگی می توانند از عوارض اکسی کدون باشند. برخی از این عوارض ممکن است بعد از مدتی استفاده از این دارو کاهش یابد. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، پزشک را در جریان بگذارید.

برای جلوگیری از یبوست، سعی کنید از رژیم غذایی فیبردار استفاده کنید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است در بعضی موارد نیاز به مصرف ملین داشته باشید. از پزشک داروخانه نوع مناسب ملین را برای خود بپرسید.

برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.

در بعضی مواقع ممکن است پوسته خالی قرص را در مدفوع خود مشاهده کنید. این اتفاق ضرری برای شما ندارد زیرا بدن قبلاً دارو را جذب کرده است.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: قطع تنفس در هنگام خواب (آپنه خواب)، تغییرات ذهنی / خلقی (مانند تحریک، گیجی، توهم)، درد شدید معده / شکم، دشواری ادرار و علائم اختلالات غدد فوق کلیوی (مانند از دست دادن اشتها، خستگی غیرمعمول، کاهش وزن) را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

همچنین در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: بیهوشی، تشنج، تنفس آرام / کم عمق، خواب آلودگی شدید / مشکل در بیدار شدن بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی اکسی کدون را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف اکسی کدون در صورت حساسیت به آن یا سایر داروهای تسکین دهنده درد حاوی مخدر (مانند اکسی مورفون) و یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

همچنین قبل از مصرف اکسی کدون، پزشک خود یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: اختلالات مغزی (مانند ضربه به سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، بیماری انسدادی مزمن ریوی-COPD)، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، اختلالات روحی / خلقی (مانند گیجی، افسردگی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند استفاده بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر / الکل)، مشکلات معده / روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال ناشی از عفونت، ایلئوس فلج کننده)، مشکل در بلع، مشکل ادرار (مانند بزرگ شدن پروستات)، بیماری لوزالمعده (پانکراتیت) و بیماری کیسه صفرا مطلع سازید.

اکسی کدون ممکن است باعث ایجاد سرگیجه شود و مصرف الکل یا ماری جوانا (شاهدانه) می تواند آن را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

پیش از جراحی تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.

افراد مسن نسبت به عوارض جانبی اکسی کدون، به ویژه گیجی، سرگیجه، خواب آلودگی و تنفس آرام / کم عمق حساسیت بیشتری نشان می دهند.

در دوران بارداری، این دارو باید فقط در مواردی ضروری استفاده شود؛ زیرا اکسی کدون ممکن است به جنین آسیب برساند. اگر باردار هستید یا حس می کنید باردار هستید، بلافاصله در مورد خطرات و فواید این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

اکسی کدون به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی نوزاد شیرخوار بگذارد. اگر کودک دچار خواب آلودگی غیرمعمول، مشکل در تغذیه یا مشکل تنفس شد، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. قبل از شیردهی با پزشک خود درمورد مصرف دارو مشورت کنید.

تداخلات دارویی اکسی کدون

تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی اکسی کدون را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با اکسی کدون تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای مسکن خاص (مخدر های ترکیبی آگونیست / آنتاگونیست مانند پنتازوسین، نالبوفین، بوتورفانول) و نالترکسون.

در صورت مصرف این دارو به همراه سایر محصولاتی که باعث بروز گیجی یا مشکلات تنفسی می شوند، می تواند منجر به بروز عوارض جانبی جدی و شدیدی (مانند تنفس آرام / کم عمق، خواب آلودگی شدید / سرگیجه) شود. در صورت مصرف سایر محصولات مانند داروهای تسکین دهنده درد یا سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، داروهای شل کننده عضله (مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزپرین) یا آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین) پزشک خود یا پزشک داروخانه را مطلع کنید.

برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا محصولات سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید؛ زیرا ممکن است حاوی مواد خواب آور باشند. از پزشک داروخانه در مورد زمان مناسب مصرف داروها را سوال کنید.

بعضی از دارو ها می توانند بر اکسی کدون اثر مهارکنندگی داشته باشند و بر عملکرد آن تأثیر بگذارند. به عنوان مثال می توان به داروهای ضد قارچ آزول (مانند کتوکونازول)، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین)، میفپریستون، داروهای HIV (مانند ریتوناویر)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین، ریفابوتین)، داروهای مورد استفاده در درمان تشنج (مانند کاربامازپین، فنی توئین) و سایر موارد اشاره کرد.

اکسی کدون ممکن است در برخی آزمایش های تشخیصی (از جمله سطح آمیلاز / لیپاز) تداخل ایجاد کند و باعث اختلال در پاسخ آزمایش شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده از این دارو مطلع هستند.

سوءمصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن، تنگی نفس ابتدا به بیمار نالوکسان بدهید، سپس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل: تنفس کند / کم عمق، ضربان قلب کند، کما باشند.

توجه

این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید. زیرا این کار خلاف قانون است.

این دارو تنها برای شرایط فعلی شما تجویز شده است. از استفاده آن در موارد مشابه و بیماری های دیگر اجتناب کنید، مگر اینکه پزشک برای شما تجویز کرده باشد. زیرا در این حالت ممکن است داروی متفاوت دیگری لازم باشد.

از پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد استفاده از نالوکسان در درمان مصرف بیش از حد مواد افیونی (اوردوز) بپرسید. همچنین در مورد علائم مصرف بیش از حد مواد افیونی و چگونگی درمان آن به خانواده یا اعضای خانه خود آموزش دهید.

دوز فراموش شده

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.