گلیپیزاید و متفورمین (نام تجاری: متاگلیپ) دارویی ترکیبی است که به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک می کند. این دارو با افزایش سطح انسولین در بدن و کاهش جذب قند از مواد غذایی، به تنظیم قند خون کمک می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف گلیپیزاید و متفورمین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: گلیپیزاید و متفورمین
نام تجاری: متاگلیپ
موارد مصرف و نحوه عملکرد گلیپیزاید و متفورمین
گلیپیزاید و متفورمین برای چه مواردی استفاده می شود؟
این دارو به منظور کنترل و کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 تجویز می شود. همچنین، پزشک ممکن است بر اساس شرایط خاص بیمار، این دارو را برای موارد دیگری نیز تجویز کند.
نحوه عملکرد گلیپیزاید و متفورمین
گلیپیزاید و متفورمین با چند مکانیسم مختلف به کاهش قند خون کمک می کند:
- افزایش ترشح انسولین: این دارو باعث افزایش تولید انسولین در بدن می شود. انسولین هورمونی است که به سلول ها کمک می کند تا قند را از خون جذب کرده و به عنوان منبع انرژی استفاده کنند.
- بهبود عملکرد انسولین: گلیپیزاید و متفورمین حساسیت سلول ها به انسولین را افزایش می دهد، در نتیجه انسولین موجود در بدن بهتر عمل می کند.
- کاهش جذب قند: این دارو میزان قندی که بدن از غذاها و نوشیدنی ها جذب می کند را کاهش می دهد.
- کاهش تولید قند در کبد: گلیپیزاید و متفورمین تولید قند توسط کبد را کاهش می دهد.
اشکال دارویی و دوزهای گلیپیزاید و متفورمین
گلیپیزاید و متفورمین به صورت قرص خوراکی در دوزهای زیر موجود است:
- قرص 2.5 میلی گرم گلی پیزاید / 250 میلی گرم متفورمین
- قرص 2.5 میلی گرم گلی پیزاید / 500 میلی گرم متفورمین
- قرص 5 میلی گرم گلی پیزاید / 500 میلی گرم متفورمین
عوارض جانبی گلیپیزاید و متفورمین
رایج ترین عوارض جانبی
در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، به پزشک خود اطلاع دهید:
- عفونت بینی یا گلو، گلودرد
- اسهال
- سرگیجه
- افزایش فشار خون
- تهوع / استفراغ
- سردرد
- درد عضلانی یا مفصلی
- درد معده
- عفونت کلیه یا مثانه
عوارض جانبی جدی
اگرچه نادر است، اما گلیپیزاید و متفورمین می تواند عوارض جانبی جدی نیز داشته باشد. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
واکنش های آلرژیک شدید
در صورت بروز علائم زیر، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
- مشکلات تنفسی یا خس خس سینه
- تپش قلب سریع
- تب یا احساس ناخوشی عمومی
- تورم غدد لنفاوی
- تورم صورت، لب ها، دهان، زبان یا گلو
- مشکل در بلع یا احساس گرفتگی گلو
- خارش، بثورات پوستی یا برجستگی های قرمز رنگ روی پوست (کهیر)
- تهوع یا استفراغ
- سرگیجه، احساس سبکی سر یا غش کردن
- گرفتگی عضلات شکم
- درد مفاصل
افت قند خون (هیپوگلیسمی)
مصرف گلیپیزاید و متفورمین، به ویژه همراه با سایر داروهای دیابت، می تواند باعث افت قند خون شود که در صورت عدم درمان می تواند خطرناک باشد و حتی منجر به مرگ شود. در صورت بروز علائم زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- سردرد
- بدخلقی یا اضطراب
- گرسنگی
- سرگیجه یا گیجی
- تاری دید
- تکلم نامفهوم
- تعریق
- احساس عصبی بودن یا لرزش
- تپش قلب سریع
- تشنج
اسیدوز لاکتیک
گلیپیزاید و متفورمین می تواند باعث اسیدوز لاکتیک (تجمع اسید لاکتیک در خون) شود که یک وضعیت جدی است. در صورت بروز علائم زیر، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
- احساس ناخوشی عمومی
- درد عضلانی
- مشکل در تنفس
- خواب آلودگی
- درد معده
کمبود ویتامین B12
گلیپیزاید و متفورمین ممکن است باعث کاهش سطح ویتامین B12 در خون شود که می تواند منجر به کم خونی (کاهش سطح گلبول های قرمز خون) شود. در صورت بروز علائم زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:
- ضعف یا خستگی غیرعادی
- سردی دست ها و پاها
- تپش قلب سریع یا غیرطبیعی
- پوست رنگ پریده یا مایل به زرد
- سرگیجه، سبکی سر یا احساس ضعف
- تنگی نفس
کم خونی همولیتیک
در صورت کمبود آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD)، گلیپیزاید و متفورمین ممکن است باعث کم خونی همولیتیک (تخریب سریع گلبول های قرمز خون) شود. در صورت بروز علائم زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:
- لرز
- تپش قلب سریع (تاکی کاردی)
- پوست رنگ پریده مایل به زرد
- تنگی نفس
- ضعف و خستگی
- درد قفسه سینه
- زردی پوست یا سفیدی چشم (یرقان)
- ادرار تیره رنگ
- احساس پری در معده به دلیل بزرگ شدن طحال
موارد احیتاطی و منع مصرف گلیپیزاید و متفورمین
چه کسانی نباید از گلیپیزاید و متفورمین استفاده کنند؟
- آلرژی به ترکیبات دارو: افرادی که به گلی پیزاید، متفورمین، یا هر یک از مواد جانبی موجود در این دارو حساسیت دارند، نباید از آن استفاده کنند. برای اطلاع از ترکیبات دقیق دارو، با داروساز خود مشورت کنید.
- مشکلات کلیوی: در صورت اختلال در عملکرد کلیه ها، مصرف گلیپیزاید و متفورمین توصیه نمی شود. پزشک ممکن است قبل از تجویز دارو، آزمایش هایی برای بررسی عملکرد کلیه ها تجویز کند.
- اسیدوز متابولیک، از جمله کتواسیدوز دیابتی: افراد مبتلا به اسیدوز متابولیک حاد یا مزمن (افزایش اسید در خون) نباید از این دارو استفاده کنند. در صورت سابقه اسیدوز متابولیک یا کتواسیدوز دیابتی، به پزشک خود اطلاع دهید.
قبل از مصرف گلیپیزاید و متفورمین چه نکاتی را باید بدانید؟
این دارو را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید و دقیقاً طبق دستور پزشک عمل کنید.
داروی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید، حتی اگر آنها شرایط مشابهی با شما داشته باشند.
برای کاهش احتمال ناراحتی معده، دارو را همراه با غذا مصرف کنید.
گلیپیزاید و متفورمین می تواند در زنانی که یائسه نشده اند، حتی در صورت نامنظم بودن قاعدگی، باعث تخمک گذاری شود و احتمال بارداری را افزایش دهد.
این دارو می تواند بر هوشیاری و هماهنگی شما تأثیر بگذارد. تا زمانی که از اثرات دارو بر خود مطمئن نشده اید، از رانندگی و انجام فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری دارند، خودداری کنید.
شرایط خاصی مانند تب، تروما (مانند تصادف رانندگی)، عفونت یا جراحی می توانند نیاز شما به داروهای دیابت برای تنظیم قند خون را تغییر دهند. در صورت بروز هر یک از این شرایط، با پزشک خود مشورت کنید.
برخی از داروها ممکن است تشخیص علائم افت قند خون را دشوار کنند. با پزشک خود در مورد نحوه پیشگیری، تشخیص و مدیریت افت قند خون (هیپوگلیسمی)، افزایش قند خون (هایپرگلیسمی) و مشکلات مرتبط با دیابت صحبت کنید.
افراد 65 سال و بالاتر ممکن است بیشتر در معرض عوارض جانبی گلیپیزاید و متفورمین باشند. در مورد خطرات احتمالی با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو می تواند پوست شما را نسبت به نور خورشید، لامپ های آفتابی و اتاقک های برنزه کننده حساس تر کند (حساسیت به نور). قرار گرفتن در معرض این نورها می تواند باعث آفتاب سوختگی شدید، تاول و تورم شود. در صورت نیاز به قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از کرم ضد آفتاب، کلاه و لباس پوشیده استفاده کنید.
قبل از مصرف گلیپیزاید و متفورمین، چه مواردی را باید به پزشک اطلاع دهید؟
پزشک خود را در مورد تمام بیماری ها و داروهای مصرفی خود (شامل داروهای نسخه ای، داروهای بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های گیاهی و سایر مکمل ها) مطلع کنید. به خصوص، در مورد موارد زیر با پزشک خود صحبت کنید:
- بیماری های فعلی و سابقه پزشکی: مشکلات کبدی، مشکلات قلبی (از جمله نارسایی احتقانی قلب یا حمله قلبی)، مصرف زیاد الکل، انجام آزمایش های پزشکی که از ماده حاجب استفاده می کنند، جراحی، کم آبی بدن، عفونت شدید، سکته مغزی و کمبود آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD).
- سایر داروها و مکمل ها: گلیپیزاید و متفورمین ممکن است با برخی داروها و مکمل ها تداخل داشته باشد.
- بارداری: مشخص نیست که آیا گلیپیزاید و متفورمین می تواند بر بارداری تأثیر بگذارد یا به جنین آسیب برساند یا خیر. در صورت بارداری یا قصد بارداری، به پزشک خود اطلاع دهید.
- شیردهی: مشخص نیست که آیا گلیپیزاید و متفورمین وارد شیر مادر می شود یا خیر. در صورت شیردهی یا قصد شیردهی، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک در مورد اینکه آیا باید شیردهی را متوقف کنید یا مصرف دارو را قطع کنید، به شما توصیه خواهد کرد.
تداخلات دارویی گلیپیزاید و متفورمین
آیا گلیپیزاید و متفورمین با غذاها یا نوشیدنی ها تداخل دارد؟
هیچ تداخل شناخته شده ای بین گلیپیزاید و متفورمین و غذاها یا نوشیدنی ها وجود ندارد.
مصرف الکل می تواند خطر اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد. مشخص نیست که آیا مصرف الکل به طور مستقیم بر عملکرد گلیپیزاید و متفورمین تاثیر می گذارد یا خیر، اما الکل می تواند سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه با اثرات گلیپیزاید و متفورمین تداخل ایجاد کند. بهتر است میزان مصرف الکل را محدود کنید.
آیا گلیپیزاید و متفورمین با سایر داروها تداخل دارد؟
همیشه پزشک خود را در مورد تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها، مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل هایی که مصرف می کنید، مطلع سازید.
به طور خاص، قبل از مصرف گلیپیزاید و متفورمین، اگر از هر یک از داروهای زیر استفاده می کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:
- مهارکننده های آنزیم کربنیک انیدراز، مانند زونیسامید، استازولامید یا متی مازول
- برخی از داروهای مورد استفاده برای عفونت های قارچی، مانند فلوکونازول و میکونازول
- کولسولام، دارویی برای درمان کلسترول بالا و قند خون بالا ناشی از دیابت نوع 2
- داروهای دیابت، به ویژه انسولین یا هر دارویی که سطح انسولین را افزایش می دهد
بسیاری از داروهای دیگر می توانند قند خون را افزایش داده و با اثرات گلیپیزاید و متفورمین تداخل ایجاد کنند. قبل از شروع یا قطع مصرف هر داروی دیگری در حین مصرف گلیپیزاید و متفورمین، با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید. ممکن است لازم باشد در این دوران، سطح قند خون خود را با دقت بیشتری کنترل کنید.
برخی از داروها می توانند قند خون را کاهش داده و اثرات گلیپیزاید و متفورمین را تشدید کنند. قبل از شروع یا قطع مصرف هر داروی دیگری در حین مصرف گلیپیزاید و متفورمین، با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید. ممکن است لازم باشد در این دوران، سطح قند خون خود را با دقت بیشتری کنترل کنید یا دوز گلیپیزاید و متفورمین خود را کاهش دهید.
برخی از داروهای دیگر ممکن است سطح گلیپیزاید و متفورمین را در خون تغییر دهند. پزشک خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید یا اخیراً مصرف کرده اید، مطلع سازید.
این فهرست ممکن است کامل نباشد و شامل تمام تداخلات دارویی احتمالی گلیپیزاید و متفورمین نباشد. همیشه با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف بیش از حد و فراموش کردن دوز دارو
در صورت مصرف تصادفی بیش از حد گلیپیزاید و متفورمین چه باید کرد؟
اگر شما یا شخص دیگری بیش از حد گلیپیزاید و متفورمین مصرف کرده اید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید یا با اورژانس (115) تماس بگیرید.
در صورت فراموش کردن یک دوز گلیپیزاید و متفورمین چه باید کرد؟
اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان مصرف دوز بعدی است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و فقط دوز بعدی را مصرف کنید. از مصرف دو برابر یا دوز اضافی خودداری کنید.
نحوه نگهداری از گلیپیزاید و متفورمین
این دارو را در دمای اتاق (20 تا 25 درجه سانتیگراد) نگهداری کنید. برای مدت کوتاهی، می توان آن را در دمای 15 تا 30 درجه سانتیگراد نیز نگهداری کرد (مثلاً هنگام حمل و نقل). دارو را در جای خشک و خنک نگهداری نمایید. از نگهداری داروها در حمام و دستشویی خودداری کنید و همواره به خاطر داشته باشید که تمامی داروها باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرند.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.