آکاربوز (نام تجاری: پریکوز)، از داروهای مهارکننده است که با کاهش سرعت و میزان شکسته شدن قند در بدن، به کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو کمک می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف آکاربوز، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: آکاربوز
نام تجاری: پریکوز، آکاربکس
آکاربوز به همراه رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی، برای کنترل قند خون بالا در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار می گیرد. کنترل قند خون بالا می تواند از آسیب به کلیه، نابینایی، مشکلات عصبی، قطع عضو و اختلالات جنسی جلوگیری می کند. همچنین کنترل دیابت به طور مناسب، می تواند خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را نیز کاهش دهد. آکاربوز در روده شروع به فعالیت کرده و باعث کاهش سرعت تجزیه و جذب کربوهیدرات موجود در مواد غذایی می شود. این اثر به کاهش قند خون بعد از غذا کمک می کند.
این دارو را طبق تجویز پزشک و معمولاً 3 بار در روز، با اولین لقمه غذا مصرف کنید. دوز مصرفی این دارو بر اساس عارضه، شرایط پزشکی و پاسخ بدن به درمان متفاوت است. برای کاهش خطر بروز عوارض جانبی، پزشک ممکن است ابتدا این دارو را با دوز کم تجویز کند و سپس به تدریج دوز را افزایش دهد. دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
در صورت عدم بهبودی یا تشدید عارضه (بالا بودن یا پایین بودن قند خون) به پزشک خود اطلاع دهید.
از عوارض جانبی آکاربوز می توان به اسهال، نفخ یا ناراحتی / دل درد اشاره کرد که در طول مصرف این دارو در طی چند هفته اول رخ دهد. این عوارض معمولاً با گذشت زمان کاهش می یابند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالج این دارو را تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف آکاربوز، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله علائم اختلالات کبدی (مانند حالت تهوع / استفراغ مداوم، از دست دادن اشتها، درد معده / شکم، زردی چشم / پوست، ادرار تیره) فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
آکاربوز معمولاً باعث کاهش قند خون (افت قند خون) نمی شود. اگر این دارو همراه با دیگر داروهای دیابت مورد استفاده قرار گیرد، یا کالری کافی از مواد غذایی دریافت نشود و یا در صورت انجام ورزش های سنگین، ممکن است باعث کاهش قند خون شود. با پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد کاهش دوز مصرفی سایر داروهای دیابت خود صحبت کنید.
علائم افت قند خون شامل تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه یا گزگز دست / پا است. برای بهبود این علائم از مصرف قند خوراکی و نوشابه های غیر رژیمی خودداری کنید زیرا آکاربوز باعث کاهش تجزیه قند خوراکی می شود. برای درمان قند خون پایین قرص یا ژل گلوکز همراه داشته باشید. درصورتی که به این اشکال مصرفی گلوکز دسترسی ندارید ، مقداری عسل بخورید یا یک لیوان آب پرتقال بنوشید تا سریع قند خون افزایش یابد. در مورد واکنش و مصرف این دارو بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. برای کمک به جلوگیری از افت قند خون، وعده های غذایی را طبق یک برنامه منظم بخورید و از مصرف وعده های غذایی صرف نظر نکنید. با پزشک خود یا پزشک داروخانه درباره کارهایی که باید در صورت فراموش کردن یک وعده غذایی انجام دهید مشورت کنید.
علائم قند خون بالا (هایپرگلیسمی) شامل تشنگی، افزایش ادرار، گیجی، خواب آلودگی، گرگرفتگی، تنفس سریع و بوی دهان میوه ای است. در صورت بروز این علائم، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا ممکن است نیاز به افزایش دوز مصرفی یا مصرف داروهای دیگر باشد.
آکاربوز به ندرت ممکن است باعث ایجاد بیماری روده ای جدی شود (پنوماتوز سیستوئید روده). در صورت بروز علائمی مانند اسهال مداوم، یبوست، وجود خون / مخاط در مدفوع، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی از جمله: تب، غدد لنفاوی متورم، تحریک و خارش پوست، خارش یا تورم (به خصوص در صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی، به پزشک مراجعه نمایید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی داروی آکاربوز را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید
پیش از مصرف آکاربوز، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید
همچنین قبل از مصرف آکاربوز، پزشک معالج یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص سابقه شخصی ابتلا به اختلالات روده ای (مانند بیماری التهابی روده، انسداد، زخم)، بیماری های کلیوی و کبدی مطلع سازید.
به دلیل قند خون بسیار پایین یا زیاد ممکن است دچار تاری دید، سرگیجه یا خواب آلودگی شوید. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری و یا دید واضح دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید.
مصرف الکل را در حین مصرف این دارو محدود کنید زیرا می تواند خطر ابتلا به قند خون پایین را افزایش دهد.
هنگامی که بدن تحت فشار است (مثلاً به دلیل تب، عفونت، آسیب یا جراحی)، کنترل قند خون دشوارتر است. با پزشک خود مشورت کنید زیرا این امر ممکن است نیاز به تغییر در برنامه درمانی، داروها یا آزمایش قند خون داشته باشد.
قبل از انجام جراحی، کلیه محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.
در دوران بارداری، داروی آکاربوز باید فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز است استفاده شود. درباره خطرات و فواید این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
بارداری ممکن است موجب بروز دیابت شده یا آن را تشدید کند. در مورد برنامه کنترل قند خون در دوران بارداری با پزشک خود صحبت کنید. پزشک ممکن است در طول بارداری درمان دیابت را تغییر دهد (مانند رژیم غذایی و داروهایی از جمله انسولین).
انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
پیش از مصرف داروی آکاربوز، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
برخی از داروهایی که ممکن است با آکاربوز تداخل داشته باشند شامل محصولات حاوی ذغال فعالکه به صورت خوراکی مصرف می شوند، مکمل آنزیم های گوارشی (مانند آمیلاز، پانکراتین) و پراملینتید است.
بتا بلاکرها (مانند متوپرولول، پروپرانولول، قطره چشم گلوکوم مانند تیمولول) می توانند از ضربان قلب سریع / تپش قلب که معمولاً هنگام کاهش شدید قند خون (هیپوگلیسمی) احساس می کنید، جلوگیری کند. اما در سایر علائم افت قند خون، مانند سرگیجه، گرسنگی یا تعریق، تاثیری ندارد.
بسیاری از داروها می توانند بر قند خون تأثیر بگذارند و کنترل آن را دشوار کنند. پیش از شروع، قطع یا تغییر هر دارویی، با پزشک معالج یا پزشک داروخانه در مورد تأثیر آن بر قند خون صحبت کنید. قند خون خود را طبق دستورالعمل و به طور منظم بررسی کنید و نتایج آن را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر علائمی از قند خون بالا یا پایین مشاهده کردید سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد پزشک داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی را تغییر دهد.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا اختلال در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه کنترل دیابت با استفاده از داروها، رژیم غذایی، ورزش و معاینات منظم پزشکی، در یک برنامه آموزش دیابت شرکت کنید.
از علائم قند خون بالا و پایین و نحوه درمان قند خون پایین آگاهی یابید و قند خون خود را طبق دستورالعمل به طور منظم بررسی کنید.
بهتر است در طول مصرف آکاربوز آزمایش های تشخیصی / یا پزشکی (مانند عملکرد کلیه / کبد، هموگلوبین A1c) انجام شود. همچنین تمام قرار ملاقات های پزشکی و آزمایشگاهی خود را به خاطر بسپارید.
اگر دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید. اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت دارو نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
