استازولامید (نام تجاری: دیاموکس)، از داروهای مهارکننده عملکرد نوعی پروتئین است که می تواند به کنترل گلوکوما، برخی بیماری های قلبی، صرع و بیماری حرکت کمک کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف استازولامید، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: استازولامید
نام تجاری: دیاموکس، دیاموکس سیکوئلز
استازولامید برای پیشگیری و کاهش علائم کسالت در اثر ارتفاع زیاد، مصرف می شود. این دارو می تواند سردرد، خستگی، حالت تهوع، سرگیجه و تنگی نفس که در اثر صعود سریع به ارتفاعات (به طور کلی بالاتر از 10000 فوت / 3048 متر) اتفاق می افتد را کاهش دهد. برای جلوگیری از کسالت در اثر ارتفاع زیاد، صعود آرام و توقف 24 ساعته بهترین راه حل می باشد تا بدن خود را با ارتفاع جدید تنظیم کند و 1 تا 2 روز اول صعود را آسان کند. استازولامید متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان مهار کننده های کربنیک آنیدراز شناخته می شوند. این دارو همچنین با سایر داروها برای درمان فشار زیاد داخل چشم به دلیل انواع خاصی از گلوکوم، کاهش تجمع مایعات بدن (ورم) ناشی از نارسایی قلبی یا داروهای خاص و درمان انواع خاصی از تشنج (تشنج کوچک و تشنج غیر کانونی) مصرف می شود. استازولامید در طولانی مدت می تواند اثربخشی کمتری داشته باشد؛ بنابراین معمولاً فقط برای مدت کوتاهی استفاده می شود.
مصرف قرص استازولامید، طبق دستور پزشک، به صورت خوراکی معمولاً 1 تا 4 بار در روز می باشد. اگر کپسول های طولانی اثر مصرف می کنید، طبق تجویز پزشک عمل کنید. مصرف این دارو بصورت خوراکی معمولاً 1 یا 2 بار در روز است. از باز کردن، خرد کردن یا جویدن کپسول ها خودداری کنید و آنها را کامل بلعید. در غیر این صورت انجام این کارها می تواند اثر طولانی مدت دارو را از بین ببرد و احتمالا عوارض جانبی را افزایش دهد.
استازولامید ممکن است همراه یا بدون غذا مصرف شود. هنگام مصرف این دارو مایعات زیادی بنوشید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد. دوز مصرفی دارو طبق شرایط پزشکی فرد و میزان پاسخ بدن به دارو تعیین می شود.
برای جلوگیری از علائم کسالت در اثر ارتفاع زیاد، استازولامید را 1 تا 2 روز قبل از شروع صعود مصرف کنید. مصرف آن را حین بالا رفتن و حداقل 48 ساعت پس از رسیدن به ارتفاع مورد نظر خود ادامه دهید. برای کنترل علائم ممکن است لازم باشد که در هنگام ماندن در ارتفاع زیاد به مصرف استازولامید ادامه دهید. اگر به علائم نوع شدید بیماری مبتلا هستید، خیلی مهم است که زودتر به ارتفاع پایین بیایید. استازولامید شما را از علائم جدی نوع شدید این بیماری در ارتفاعات محافظت نمی کند.
اگر این دارو را به دلیل بیماری دیگر (مانند گلوکوم، تشنج) مصرف می کنید، برای بهبودی سریع، این دارو را طبق دستور العمل پزشک به طور مرتب استفاده کنید. برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، هر روز آن را در زمان خاص مصرف کنید. مصرف آخرین دوز در اوایل شب باعث می شود که مجبور نشوید نیمه شب برای ادرارکردن بلند شوید. اگر در مورد برنامه مصرف دوز خود سوالی دارید با پزشک یا پزشک معالج مشورت کنید.
دوز مصرفی را افزایش ندهید و این دارو را بیشتر یا برای مدت طولانی تر از میزان تجویز شده، مصرف نکنید. زیرا با این کار نه تنها وضعیت سریع تر بهبود نخواهد یافت بلکه خطر ابتلا به عوارض جانبی افزایش خواهد یافت.
مصرف طولانی مدت استازولامید می تواند باعث کاهش اثر آن شود. اگر دارو اثر سابق خود را ندارد ممکن است به دوزهای بیشتری نیاز داشته باشید. در این مورد با پزشک خود صحبت کنید. در صورت عدم بهبودی یا تشدید وضعیت (به عنوان مثال، افزایش تشنج های مکرر) به پزشک خود اطلاع دهید.
استازولامید ممکن است سطح پتاسیم را در خون کاهش دهد. پزشک احتمالا توصیه کند هنگام مصرف استازولامید از غذاهای غنی از پتاسیم (مانند موز یا آب پرتقال) استفاده کنید. همچنین ممکن است پزشک مکمل پتاسیم را تجویز کند که در طول درمان نیز مصرف کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک معالج مشورت کنید.
در صورت عدم بهبودی و تشدید شرایط، پزشک معالج خود را در جریان امور قرار دهید.
سرگیجه، سبکی سر یا افزایش ادرار می تواند از عوارض استازولامید باشد، خصوصاً در چند روز اول که بدن با دارو سازگاری ندارد. تاری دید، خشکی دهان، خواب آلودگی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا تغییر در حس چشایی نیز ممکن است رخ دهد. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
برای کاهش سرگیجه و سبکی سر، از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف استازولامید، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله: گزگز دست / پا، از دست دادن حس شنوایی، زنگ زدن در گوش، خستگی غیرمعمول، خونریزی / کبودی آسان، ضربان قلب سریع / نامنظم، گرفتگی/ درد عضلانی، احساس درد، تغییرات خلقی / روانی (مانند گیجی، مشکل در تمرکز)، علائم بیماری کبد (مانند حالت تهوع / استفراغ مداوم، درد معده / شکم، زردی چشم / پوست، ادرار تیره)، علائم مشکلات کلیوی (مانند ادرار دردناک، ادرار صورتی / خونی، تغییر در مقدار ادرار)، علائم عفونت (مانند گلودرد مداوم، تب، لرز) را به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی، خارش / تورم (به خصوص صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی استازولامید را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف استازولامید، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف استازولامید، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: مشکلات غده فوق کلیه (مانند بیماری آدیسون)، عدم تعادل مواد معدنی درمان نشده (مانند سدیم / پتاسیم کم، اسیدوز هیپرکلرمیک)، کمبود آب، بیماری کلیه، بیماری کبد، مشکلات تنفسی (مانند بیماری انسدادی مزمن ریوی-COPD، آمفیزم، عفونت ریه)، دیابت، نقرس، گلوکوم زاویه باریک، تیروئید پرکار (هایپرتیروئیدیسم) مطلع کنید.
گرچه مصرف استازولامید کمک می کند تا به ارتفاعات عادت کنید و صعودهای سریع را تحمل کنید، اما به طور کامل نمی تواند از بروزعلائم جدی بیماری در ارتفاع جلوگیری کند. علائم جدی این بیماری در ارتفاعات ممکن است شامل: تنگی نفس شدید، تغییرات ذهنی / خلقی (مانند گیجی، مشکل در تمرکز)، عدم هماهنگی / راه رفتن سرسام آور، خستگی مفرط و سردرد شدید شود.
در صورت بروز هر یک از این علائم، خیلی مهم است که برای جلوگیری از مشکلات جدی و احتمالاً کشنده، در اسرع وقت به ارتفاعات پایین بیایید.
مصرف استازولامید ممکن است باعث گیجی، خواب آلودگی وتاری دید شود. استفاده از الکل یا ماریجوانا (شاهدانه) می تواند سرگیجه را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
استازولامید به ندرت ممکن است باعث افزایش قند خون شود، که می تواند باعث بروز یا تشدید دیابت شود. در صورت مشاهده علائم افزایش قند خون مانند افزایش تشنگی / ادرار، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر از قبل دیابت دارید، قند خون خود را به طور منظم طبق برنامه چک کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. این دارو همچنین ممکن است قند خون را کاهش دهد. علائم افت قند خون شامل تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه یا گزگز دست / پاها می باشد. به همراه داشتن قرص یا ژل گلوکز برای درمان قند خون پایین عادت خوبی است. اگر این ترکیبات گلوکزدار را ندارید، با خوردن یک منبع سریع قند مانند قند خوراکی، عسل یا آب نبات یا نوشیدن یک لیوان آب پرتقال یا نوشابه غیر رژیمی، به سرعت قند خون خود را افزایش دهید. عوارض مصرف این محصول را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. برای جلوگیری از افت قند خون، وعده های غذایی را طبق برنامه ای منظم میل کنید و هیچ وعده غذایی را حذف نکنید.
استازولامید ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند. کمتر در معرض نور افتاب قرار بگیرید. از غرفه های برنزه کننده و چراغ های آفتاب پرهیز کنید. در فضای باز زیر آفتاب از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس پوشیده بپوشید. در صورت آفتاب سوختگی یا تاول های پوستی یا قرمزی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
افراد مسن ممکن است نسبت به اثرات آن، به ویژه سرگیجه و سبکی سر حساسیت بیشتری نشان دهند.
در دوران بارداری، استازولامید باید فقط در موارد ضروری مصرف شود. درباره خطرات و مزایای آن با پزشک خود صحبت کنید. این دارو به شیر مادر منتقل می شود اما بعید است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات استازولامید را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با استازولامید تداخل داشته باشند عبارتند از: سیزاپراید، لیتیوم، ممانتین، متنامین، اورلیستات، داروهای خاصی که برای درمان تشنج مصرف می شود (مانند توپیرامات، زونیسامید).
برچسب راهنمایی روی تمام داروهای خود را مطالعه کنید؛ زیرا ممکن است حاوی آسپیرین یا داروهای مشابه آسپیرین (سالیسیلات) باشند که در صورت مصرف زیاد همراه با استازولامید، می توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند. با این حال، اگر پزشک شما را به مصرف آسپیرین با دوز کم برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته مغزی (معمولاً در دوزهای 81-325 میلی گرم در روز) راهنمایی کرده است، باید آن را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک معالج خلاف این امر را به تجویز کند. از پزشک خود یا پزشک داروخانه برای اطلاع ازجزئیات بیشتر سوال کنید.
برخی از محصولات دارای موادی هستند که می توانند علائم را تشدید کنند. به پزشک داروخانه داروهای مصرفی خود را اطلاع دهید و نحوه مصرف صحیح آنها را سوال کنید (به ویژه داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن / ناپروکسن).
این دارو می تواند بر روی نتایج برخی آزمایش های تشخیصی و پزشکی اثر گذاشته و احتمالا منجر به کاذب شدن نتیجه آزمایش می شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.
درصورت مصرف پیش از حد و بروز علائم جدی مانند: غش کردن یا اختلال درتنفس، با فوریتهای پزشکی تماس بگیرید.
برندها یا دوزهای مصرفی استازولامید را بدون مشورت با پزشک یا پزشک داروخانه تغییر ندهید. همه مارک های این دارو به یک شکل اثر نمی گذارند.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
ممکن است در حالی که از استازولامید استفاده می کنید آزمایش های تشخیصی / پزشکی (مانند شمارش کامل خون، سطح پتاسیم و سدیم در خون، آزمایش عملکرد کبد) گرفته شود. تمام وقت های مراجعه پزشکی و آزمایشگاهی را به یاد داشته باشید. برای اطلاع ازجزئیات با پزشک خود مشورت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها را از کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.