درخواست مشاوره رایگان
سندرم لیز تومور، نوعی عارضه ناشی از سرطان یا درمان آن است که زمانی رخ می دهد که سلول های تومور محتویات خود را به طور خود به خودی یا در پاسخ به درمان به جریان خون رها می کنند که منجر به تغییر سطح عناصر خون و در نتیجه عملکرد بدن می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سندرم لیز تومور، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
هنگامی که سلول های سرطانی تجزیه شده و می میرند، موادی را در خون آزاد می کنند. اگر سلول های سرطانی به سرعت تجزیه شوند و کلیه ها نتوانند این مواد را از خون خارج کنند، این حالت می تواند منجر به سندرم لیز تومور (TLS) شود. سندرم لیز تومور (TLS) گروهی از عارضه های خونی است که به صورت سطوح بالای اسید اوریک (هایپراوریسمی)، پتاسیم (هایپرکالمی) و فسفات (هایپر فسفاتمی) و سطوح پایین کلسیم (هایپوکلسمی) می باشد.
TLS یک عارضه خطرناک بوده و باید فوراً درمان شود. در صورت عدم کنترل، مقادیر غیرطبیعی مواد در خون می تواند مشکلات مختلفی را ایجاد کند. اسید اوریک می تواند در مفاصل رسوب کرده و منجر به یک عارضه دردناک شبیه نقرس شود. تجمع اسید اوریک در کلیه ها می تواند باعث آسیب و تشکیل سنگ شود. همچنین سطوح بالای فسفات می تواند به کلیه ها آسیب برساند و منجر به نارسایی کلیه شود. سطوح غیر طبیعی پتاسیم و کلسیم می تواند بر ضربان قلب تأثیر بگذارد و منجر به تغییرات عصبی مانند ضعف، زودرنجی و گیجی شود.
علائم سندرم لیز تومور در ابتدا خفیف است. سپس با افزایش غیر طبیعی سطح مواد در خون بدتر می شوند. علائم TLS عبارتند از:
بروز این علائم را به پزشک یا تیم مراقبت های پزشکی گزارش دهید.
سرطان هایی که باعث افزایش تعداد گلبول های سفید خون می شوند، یا سلول هایی دارند که به سرعت تقسیم می شوند و سریع به درمان پاسخ می دهند. از جمله:
سندرم لیز تومور معمولاً در شروع شیمی درمانی هنگامی اتفاق می افتد که تعداد زیادی از سلول های تومور از بین می روند و طی چند ساعت پس از درمان رخ می دهد، اما اغلب 48-72 ساعت (2 تا 3 روز) پس از شروع درمان دیده می شود.
TLS تنها به شیمی درمانی سیستمیک که در کل بدن جریان دارد، محدود نمی شود و ممکن است با شیمی درمانی داخل نخاعی نیز که مستقیماً در فضای پر از مایع در اطراف مغز و نخاع انجام می شود، رخ دهد. TLS می تواند پس از کموامبولیزاسیون نیز ایجاد شود، روشی که جریان خون در تومور را متوقف می کند و داروی شیمی درمانی را مستقیماً به تومور می رساند.
TLS با سایر درمان ها از جمله پرتودرمانی، کورتیکواستروئیدها، درمان هورمونی و درمان بیولوژیکی، مرتبط است.
سندرم لیز تومور معمولاً به اشکال زیر تشخیص داده می شود:
قبل از شروع درمان، تیم مراقبت های پزشکی تعیین می کند که آیا در معرض ابتلا به سندرم لیز تومور هستید یا خیر. تعیین احتمال خطر بر اساس موارد زیر است:
اگر شخص در معرض ابتلا به سندرم لیز تومور باشد، پزشکان راه هایی برای جلوگیری از آن قبل از شروع درمان سرطان تجویز می کنند. به طور معمول باید مایعات کافی به بدن برسد. مایعات به صورت وریدی تجویز می شود و معمولاً 48-24 ساعت قبل از شروع درمان و چند روز پس از پایان درمان تجویز می شوند. در حالی که به شخص مایعات داده می شود، تیم مراقبت های پزشکی میزان تولید ادرار (خروجی ادرار) را زیر نظر خواهند داشت که هر ساعت 150-200 میلی لیتر ادرار از بدن خارج شود. گاهی برای حفظ جریان ادرار، دیورتیک تجویز می کنند. دیورتیک ها داروهایی هستند که به بدن در تولید ادرار کمک می کنند.
تیم مراقبت های پزشکی آزمایش خون را انجام می دهند و علائم را در طول درمان تحت نظر دارند. اگر TLS ایجاد شود، آنها اقدامات زیر را برای درمان پیشنهاد می کنند.
احتمالا دارویی برای کاهش سطح اسید اوریک در بدن به شخص داده شود. آلوپورینول (زیلوپریم) دارویی است که بدن را از تولید اسید اوریک باز می دارد. فستورتک (راسبوریکاز) دارویی است که اسید اوریک را تجزیه می کند تا بدن آن را خارج نماید.
همچنین داروهایی برای جلوگیری از تشکیل کریستال اسید اوریک به شخص داده می شود. این امر باعث می شود کلیه ها بتوانند اسید اوریک را از بدن دفع کنند همچنین بی کربنات سدیم یا استازولامید (دیاموکس) همراه مایعات داخل وریدی تجویز می شود. در صورت دریافت راسبوریکاز نیازی به مصرف این دارو نمی باشد.
اگر TLS قابل اصلاح نباشد یا اگر نارسایی کلیه بدتر شود، امکان لزوم به انجام به دیالیز وجود دارد. هنگامی که کلیه ها به درستی کار نمی کنند، دیالیز، باعث خارج شدن مواد زائد از خون می شود.
