داروناویر

داروناویر (نام تجاری: پرزیستا)، از داروهای آنتی ویروس است که در کنترل بیماری ایدز و ویروس نقص سیستم ایمنی کاربرد دارد. این دارو باید همراه با ریتوناویر یا سایر داروهای ضدویروس تجویز شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف داروناویر، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: داروناویر

نام تجاری: پرزیستا

موارد مصرف داروناویر

داروناویر همراه با سایر داروهای HIV برای کنترل بیماری استفاده می شود. این دارو به کاهش میزان ویروس HIV در بدن کمک می کند. در نتیجه سیستم ایمنی بدن می تواند بهتر کار کند. این دارو شانس ابتلا به عوارض HIV (مانند بروز عفونت های جدید و سرطان) را کاهش می دهد و کیفیت زندگی را بهبود می بخشد.

داروناویر متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان مهارکننده پروتاز شناخته می شوند. برای افزایش سطح این دارو، داروناویر باید همراه با برخی از داروهای دیگر مانند (ریتوناویر، کوبیسیستات) تجویز شود.

داروناویر درمان کننده HIV نیست. برای کاهش خطر شیوع بیماری HIV به دیگران، همه موارد زیر را رعایت کنید:

• مصرف تمام داروهای HIV را دقیقاً طبق دستورالعمل ادامه دهید.
• در تمام فعالیت های جنسی از یک سد موثر (کاندوم لاتکس یا پلی اورتان) استفاده کنید.
• وسایل شخصی (مانند سوزن / سرنگ، مسواک و تیغ) را که ممکن است با خون یا مایعات دیگر بدن تماس داشته باشند، به اشتراک نگذارید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید.

این دارو به دلیل افزایش خطر عوارض جانبی جدی برای استفاده در کودکان کمتر از 3 سال توصیه نمی شود.

زمان و نحوه مصرف داروناویر

پیش از هر بار مصرف دارو راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. همچنین در صورت استفاده از فرم مایع داروناویر، راهنمای مصرف دارو را با دقت بخوانید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.

داروناویر باید روزی یک یا دو بار، به صورت خوراکی، همراه با سایر داروها و طبق دستور پزشک مصرف گردد. در صورت ایجاد مشکل در بلع قرص ها، از پزشک خود درباره استفاده از فرم مایع دارو مشورت بگیرید.

در صورت استفاده از فرم مایع داروناویر، قبل از هر دوز بطری را به خوبی تکان دهید. مقدار دارو را با دقت با قاشق مخصوص اندازه گیری اندازه بگیرید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز مناسب دریافت نکنید.

دوز مصرفی براساس سن، تست ها و آزمایشات، شرایط پزشکی و پاسخ به درمان است. برای کودکان نیز، دوز مصرفی براساس وزن بدن محاسبه می شود.

بسیار حائز اهمیت است که دارو (و سایر داروهای HIV) دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف شود و از مصرف هیچ دوزی صرف نظر نشود.

بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.

از داروی داروناویر بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده استفاده نکنید و یا مصرف آن (یا سایر داروهای HIV) را حتی برای مدت کوتاهی متوقف نکنید، مگر اینکه توصیه پزشک باشد. با این کار ممکن است مقدار ویروس افزایش یابد، درمان عفونت دشوارتر شود یا عوارض جانبی را بدتر کند.

عوارض جانبی داروناویر

ازآنجا که داروناویر عموما همراه با سایر داروهای درمان HIV مصرف می شود تشخیص اینکه آیا این دارو باعث ایجاد عوارض جانبی خاصی می‌شود یا خیر ممکن است دشوار باشد. با این حال اسهال، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، ناراحتی معده، می تواند از عوارض داروناویر باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، فوراً پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

هرچه سیستم ایمنی بدن شما قویتر می شود، بدن شروع به مبارزه با عفونت هایی که قبلاً داشته اید می کند و احتمالاً باعث بازگشت علائم بیماری شود. این واکنش ممکن است در هر زمانی (بلافاصله پس از شروع درمان HIV یا ماه ها بعد) اتفاق بیفتد. در صورت بروز علائم جدی، از جمله: کاهش وزن غیر قابل توضیح، خستگی شدید، دردهای عضلانی، ضعف، سردردهای شدید، درد مفاصل، بی حسی و گزگز دستها / پاها / بازوها، تغییرات بینایی، علائم عفونت (مانند تب، لرز، تورم غدد لنفاوی، مشکل تنفس، سرفه، زخم های پوستی غیر قابل بهبود)، علائم پرکاری تیروئید (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع / تپش / نامنظم قلب، پف کردن اطراف چشم ها، گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید)، علائم یک مشکل عصبی خاص معروف به سندرم گیلن باره (مانند مشکل تنفس / بلع / حرکت دادن چشم ها، افتادگی صورت، فلج، مشکل در صحبت کردن) فورا به پزشک مراجعه کنید.

داروی داروناویر ممکن است به ندرت باعث افزایش قند خون شود که می تواند باعث دیابت یا عوارض بدتر شود. در صورت داشتن علائم قند خون بالا مانند افزایش تشنگی / ادرار، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت ابتلا به دیابت، قند خون خود را به طور منظم و با دستور پزشک بررسی کنید و نتایج را با پزشک خود به اشتراک بگذارید. در صورت نیاز، پزشک برنامه تنظیم داروی دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی جدید برای شما تجویز می کند.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: علائم حمله قلبی (مانند درد قفسه سینه / فک / بازوی چپ، تنگی نفس، تعریق غیرمعمول)، کبودی / خون ریزی آسان، با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین داروناویر به ندرت ممکن است مشکلات جدی کبدی ایجاد کند. در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله : تهوع مداوم / استفراغ، درد شدید معده / شکم، ادرار تیره، زردی چشم / پوست، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

هنگام مصرف داروناویر ممکن است تغییراتی در چربی بدن ایجاد شود (مانند افزایش چربی در ناحیه فوقانی کمر و شکم، کاهش چربی در بازوها و پاها). علت و اثرات طولانی مدت این تغییرات مشخص نیست. درباره خطرات و مزایای کاهش این عارضه با ورزش کردن با پزشک مشورت کنید.

واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون: راش، جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

داروناویر عموما می تواند باعث ایجاد عارضه جوش های پوستی شود که معمولا جدی نیست. با این حال، ممکن است شما قادر به تشخیص آنها از عارضه های پوستی دیگری که می توانند نشانه ای از یک واکنش شدید باشند نشوید. در صورت بروز هر گونه جوش های پوستی، به خصوص با علائمی مانند تب، خستگی، درد عضله / مفاصل، تاول، درد دهان، و یا چشم قرمز / متورم فورا به پزشک خود مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی داروناویر را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

از آن جا که داروناویر باید همراه با ریتوناویر تجویز شود پیش از مصرف دارو، در صورت حساسیت به آن یا ریتوناویر یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

قبل از مصرف داروناویر، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً : مشکلات کبدی (مانند هپاتیت B یا C)، دیابت، یک مشکل خونریزی خاص (هموفیلی)، مشکلات چربی (کلسترول بالا یا تریگلیسیرید / چربی)، مشکلات قلبی (بیماری عروق کرونر، حمله قلبی).

تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت بارداری پیش از مصرف داروناویر، آن را به پزشک خود اطلاع دهید. درمان می تواند خطر انتقال عفونت HIV به کودک شما را کاهش دهد. در مورد خطرات و فواید با پزشک خود مشورت کنید.

مشخص نیست که این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. از آنجا که شیر مادر می تواند ویروس HIV را منتقل کند، از شیردهی خودداری کنید.

تداخلات دارویی داروناویر

تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی داروناویر را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با داروناویر تداخل داشته باشند عبارتند از : برخی از داروهای HIV (الویتگراویر، کوبیسیستات، امتریسیتابین، تنوفوویر).

داروناویر می تواند بر دفع برخی داروها از بدن شما تاثیر بگذارد که ممکن است بر نحوه عملکرد آنها تأثیر بگذارد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از : بلاکرهای خاص آلفا مانند (آلفوزوسین، تامسولوسین)، داروهای استنشاقی خاص برای درمان مشکلات تنفسی مانند (فلوتیکازون، سالمترول)، بنزودیپازپین های خاص مانند (میدازولام، تریازولام)، دروندارون، داروهای ارگوت مانند (ارگوتامین، دی هیدروارگوتامین)، داروهای درمان اختلال نعوظ یا دارو های فشار خون ریوی مانند (سیلدنافیل، تادالافیل)، لومیتاپید، پیموزاید، ریواروکسابان، سالمترول، برخی از استاتین ها (مانند لوواستاتین، سیمواستاتین)، تولواپتان و سایر موارد.

سایر داروها با دفع داروناویر از بدن، بر روی عملکرد آن اثر می گذارند از این دسته می توان به آپالوتامید، مکمل های حاوی سیر، برخی از داروهای خانواده ریفامایسین مانند (ریفامپین، ریفاپنتین)، گل راعی و غیره اشاره کرد.

داروناویر ممکن است باعث کاهش تاثیر گذاری روش های هورمونی پیشگیری از بارداری مانند قرص، پچ یا حلقه شود و باعث بارداری ناخواسته شود. در مورد اشکال قابل اطمینان جلوگیری از بارداری با پزشک خود مشورت کنید و برای کاهش انتقال ویروس HIV به دیگران همیشه در حین رابطه جنسی از راه های پیشگیری مطمئن مانند:(کاندوم لاتکس یا پلی اورتان / سد دهانی) استفاده کنید. در صورت مشاهده لکه بینی یا خونریزی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است این موارد نشان دهنده عملکرد نادرست راه های جلوگیری از بارداری هورمونی باشد.

این دارو را همراه با سایر محصولاتی که حاوی داروناویر هستند مصرف نکنید.

سوء مصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا دشواری در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

توجه

این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.

قبل از شروع مصرف داروناویر آزمایش ها و تست های پزشکی مانند (تست های عملکرد کبدی، بار ویروسی، تعداد سلول های T، تری گلیسیرید / کلسترول، قند خون) باید انجام شود.

برای نظارت بر پیشرفت درمان و یا بررسی عوارض جانبی به طور دوره ای به پزشک مراجعه شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

دوز فراموش شده

در صورت مصرف روزانه دو بار از این دارو و فراموش کردن یک دوز از آن، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، مگر اینکه کمتر از 6 ساعت از زمان مصرف دوز بعدی باقی مانده باشد. در صورت مصرف روزانه یک بار از دارو و فراموش کردن مصرف دوز آن به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید. مگر اینکه کمتر از 12 ساعت از زمان مصرف دوز بعدی باقی مانده باشد. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

دارو را در دمای محیط و به دور از نور و رطوبت نگه دارید و برای جلوگیری از رطوبت ماده خشک کننده را در بسته دارو نگاه داشته و از نگهداری دارو در دستشویی یا حمام خودداری کنید. همچنین داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.