فوسامپرناویر (نام تجاری: تلزیر)، نوعی داروی ضد ویروس است که از تکثیر و تقسیم ویروس نقض ایمنی (HIV) در بدن، جلوگیری می کند. این دارو برای بزرگسالان و کودکان بالای 4 هفته قابل تجویز است. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف فوسامپرناویر، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام تجاری: فوسامپرناویر
نام عمومی: لکسیوا، تلزیر
فوسامپرناویر همراه با سایر داروهای ایدز (HIV) برای کمک به کنترل عفونت این بیماری مصرف می شود. این دارو همچنین به کاهش میزان HIV در بدن کمک کرده و اینگونه موجب عملکرد بهتر سیستم ایمنی می شود. این امر، احتمال ابتلا به عوارض HIV (مانند عفونت های جدید و سرطان) را کاهش داده و به دنبال آن، کیفیت زندگی فرد بیمار را نیز بهبود خواهد بخشید. فوسامپرناویر به دسته ای از داروهایی که به عنوان مهارکننده های پروتئاز شناخته می شوند، تعلق داشته و ممکن است همراه با ریتوناویر، یکی دیگر از مهارکننده های پروتئاز و به منظور افزایش سطح فوسامپرناویر در بدن، مصرف شود. فوسامپرناویر درمانی قطعی برای عفونت HIV نیست اما خطر انتقال ویروس به دیگران را کاهش خواهد داد. همواره تمام داروهای HIV را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کرده و درصورت داشتن رابطه جنسی از روش های قابل اطمینان پیشگیری از بارداری مانند کاندوم های لاتکس یا پلی اورتان، استفاده کنید. همچنین وسایل شخصی (مانند سوزن / سرنگ، مسواک و تیغ) را که ممکن است با خون یا سایر مایعات بدن تماس پیدا کرده باشد را با دیگران به اشتراک نگذارید. برای کسب جزئیات بیشتر با پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
پیش از شروع مصرف فوسامپرناویر و در هربار شروع مجدد آن، برگه راهنما دارو را مطالعه نمایید. درصورت وجود هرگونه سوالی، آن را با پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه در میان بگذارید.
فوسامپرناویر طبق دستور پزشک معمولاً یک یا دو بار در روز و به صورت خوراکی مصرف می شود.
قرص فوسامپرناویر می تواند همراه با غذا یا بدون آن، مصرف شود.
درصورت مصرف سوسپانسیون فوسامپرناویر، پیش از هر نوبت، بطری را به خوبی تکان دهید. دوز دارو را نیز با دقت و با استفاده از دستگاه اندازه گیری / قاشق مخصوص، اندازه گرفته و از قاشق خانگی استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است دچار خطا در اندازه گیری شوید. بزرگسالان می بایست سوسپانسیون این دارو را بدون غذا و کودکان همراه با غذا، مصرف کنند. همچنین درصورتی که کمتر از 30 دقیقه پس از مصرف یک دوز استفراغ کردید، آن دوز را مجدداً مصرف نمایید.
دوز دارو بر اساس وضعیت پزشکی فرد بیمار، میزان پاسخ دهی به درمان، سایر داروهای مصرفی و مصرف سایر مهارکننده های پروتئاز برای درمان HIV در گذشته، تعیین می شود. البته در کودکان دو فاکتور سن و وزن نیز در تعیین دوز مناسب، دخیل می باشد. همچنین حتماً نام تمامی داروهای مصرفی (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به اطلاع پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه برسانید. درصورتیکه پزشک دستور داده است که ریتوناویر را همراه با این دارو مصرف کنید، هر دو را بصورت همزمان مصرف نمایید.
بیشترین اثرگذاری این دارو در نتیجه مصرف منظم آن، حاصل می شود. به همین منظور دارو را هر روز و در زمان مشخص مصرف کنید.
بسیار مهم است که مصرف فوسامپرناویر (و سایر داروهای HIV) را دقیقاً طبق دستور پزشک ادامه داده و هیچ دوزی را نادیده نگیرید. همچنین این دارو را بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید و مصرف آن (یا سایر داروهای HIV) را حتی برای مدت کوتاهی نیز قطع ننمایید مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد زیرا انجام این کار ممکن است باعث افزایش میزان ویروس شده، عفونت را دشوارتر سازد (مقاوم کند) یا عوارض جانبی را تشدید کند.
اسهال، حالت تهوع، استفراغ و سردرد از عوارض جانبی مصرف فوسامپرناویر می باشد. درصورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض فوراً پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه را مطلع سازید.
به یاد داشته باشید که پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است چراکه بر این باور است که فواید این دارو از خطرات ناشی از عوارض جانبی اش بیشتر می باشد. بسیاری از مصرف کنندگان فوسامپرناویر، دچار هیچ گونه عوارض جانبی جدی نشده اند.
همزمان با قوی تر شدن سیستم ایمنی بدن، مبارزه با عفونت هایی که از قبل در بدن فرد بیمار، وجود داشته است مجدداً شروع شده و این امر احتمالاً باعث بازگشت علائم بیماری خواهد شد. همچنین فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن نیز می تواند به بروز علائمی منجر شود. این واکنش می تواند در هر زمانی (بلافاصله پس از شروع درمان HIV یا چند ماه بعد) اتفاق بیفتد. درصورت وجود علائم جدی از جمله: کاهش بی دلیل وزن، خستگی شدید، درد / ضعف عضلانی مداوم، سردرد شدید، درد مفاصل، خواب رفتگی / گزگز دست / پا / بازوها، تغییرات بینایی، علائم عفونت (مانند تب، لرز، گره های لنفاوی متورم، دشواری در تنفس، سرفه، زخم های پوستی بدون بهبود)، علائم تیروئید بیش فعال (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع / نامنظم، تپش قلب، برآمدگی چشم ها، ایجاد یک غده در گردن / تیروئید که به عنوان گواتر شناخته می شود)، نشانه هایی از یک مشکل عصبی معروف به نام سندرم گیلین باره (مانند عدم داشتن ثبات، از دست دادن هماهنگی، مشکل بلع / صحبت کردن / جویدن، مشکل در حرکات چشم) علائم بیماری کبدی (مانند حالت تهوع / ستفراغ مداوم، از بین رفتن اشتها، درد معده / شکم، زردی چشم / پوست و تیره شدن رنگ ادرار) به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید.
همچنین درصورت وجود هرگونه عوارض جانبی جدی از جمله: افزایش تشنگی / ادرار، علائم سنگ کلیه (مانند درد در کنار / پشت شکم، دفع ادرار دردناک، وجود خون در ادرار) فوراً پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه را مطلع سازید.
در طول مصرف فوسامپرناویر، تغییر در چربی بدن نیز ممکن است رخ دهد (مانند افزایش چربی در قسمت های پشتی و معده، کاهش چربی در بازوها و پاها) که البته علت و اثرات طولانی مدت این تغییر، ناشناخته باقی مانده است. در مورد خطرات و مزایای مصرف این دارو و همچنین انجام ورزش برای کاهش این عوارض جانبی با پزشک خود مشورت کنید.
درصورت جود عوارض جانبی بسیار جدی از جمله: علائم حمله قلبی (مانند وجود درد در سینه / فک / بازوی چپ، تنگی نفس و تعریق غیرمعمول) به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید.
فوسامپرناویر می تواند باعث ایجاد راش هایی شود که البته معمولاً جدی نیستند. با این حال شما ممکن است که نتوانید آنها را از راش های نادری که نشانه واکنش های شدید می باشند، تشخیص دهید بنابراین درصورت بروز هرگونه راش، به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید.
بروز یک واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این وجود درصورتیکه متوجه علائم واکنش جدی آلرژیک از جمله: راش (عارضه پوستی)، خارش / تورم (مخصوصاً در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید و دشواری در تنفس به دنبال امدادهای فوری پزشکی باشید.
موارد مذکور، تمامی عوارض جانبی احتمالی فوسامپرناویر را در بر نمی گیرد. درصورتیکه متوجه علائمی به غیر از موازد بالا شده اید با پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه تماس بگیرید.
پیش از مصرف فوسامپرناویر در صورت داشتن حساسیت به آن یا به آمپرناویر یا هرگونه حساسیت دیگری، پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه را مطلع سازید زیرا این محصول حاوی اجزا غیرفعالی (مانند پروپیلن گلیکول در سوسپانسیون) می باشد که می تواند باعث بروز واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
پیش از مصرف این دارو، سابقه پزشکی خود مخصوصاً: مشکلات کبدی (از جمله عفونت های هپاتیت B یا C)، مشکلات کلیوی (از جمله سنگ کلیه)، مشکلات قلبی (مانند بیماری عروق کرونر، حمله قلبی)، دیابت و یک مشکل خونریزی خاص (هموفیلی) را به اطلاع پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه برسانید.
فوسامپرناویر همچنین می تواند سطح کلسترول و چربی ها (تری گلیسیریدها) را در خون، افزایش دهد. عفونت HIV نیز می تواند باعث این اثر شود. این امر، خطر ایجاد مشکلات قلبی مانند حمله قلبی را افزایش خواهد داد. در مورد خطرات و مزایای مصرف این دارو و راه های کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی با پزشکتان مشورت کنید. همچنین بهتر است بدانید که در صورت سیگار کشیدن یا وجود شرایطی مانند ابتلا به بیماری های قلبی، فشار خون بالا، دیابت یا افزایش سطح کلسترول / تری گلیسیرید، خطر ابتلا به بیماری های قلبی، افزایش می یابد؛ بنابراین درصورت وجود این موارد، پزشک خود را مطلع سازید.
پیش از انجام هرگونه عمل جراحی، نام تمامی داروهای مصرفی تان (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به اطلاع پزشک یا دندانپزشک خود برسانید.
کودکان نسبت به عوارض جانبی فوسامپرناویر مخصوصاً استفراغ و علائم عفونت (مانند تب و گلو درد مداوم) حساس تر می باشند.
فوسامپرناویر در دوران بارداری تنها درصورت لزوم می بایست مصرف شود. درمان HIV می تواند خطر انتقال عفونت HIV را به نوزاد کاهش دهد و فوسامپرناویر نیز بخشی از این روش درمانی می باشد. در مورد خطرات و مزایای مصرف این دارو با پزشک تان، مشورت کنید.
انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. از آنجاییکه شیر مادر می تواند HIV را منتقل کند می بایست از شیر دادن به نوزاد شیرخوار خود، خودداری نماید.
تداخلات دارویی، نحوه عملکرد داروها را تغییر داده و خطرات ناشی از عوارض جانبی مصرف این دارو را نیر افزایش خواهد داد. این یادداشت حاوی تمامی تداخلات دارویی احتمالی فوسامپرناویر نیست. فهرستی از تمامی داروهای مصرفی تان (از جمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و محصولات گیاهی) نوشته و آن را در اختیار پزشک معالجتان یا پزشک داروخانه قرار دهید. همچنین بدون تائید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا قطع نکرده و تغییری نیز در آنها ایجاد نکنید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با فوسامپرناویر تداخل داشته باشند عبارتند از: برخی از مهارکننده های پروتئاز HIV (مانند لوپیناویر، تیپراناویر) و اورلیستات.
همچنین داروهایی که می توانند فوسامپرناویر را از بدن دفع کنند نیز ممکن است بر نحوه عملکرد فوسامپرناویر تأثیر بگذارند. به عنوان مثال می توان به آپالوتامید، اتراویرین، ریفامپین، گل راعی و غیره اشاره کرد.
فوسامپرناویر همچنین می تواند سرعت دفع سایر داروها را از بدن کند یا تند سازد که این امر بر نحوه عملکرد آنها، تأثیر خواهد گذاشت. برخی از این داروها عبارتند از: مسدود کننده های آلفا (مانند آلفوزوسین)، برخی بنزودیازپین ها (میدازولام، تریازولام)، دلاویردین، آلکالوئیدهای ارگوت (مانند دی هیدروارگوتامین، ارگوتامین)، فلوتیکازون، پیموزید، ریواروموناکسفوآزین، داروی دی وارمونوکس فونرکت، دی هیدروارگوتامین، داروهای افرانیده فشار خون (مانند سیلدنافیل، واردنافیل)، داروهای کنترل ضربان قلب نامنظم (مانند فلکائینید، پروپافنون)، برخی از داروهای کاهش کلسترول (استاتین، لوواستاتین سیمواستاتین)، سالمترول و غیره.
فوسامپرناویر ممکن است اثربخشی روش های پیشگیری از بارداری هورمونی مانند قرص، چسب یا حلقه را کاهش دهد که می تواند به بارداری منجر شود. با پزشک خود در مورد روش های قابل اعتماد پیشگیری از بارداری، مشورت کرده و در طول فعالیت جنسی برای کاهش خطر انتقال HIV به دیگران از یک روش موثر (کاندوم های لاتکس یا پلی اورتان) استفاده کنید. درصورت وجود لک بینی جدید یا خونریزی شدید، پزشک را مطلع سازید زیرا اینها ممکن است نشانه هایی از بی اثر بودن کنترل بارداری به صورت هورمونی باشد.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
آزمایش های تشخیصی / پزشکی (مانند بار ویروسی، شمارش سلول های T، آزمایش های کبدی، سطح کلسترول / تری گلیسرید، سطح قند خون) می بایست بصورت دوره ای برای نظارت بر پیشرفت فرد بیمار یا بررسی عوارض جانبی انجام شود. برای کسب جزئیات بیشتر با پزشکتان مشورت کنید.
فراموش نکردن مصرف دوزهای این دارو بسیار حائز اهمیت می باشد. درصورتیکه یک نوبت را کمتر از 4 ساعت فراموش کردید، به محض یادآوری، آن را مصرف کنید. با این حال، اگر یک نوبت را بیش از 4 ساعت فراموش کردید، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید ولی دوز بعدی خود را در زمان منظم مصرف کنید. برای جبران فراموشی مصرف دارو، دوز آن را دوبرابر نکنید.
قرص ها را در ظرف در بسته در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.
شکل سوسپانسیون این دارو را در ظرف محکم در بسته در دمای اتاق یا در یخچال نگهداری کنید. سرد کردن ممکن است طعم سوسپانسیون را بهبود بخشد اما مراقب باشید تا یخ نزند.
این دارو را در حمام نگهداری نکنید. همواره تمامی داروهایتان را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی، قرار دهید.
داروها را داخل توالت یا چاه فاضلاب نریزید مگراینکه در دستورالعمل مصرف آن ذکر شده باشد. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید.