نلفیناویر (نام تجاری: ویراسپت)، نوعی داروی ضد ویروس است که در کنترل ویروس نقض ایمنی اکتسابی (HIV) که می تواند منجر به بیماری ایدز شود کاربرد دارد. این دارو برای افراد بالای دو سال تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف نلفیناویر، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: نلفیناویر
نام تجاری: ویراسپت، نلویر
نلفیناویر برای کمک به کنترل عفونت HIV با سایر داروهای HIV مصرف می شود. این دارو به کاهش میزان HIV در بدن کمک می کند تا سیستم ایمنی بدن بهتر عمل کند. این امر احتمال ابتلا به عوارض HIV (مانند عفونت های جدید، سرطان) را کاهش می دهد و کیفیت زندگی را بهبود می بخشد. نلفیناویر به گروهی از داروها که به عنوان بازدارنده های پروتئاز شناخته می شوند تعلق دارد. نلفیناویر برای درمان عفونت HIV نیست. بلکه برای کاهش خطر شیوع بیماری HIV به دیگران است، مصرف تمام داروهای HIV را دقیقاً طبق تجویز پزشک خود ادامه دهید. مطابق دستورالعمل پزشک، از نوعی روش جلوگیری موثر (مانند کاندوم لاتکس یا پلی اورتان / سد دندان) استفاده کنید. وسایل شخصی (مانند سوزن / سرنگ، مسواک و تیغ) را که ممکن است با خون یا مایعات دیگر بدن تماس داشته باشند، به اشتراک نگذارید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
قبل از شروع استفاده از نلفیناویر و پیش از هر بار مصرف مجدد این دارو، راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.
این دارو را معمولاً 2 تا 3 بار در روز، طبق دستور پزشک بصورت خوراکی همراه با وعده غذایی مصرف کنید.
اگر قادر به بلعیدن قرص نیستید، می توانید دوز خود را جویدنی همراه با غذا مصرف کنید. همچنین می توان قرص ها را در مقدار کمی آب حل کرد. درصورت حل کردن درآب، مخلوط را خوب هم بزنید و بلافاصله همه آن را بنوشید. ظرف مورد استفاده را آب کشی کرده و آب آن را بنوشید تا مطمئن شوید کل دوز را دریافت کرده اید. با غذاهای اسیدی یا آب میوه ها (مانند آب پرتقال، آب سیب / سس) دارو را مخلوط نکنید زیرا این کار باعث می شود طعم دارو تلخ شود.
دوز دارو براساس وزن، عملکرد کبد، وضعیت پزشکی، مصرف سایر داروها و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود.
بیشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
ادامه مصرف این دارو (و سایر داروهای HIV) دقیقاً طبق تجویز پزشک بسیار مهم است. از نلفیناویر بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده استفاده نکنید یا مصرف آن (یا سایر داروهای HIV) را حتی برای مدت کوتاهی متوقف نکنید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد. مصرف نامنظم یا تغییر میزان دوز مصرفی بدون تایید پزشک ممکن است باعث افزایش مقدار ویروس شده و درمان عفونت را دشوارتر یا عوارض جانبی را تشدید کند.
اسهال یکی از عوارض جانبی شایع نلفیناویر است. اگر دچار اسهال شده اید، از پزشک خود یا پزشک داروخانه در مورد راه های کاهش این عارضه جانبی، مانند استفاده از داروی ضد اسهال، سوال کنید. حالت تهوع یا نفخ نیز می توانند از عوارض این دارو باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف نلفیناویر، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
همانطور که سیستم ایمنی بدن قوی تر می شود، شروع به مبارزه با عفونت های قبلی می کند و احتمالا از بروز علائم بیماری جلوگیری می کند. اگر سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال شود، ممکن است علائم بروز کنند. این علائم ممکن است در هر زمان (بلافاصله پس از شروع درمان HIV یا ماه ها بعد) مشاهده شوند. در صورت بروز علائم جدی، از جمله: کاهش بی دلیل وزن، خستگی شدید، دردهای عضلانی / ضعف همیشگی، سردردهای شدید یا مداوم، درد مفاصل، بی حسی / گزگز دست ها / پاها / بازوها / ساق پاها، تغییرات بینایی، علائم عفونت (مانند تب، لرز، تورم غدد لنفاوی، مشکل تنفس، سرفه، زخم های پوستی غیر قابل بهبود)، علائم پرکاری تیروئید (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع / تپش / نامنظم قلب، برجستگی چشم ها، رشد غیرمعمول در گردن / تیروئید معروف به گواتر)، علائم مشکل عصبی خاص معروف به سندرم گیلن باره (مانند مشکل تنفس / بلع / حرکت دادن چشم ها، افتادگی صورت، فلج اندام، مشکل در صحبت کردن) بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی نادر اما جدی، مانند: علائم حمله قلبی (مانند درد قفسه سینه / فک / بازوی چپ، تنگی نفس، تعریق غیر معمولی)، کبودی / خونریزی آسان، حالت تهوع / استفراغ مداوم، درد معده / شکم، ادرار تیره، زردی چشم / پوست سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
نلفیناویر به ندرت ممکن است باعث افزایش قند خون شود که می تواند باعث بروز یا تشدید دیابت شود. در صورت مشاهده علائم افزایش قند خون مانند افزایش تشنگی / ادرار، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. اگر از قبل دیابت دارید، قند خون خود را به طور منظم طبق دستورالعمل چک کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است پزشک معالج نیاز به داروی تنظیم دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی را تشخیص دهد.
همچنین هنگام مصرف نلفیناویر ممکن است تغییراتی درمیزان چربی بدن ایجاد شود (مانند افزایش چربی در قسمت های فوقانی کمر و معده، کاهش چربی در بازوها و پاها). علت و اثرات طولانی مدت این تغییرات مشخص نیست. درباره خطرات و مزایای درمان با این دارو و همچنین انجام ورزش برای کاهش این عارضه از پزشک خود سوال کنید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی نلفیناویر را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
قبل از مصرف نلفیناویر، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
قبل از استفاده از نلفیناویر، سابقه پزشکی خود را به پزشک معالج یا پزشک داروخانه بگویید، خصوصاً همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: دیابت، مشکلات قلبی (بیماری عروق کرونر، حمله قلبی)، مشکلات لیپیدی (کلسترول بالا یا تری گلیسیرید / چربی)، هموفیلی، مشکلات کبدی مطلع کنید.
قبل از انجام عمل جراحی، کلیه مواد دارویی مورد استفاده خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.
کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه اسهال یا راش پوستی حساسیت بیشتری نشان دهند.
اگر باردار هستید قبل از مصرف این دارو به پزشک خود اطلاع دهید. درمان این بیماری می تواند خطر انتقال عفونت HIV به کودک را کاهش دهد. خطرات و فواید درمان را با پزشک خود در میان بگذارید.
انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. از آنجا که شیر مادر می تواند ویروس HIV را منتقل کند، از شیردهی خودداری کنید.
تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات نلفیناویر را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
سایر داروهایی که ممکن است با نلفیناویر تداخل داشته باشند عبارتند از: : ضد آریتمی خاص (آمیودارون، کینیدین)، برخی از بنزودیازپین ها (میدازولام، تریازولام)، سیزاپرید، الکتریپتان، اپلرنون، آلکالوئیدهای ارگوت (مانند دی هیدرو ارگوتامین، ارگونوین، ارگوتامین، متیل ارگونووین)، اورلیستات، پیموزید، رانولازین، ریفامپین، گل راعی، برخی از داروهای کلسترول "استاتین" (لوواستاتین، سیمواستاتین)، داروهای خاص برای کاهش اسید در معده (مهار کننده های پمپ پروتون مانند لانزوپرازول، امپرازول).
نلفیناویر می تواند سرعت از بین بردن سایر داروها از بدن را کاهش دهد، که ممکن است بر نحوه عملکرد آنها تأثیر بگذارد. نمونه هایی از داروهای درگیر شامل آلفوزوزین، آسوناپرویر، دومپریدون، ایزاووكونازونیوم، لوراسیدون، نالوكسگل، رگورافنیب، تاكرولیموس، داروهایی برای درمان اختلال نعوظ-ED یا فشار خون ریوی (مانند سیلدنافیل، وردنافیل)، سالمترول، سووركسانت و غیره می باشد.
سایر داروها می توانند بر از بین بردن نلفیناویر از بدن تأثیر بگذارند، که ممکن است بر روی عملکرد نلفیناویر تأثیر بگذارد. به عنوان مثال می توان به آپالوتامید، داروهای ضد تشنج خاص (کاربامازپین، فنوباربیتال، پریمیدون)، سایر داروهای HIV (مانند ریتوناویر) و سایر موارد اشاره کرد.
این دارو ممکن است اثر کنترل بارداری هورمونی مانند قرص، پچ یا حلقه را کاهش دهد. که احتمالا باعث بارداری می شود. در مورد روش های کنترل بارداری یا جایگزین های دیگر قابل اطمینان از پزشک خود سوال کنید و از نوعی روش جلوگیری از ابتلا دیگران به HIV استفاده کنید (کاندوم لاتکس یا پلی اورتان / سد دندان). در صورت مشاهده لکه بینی یا خونریزی از شکاف، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این موارد ممکن است نشانه هایی از کنترل بارداری هورمونی باشد.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
آزمایش های تشخیصی / پزشکی (مانند آزمایش های کبدی، بار ویروسی، تعداد سلول های T، تری گلیسیرید / کلسترول، قند خون) باید به صورت دوره ای انجام شود تا پیشرفت وضعیت کنترل شود یا بروز هرگونه عوارض جانبی بررسی شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
تمام وقت های مراجعه پزشکی و آزمایشگاهی را به یاد داشته باشید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت در ظرف اصلی نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.