مدیریت اگزما | راهکارهای درمانی و پیشگیرانه برای پوستی سالم

اگزما، یک اختلال پوستی مزمن و التهابی است که تأثیرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی افراد دارد. این بیماری که اغلب به عنوان درماتیت آتوپیک شناخته می شود، معمولاً از اوایل کودکی آغاز شده و می تواند با علائمی همچون خشکی، خارش و التهاب، تا سال های بعد از زندگی فرد ادامه یابد. با آگاهی از عوامل مؤثر در بروز آن، انواع مختلف و شیوه های مدیریت و پیشگیری از عود، می توان به شکل قابل توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید و از عوارض جدی تر جلوگیری کرد.

در ادامه به بررسی جامع این موضوع از جنبه های مختلف شامل علل، انواع، علائم، روش های درمان و پیشگیری از اگزما پرداخته شده است.

علت اگزما چیست؟

علت اگزما هنوز به طور کامل مشخص نشده است. با این حال، محققان معتقدند که محرک این بیماری، فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی می باشد.

اگزما معمولاً زمانی عود می کند که پوست در معرض محرک های خارجی قرار بگیرد که این موضوع باعث واکنش شدید سیستم ایمنی می شود.

محققان دریافته اند در بدن برخی از افرادی که اگزما دارند، میزان کافی از پروتئینی به نام فیلاگرین تولید نمی شود. این پروتئین مسئول کمک به حفظ رطوبت و سلامت پوست انسان است.

محرک های اگزما

بر اساس تحقیقات، عوامل خارجی و داخلی می توانند در عود ناگهانی اگزما نقش داشته باشند. محرک های شایع عبارتند از:

مواد شیمیایی یا نگهدارنده های موجود در پاک کننده ها و مواد شوینده
محصولات معطر
دود سیگار
آلرژن های خارجی مانند گرده ها، کپک، گرد و غبار
مواد زبر، مانند پشم
پارچه های مصنوعی
عرق کردن
تغییرات شدید دما
استرس
آلرژی های غذایی
شوره و موی حیوانات و حتی انسان
عفونت های تنفسی

انواع اگزما چیست؟

انواع مختلفی از اگزما وجود دارد، از جمله:

نوع اگزما	علائم مرتبط
درماتیت آتوپیک	درماتیت آتوپیک باعث خشکی و خارش پوست می شود که معمولاً با راش قرمز همراه است. این شایع ترین نوع اگزما است.
درماتیت تماسی	درماتیت تماسی ناشی از قرار گرفتن در معرض چیزی است که پوست را تحریک می کند یا واکنش آلرژیک منفی ایجاد می کند.
درماتیت دیس هیدروتیک	درماتیت دیس هیدروتیک بر روی انگشتان، کف دست ها و کف پاها تأثیر می گذارد. این بیماری باعث ایجاد خارش و پوسته پوسته شدن پوست می شود که ممکن است قرمز، ترک خورده و دردناک باشد و در بانوان شایع تر است.
درماتیت نومولار یا درماتیت سکه ای	درماتیت نومولار به شکل نقاط گرد، قرمز و بسیار خارش دار خود را نشان می دهد. این بیماری معمولاً بر روی ساق های پا بیشتر ظاهر می شود و معمولاً ناشی از یک ترک بزرگ در پوست و سابقه خشکی شدید پوست است.
درماتیت استازیس یا اگزمای واریسی	درماتیت استازیس معمولاً در ناحیه ساق پا دیده می شود و ناشی از جریان خون ضعیف است.

علائم اگزما چیست؟

اصلی ترین علامت اگزما خارش، خشکی پوست، زبر شدن، پوسته پوسته و یا ملتهب شدن پوست است. این بیماری ممکن است عود کند، دوباره بهبود یابد و سپس دوباره عود کند.

علائم اگزما چیست؟

اگزما می تواند در هر جایی اتفاق بیفتد، اما معمولاً بر روی بازوها، قسمت داخلی آرنج ها، پشت زانوها، گونه ها و پوست سر تأثیر می گذارد. این بیماری مسری نیست و در بسیاری از موارد، با افزایش سن کمتر می شود.

سایر علائم عبارتند از:

نقاط قرمز یا قهوه ای
برجستگی های کوچک که هنگام خارش مایعی از آن ترشح می شود.
پوسته های زرد و خشک که می توانند نشانه عفونت باشند.
پوست ضخیم و فلسی
پوست دردناک یا حساس

در بسیار از افراد مبتلا به اگزما، علائم در شب تشدید شده و این موضوع خواب را برای آن ها دشوار می کند. خاراندن ناحیه ای که به اگزما مبتلا است، پوست را بیشتر تحریک و ملتهب می کند و می تواند منجر به عفونت هایی شود که باید تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار گیرند.

گاهی اوقات، اگزماهای خفیف را می توان در خانه با دوری از عواملی که موجب تشدید آن می شوند و مرطوب نگه داشتن پوست مدیریت کرد؛ اما زمانی که علائم به سختی قابل کنترل هستند یا بدتر می شوند باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. در صورت تجربه موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:

اگزما با داروهای بدون نیاز به نسخه بهبود نمی یابد.
علائم بیماری، شما را در شب بیدار نگه می دارد.
علائم، انجام کارهای روزمره را برایتان سخت می کند.
پوست تاول زده یا ترشح دارد
پوست شما پوسته پوسته شده است.
پوست ضخیم شده است.

چگونه اگزما درمان می شود؟

یک متخصص پوست، متخصص آسم و آلرژی یا پزشک عمومی می تواند به شما در شناسایی درمان مناسب اگزما کمک کند. درمان مناسب برای شما بستگی به نوع و شدت اگزما دارد. گاهی ممکن است بهتر باشد که چندین درمان را همزمان داشته باشید.

اگزما چگونه درمان می شود؟

گزینه های درمانی عبارتند از:

داروها

آنتی هیستامین های خوراکی بدون نسخه می توانند به کاهش خارش کمک کنند. این داروها با مسدود کردن واکنش های آلرژیک ناشی از هیستامین عمل می کنند. با این حال، ممکن است باعث خواب آلودگی شوند، بنابراین بهتر است در زمانی که باید کاملاً هوشیار باشید، مصرف نشوند.

از آنتی هیستامین ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

کرم ها و پمادهای حاوی کورتیزون (استروئید) می توانند خارش و پوسته پوسته شدن را کاهش دهند؛ اما ممکن است در صورت استفاده طولانی مدت، عوارض جانبی به همراه داشته باشند از جمله:

نازک شدن پوست
تحریک پوست
تغییر رنگ پوست

استروئیدهای با قدرت پایین مانند هیدروکورتیزون بدون نسخه در دسترس هستند و می توانند به درمان اگزماهای خفیف کمک کنند. استروئیدهای با قدرت بالا باید توسط پزشک تجویز شوند. اگر داروهای موضعی موثر واقع نشود، ممکن است استروئیدهای خوراکی تجویز شود که در طولانی مدت می تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی، از جمله کاهش تراکم استخوان شود.

برای درمان عفونت های ناشی از اگزما، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک موضعی یا خوراکی تجویز کند.

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، داروهای دیگری هستند که از واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن و در نتیجه عود ناگهانی اگزما جلوگیری می کنند. عوارض جانبی مصرف این داروها افزایش خطر ابتلا به سرطان، عفونت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی می باشد.

یک کمپرس سرد و یا 15 تا 20 دقیقه حمام گرم یا ولرم می تواند خارش را تا حدود زیادی تسکین دهد.

نوردرمانی

نوردرمانی یا فتوتراپی، نوعی درمان است که طی آن از نور ماورا بنفش یا لامپ های آفتابی برای جلوگیری از شروع واکنش های سیستم ایمنی محرک اگزما، استفاده می شود. این روش می تواند به کاهش یا بهبود اگزما کمک کرده و از عفونت های باکتریایی پوست جلوگیری کند. در نظر داشته باشید که این درمان، باید با مجموعه ای از درمان ها و داروهای دیگر انجام شود.

نوردرمانی و درمان اگزما

تغییرات سبک زندگی

استرس یکی از عوامل اصلی است که می تواند علائم اگزما را تحریک یا تشدید کند، به همین منظور توصیه می شود تا حد ممکن آن را مدیریت و کنترل کرد. راه های کاهش استرس عبارتند از:

انجام تمرینات تنفس عمیق
تمرین یوگا
مدیتیشن
گوش دادن به موسیقی آرامش بخش
خواب کافی در شب
مراجعه به روان پزشک و مصرف دارو

درمان های مکمل

درمان های مکمل ممکن است بتوانند به تسکین علائم اگزما کمک کنند. به دلیل عوارض جانبی احتمالی، همیشه قبل از استفاده از یک محصول گیاهی یا شروع یک برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. روش های خانگی محبوب شامل موارد زیر می باشند:

دمنوش ها
روغن های نارگیل، آفتابگردان و یا گل مغربی
طب سوزنی
رایحه درمانی
تکنیک های آرامش بخش مانند مدیتیشن، یوگا، آرمیدگی تدریجی عضلات (PMR)، یا تصویرسازی آگاهانه

چگونه اگزما تشخیص داده می شود؟

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص اگزما وجود ندارد. اغلب، یک پزشک می تواند با صحبت با شما درباره علائم و معاینه پوست شما این وضعیت را تشخیص دهد.

متخصصان بهداشتی همچنین می توانند با بیوپسی پوست که توسط یک آسیب شناس پوست بررسی می شود، اگزما را تشخیص دهند.

تست آلرژی ممکن است برای یافتن عوامل تحریک کننده اگزما انجام شود، اما ابزاری برای تشخیص نیست، این آزمایش می تواند آلرژن های خاصی را که علائم را تحریک می کنند، شناسایی کند. در طول آزمایش یک برچسب که حاوی آلرژن است بر روی پوست قرار می گیرد. اگر آلرژن عاملی محرک برای پوست باشد، پوست شما ملتهب و تحریک خواهد شد.

عوامل خطرساز در بروز اگزما چیست؟

چندین عامل وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به اگزما را افزایش دهد.

اگزما در کودکانی که به آسم یا تب یونجه مبتلا هستند و همچنین بزرگسالانی که دچار این بیماری ها قبل از سن 30 سالگی شده اند، شایع تر است. افرادی که حداقل یکی از بستگان درجه یک در آن ها به اگزما مبتلا هست نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری می باشند.

عوارض اگزما چیست؟

اگزما می تواند به برخی عوارض منجر شود، از جمله:

مشکلات خواب. اگزما می تواند خوابیدن را دشوار کند و به کیفیت خواب شما آسیب برساند.
عفونت های پوستی. خراش های مکرر می تواند پوست شما را در معرض باکتری ها و ویروس هایی قرار دهد که می توانند باعث عفونت شوند.
آسم و تب یونجه. اگزما اغلب می تواند به ابتلا به آسم یا تب یونجه منجر شود، به ویژه در کودکان زیر 12 سال.
پوست ضخیم و پوسته پوسته. خراشیدن می تواند باعث سخت و ضخیم شدن پوست در طول زمان شده و ظاهری فلسی و چرم مانند به آن بدهند.
انواع دیگر اگزما. غالباً ابتلا به یک نوع اگزما می تواند خطر ابتلا به نوع دیگری را افزایش دهد.

چگونه می توان از اگزما پیشگیری کرد؟

می توانید اقداماتی را برای پیشگیری از بروز اگزما انجام دهید. با پزشک خود در مورد تغییراتی که ممکن است برای شما مناسب باشد، مشورت کنید.

روش های مرسوم برای پیشگیری از بروز و عود اگزما شامل:

کاهش استرس
اجتناب از عوامل تحریک کننده شناخته شده
پاک و تمیز نگه داشتن پوست
کاهش زمان دوش یا استحمام به 10 دقیقه یا کمتر
اجتناب از دوش گرفتن با آب داغ
مرطوب نگه داشتن پوست
استفاده از محصولات لباسشویی، حمام و آرایشی بدون رنگ و بو (عوامل محرک)
مصرف داروها طبق دستور
اجتناب از خراشیدن پوست

جمع بندی

اگرچه اگزما درمان قطعی ندارد، اما با مدیریت صحیح و ترکیب درمان های دارویی، تغییرات سبک زندگی و درمان های مکمل می توان علائم آن را به طور مؤثری کاهش داد. توجه به عوامل محرک و رعایت نکات پیشگیرانه می تواند از بروز عوارض جدی تر جلوگیری کند. در صورتی که علائم بهبود نیابند یا بدتر شوند، مراجعه به پزشک متخصص از اهمیت ویژه ای برخوردار است.