خشکی پوست یک عارضه شایع پوستی است که به دلیل کاهش میزان آب و چربی های طبیعی لایه شاخی پوست ایجاد می شود و منجر به از دست رفتن رطوبت کافی می گردد. این وضعیت باعث می شود پوست حالت زبر، سفت، پوسته پوسته و اغلب همراه با خارش، کشیدگی یا ترک خوردگی پیدا کند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز خشکی پوست، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
خشکی پوست چیست؟
خشکی پوست یک عارضه شایع است که معمولاً جدی نیست و اغلب ناشی از عوامل محیطی مانند هوای گرم یا سرد، رطوبت کم یا شستشو با آب داغ ایجاد می شود. در بیشتر موارد، خشکی پوست با تغییرات ساده در شیوه زندگی و استفاده منظم از مرطوب کننده ها بهبود می یابد. اما گاهی اوقات، خشکی پوست شدید شده و برای درمان به کمک پزشک متخصص پوست نیاز خواهد بود.
علائم خشکی پوست
خشکی پوست می تواند موقتی (مانند خشکی در فصل زمستان) یا دائمی باشد. شدت علائم به عوامل مختلفی از جمله سن، سلامت عمومی و محیط زندگی فرد بستگی دارد. خشکی پوست می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- احساس کشیده شدن پوست: به ویژه پس از دوش گرفتن، حمام کردن یا شنا.
- ظاهر خشن پوست
- خارش
- پوسته پوسته شدن خفیف تا متوسط.
- وجود ترک هایی در پوست.
- قرمزی پوست .
- ترک های عمیق: این ترک ها ممکن است باز شده و منجر به خونریزی شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در اغلب موارد، خشکی پوست با خود مراقبتی و درمان های خانگی بهبود می یابد. با این حال، در موارد زیر برای ارزیابی دقیق و دریافت برنامه درمانی مناسب، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید:
- در صورتی که وضعیت پوست با وجود استفاده از روش های خانگی بهبود نیابد.
- خشکی پوست با قرمزی شدید همراه باشد.
- خشکی پوست و خارش در خواب اختلال ایجاد کند.
- در اثر خارش، پوست دچار زخم های باز یا عفونت (مانند التهاب، قرمزی و چرک) شود.
- نواحی وسیعی از بدن پوسته پوسته شده باشد.
علل ابتلا به خشکی پوست
خشکی پوست اغلب علت محیطی دارد، اگرچه برخی بیماری های پوستی نیز می توانند در بروز آن نقش داشته باشند:
- آب و هوا: پوست در ماه های سردتر و زمانی که دما و رطوبت هوا کاهش می یابد، تمایل به خشک شدن بیشتری دارد.
- گرما: استفاده از هیترها و فضاهای گرم کننده هوا، رطوبت محیط را کاهش داده و منجر به خشکی پوست می شوند.
- شستشو: دوش طولانی مدت با آب داغ می تواند چربی های طبیعی پوست را از بین ببرد و آن را خشک کند. شنا کردن زیاد، به ویژه در استخرهایی با میزان کلر بالا، نیز می تواند به خشکی پوست منجر شود.
- صابون ها و شوینده های نامناسب: بعضی از صابون ها، شامپوها و دترجنت ها (پاک کننده ها) به نحوی فرموله شده اند که چربی های محافظ پوست را به شدت از بین می برند.
- سایر بیماری های پوستی: افراد مبتلا به بیماری های پوستی التهابی مانند درماتیت آتوپیک (اگزما) یا پسوریازیس مستعد ابتلا به خشکی پوست هستند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
هر فردی می تواند دچار خشکی پوست شود، اما برخی عوامل احتمال ابتلا را افزایش می دهند:
- سن بالای ۴۰ سال: احتمال خشکی پوست با افزایش سن بالا می رود؛ بیش از ۵۰ درصد افراد مسن پوست خشکی دارند.
- محیط زندگی: زندگی در مناطقی با آب و هوای سرد، خشک و رطوبت کم.
- نوع شغل: داشتن شغلی که فرد را وادار می کند مرتباً با آب یا مواد شوینده قوی در تماس باشد (مانند پرستاری یا آرایشگری).
- شنا در استخرهای کلردار: شنای مکرر در استخرهای دارای کلر زیاد.
عوارض بیماری
خشکی پوست معمولاً خطر خاصی ندارد، اما در صورت عدم مراقبت مناسب می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- درماتیت آتوپیک (اگزما): اگر فرد مستعد ابتلا به این بیماری باشد، خشکی بیش از حد پوست می تواند منجر به فعال شدن بیماری، قرمزی، ترک خوردگی و التهاب شدید شود.
- عفونت: خشکی شدید پوست می تواند ترک های عمیق پوستی ایجاد کند. این ترک ها، که می توانند باز شده و خونریزی کنند، راهی برای ورود باکتری ها به پوست ایجاد کرده و منجر به عفونت می شوند.
پیشگیری از بروز بیماری
برای پیشگیری از بروز خشکی بیش از حد پوست، این راهکارهای ساده را در برنامه روزانه خود بگنجانید:
- استفاده از مرطوب کننده: مرطوب کننده ها به عنوان یک سد عمل می کنند تا آب پوست خارج نشود. مرطوب کننده را بلافاصله پس از شستشو و خشک کردن ملایم پوست استفاده کنید.
- کاهش زمان تماس با آب: حمام و دوش را به ۱۰ دقیقه یا کمتر محدود کنید. آب را در حالت گرم تنظیم کنید، نه داغ.
- انتخاب صابون مناسب: از استفاده از صابون هایی که باعث خشکی پوست می شوند، اجتناب کنید. کرم های پاک کننده، پاک کننده های ملایم پوست و ژل های شستشوی مرطوب کننده را جایگزین کنید.
- پوشاندن پوست در سرما: در هوای سرد یا باد شدید، پوست را بپوشانید. هوای سرد باعث خشکی پوست می شود، بنابراین هنگام بیرون رفتن از شال گردن، کلاه و دستکش استفاده کنید.
- استفاده از دستکش محافظ: اگر مرتباً با آب یا پاک کننده های قوی در ارتباط هستید، استفاده از دستکش پلاستیکی می تواند از پوست محافظت کند.
تشخیص خشکی پوست
پزشک برای تشخیص خشکی پوست، ابتدا یک معاینه انجام می دهد و سؤالاتی را در مورد سابقه پزشکی فرد مطرح می کند. این سؤالات شامل زمان شروع خشکی پوست، عواملی که آن را بهتر یا بدتر می کنند، عادات حمام کردن، رژیم غذایی و نحوه مراقبت از پوست خواهد بود.
پزشک ممکن است آزمایش های تشخیصی خاصی را برای بررسی ارتباط خشکی پوست و وجود یک بیماری پزشکی زمینه ای مانند کم کاری تیروئید را تجویز کند.
درمان خشکی پوست
درمان خشکی پوست در اغلب موارد با تغییراتی در سبک زندگی (مانند استفاده از مرطوب کننده ها و پرهیز از آب داغ) پاسخ می دهد. با این حال، اقدامات درمانی تکمیلی نیز وجود دارد:
کرم های بدون نسخه: اگر پوست بسیار خشک و زبری دارید، پزشک ممکن است استفاده از کرم های حاوی اسید لاکتیک یا ترکیبی از اسید لاکتیک و اوره را توصیه کند.
درمان بیماری های زمینه ای: اگر به بیماری های پوستی جدی تری مانند درماتیت آتوپیک (اگزما)، ایکتیوز یا پسوریازیس مبتلا هستید، پزشک علاوه بر مراقبت در منزل، کرم ها و پمادهای تجویز شده یا سایر درمان ها را برای شخص تجویز می کند.
درمان درماتیت و عفونت:
اگر خشکی پوست منجر به درماتیت شود (که باعث قرمزی و خارش پوست است)، درمان شامل استفاده از لوسیون های حاوی هیدروکورتیزون خواهد بود.
اگر ترک پوست باز شده باشد، ممکن است پزشک برای جلوگیری از عفونت، پانسمانی مرطوب را تجویز کند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
اقدامات زیر می تواند به مرطوب و سالم نگه داشتن پوست کمک کند:
استفاده صحیح از مرطوب کننده ها:
- از محصولات مرطوب کننده برای جلوگیری از دست رفتن آب پوست استفاده کنید. مرطوب کننده ها را چند بار در روز و حتماً بلافاصله بعد از حمام استفاده کنید.
- مرطوب کننده های قوی (مانند اوسرین و ستافیل) معمولاً عملکرد بهتری دارند.
- اگر شدت خشکی پوست زیاد است، می توانید از روغن ها (مانند روغن بچه) در حالی که پوست هنوز مرطوب است، استفاده کنید. روغن ها نسبت به مرطوب کننده ها، توانایی بیشتری در جلوگیری از تبخیر آب از سطح پوست دارند.
- پمادهای حاوی پترولیوم یا وازلین ممکن است احساس چربی ایجاد کنند، بنابراین می توانید شب هنگام از آن ها استفاده کنید.
- محصولاتی که حاوی گلیسیرین، اسید لاکتیک یا اوره باشند نیز در حفظ رطوبت پوست کمک کننده هستند.
محدود کردن زمان و دمای حمام:
- دوش یا حمام طولانی و آب داغ، چربی های محافظ پوست را از بین می برد. زمان حمام یا دوش خود را به ۵ تا ۱۰ دقیقه محدود کنید و از آب ولرم، و نه داغ، استفاده کنید.
- پوست خود را به آرامی با حوله خشک کنید تا مقداری رطوبت باقی بماند. در طی دو دقیقه پس از استحمام، کرم مرطوب کننده یا پماد استفاده کنید تا رطوبت پوست حفظ شود.
اجتناب از صابون های نامناسب:
- از صابون هایی که پوست را خشک می کنند، استفاده نکنید. بهتر است از کرم های پاک کننده، شوینده های بسیار ملایم یا ژل های حاوی مرطوب کننده استفاده کنید.
- از صابون و پن های کرم دار که حاوی روغن و چربی هستند، استفاده کنید.
- از استفاده از شوینده های آنتی باکتریال، خوشبوکننده، مواد معطر و الکل خودداری کنید؛ زیرا این مواد پوست را تحریک می کنند.
استفاده از بخور خانگی:
هوای گرم و خشک داخل فضای بسته، می تواند پوست را حساس کند و خارش و پوسته پوسته شدن را بدتر کند. استفاده از یک دستگاه بخور خانگی می تواند رطوبت را به هوای داخل خانه اضافه کند.
لباس و شوینده مناسب:
- از پارچه هایی با الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده کنید که به پوست امکان تنفس می دهد. پارچه های پشمی و الیاف مصنوعی می توانند پوست را تحریک کنند.
- لباس های خود را با مواد شوینده بدون رنگ و عطر بشویید، زیرا هر دوی این مواد باعث تحریک پوست می شوند.
مدیریت خارش:
اگر خشکی پوست باعث خارش شده باشد، کمپرس های خنک را روی آن ناحیه قرار دهید. برای کاهش التهاب، از کرم یا پماد هیدروکورتیزون بدون نسخه، حاوی حداقل ۱ درصد هیدروکورتیزون استفاده کنید. اگر این اقدامات علائم را برطرف نکرد یا علائم بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
فرد احتمالاً با مراجعه به پزشک خانواده خود درمان را شروع می کند و گاهی ممکن است مستقیماً به متخصص پوست ارجاع داده شود. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به فرد در هنگام ویزیت پزشک آورده شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
تهیه لیستی از سوالات کمک می کند از وقت خود با پزشک نهایت استفاده را ببرید. برای خشکی پوست ، برخی از سوالات اساسی که بهتر است بپرسید عبارتند از:
- علت اصلی خشکی پوست من چیست؟
- آیا به آزمایش نیاز دارم؟
- آیا این وضعیت به خودی خود برطرف می شود؟
- چه روش های مراقبتی از پوست را توصیه می کنید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالا چندین سوال می پرسد ، مانند:
- آیا علائم دیگری نیز دارید؟
- علائم مداوم بوده یا گاه به گاه است؟
- چه چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
- چه داروهایی مصرف می کنید؟
- چند بار درروز دوش می گیرید؟ آیا با آب داغ دوش می گیرید؟ از چه صابون ها و شامپوهایی استفاده می کنید؟
- آیا از کرم های مرطوب کننده استفاده می کنید؟ دراین صورت چند بار و از چه محصولی استفاده می کنید؟
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.