درخواست مشاوره رایگان
سرطان رکتوم (راست روده) یکی از انواع سرطان است که طی آن سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت‌های راست روده تشکیل می‌شوند. علائم سرطان رکتوم شامل تغییر در عادات روده یا خون در مدفوع است. آزمایش هایی که رکتوم و کولون را بررسی می کنند برای تشخیص سرطان رکتوم استفاده می شوند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان رکتوم و نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سرطان رکتوم، سرطانی است که از راست روده شروع می شود راست روده آخرین قسمت روده بزرگ است (چند سانتی متر انتهایی روده بزرگ) و از انتهای قسمت نهایی روده بزرگ شروع می شود و وقتی به مجرای کوتاه و باریک منتهی به مقعد می رسد، پایان می یابد.
سرطان راست روده (سرطان رکتوم) و سرطان روده بزرگ (سرطان کولون) اغلب همراه با هم به عنوان سرطان کولورکتال شناخته می شوند.
با وجود اینکه سرطان رکتوم و سرطان کولون از جهات زیادی به یکدیگر شباهت دارند، اما روش های درمانی آن ها به دلیل قرارگیری رکتوم در یک فضای تنگ و جدا بودن آن از سایر ساختار های بدن، با یکدیگر متفاوت هست. این فضای تنگ جراحی سرطان رکتوم را پیچیده می کند.
علائم و نشانه های سرطان راست روده عبارتند از:
در صورت وجود علائم مزمن و نگران کننده، باید به پزشک مراجعه کرد.
زمانی که سلول های سالم در ناحیه رکتوم دچار تغییراتی در DNA خود شوند (جهش)، سرطان رکتوم به وجود می آید. دی ان ای سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کارهایی را باید انجام دهد.
این تغییرات باعث می شوند که سلول های سرطانی به شکل غیر قابل کنترلی رشد کرده و حتی پس از مرگ سلول های سالم هم به رشد خود ادامه دهند و در نهایت این تجمع سلولی باعث به وجود آمدن تومور خواهد شد. با گذشت زمان سلول های سرطانی رشد می کنند، تقسیم می شوند و بافت های سالم نواحی اطراف خود را تخریب می کنند. همچنین این سلول ها می توانند از ناحیه ای که در آن قرار دارند خارج شوند و به سایر قسمت های بدن منتقل شوند (متاستاز).
در اغلب سرطان های رکتوم، مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد جهش و شکل گیری سرطان می شود.
جهش های ژنی ارثی که خطر ابتلا به سرطان های کولون و رکتوم را افزایش می دهند.
در بعضی از خانواده ها جهش های ژنی از والدین به فرزندان منتقل می شوند و خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهند. البته این جهش های ژنی به مقدار بسیار اندکی در ایجاد سرطان نقش دارند و باعث وقوع حتمی آن نمی شوند.
دو مورد از بیماری های ژنتیکی که باعث ایجاد سرطان روده می شوند عبارتند از:
آزمایش های ژنتیک می توانند به وجود این بیماری و سایر بیماری های نادر و ژنتیکی دیگر که موجب ایجاد سرطان روده می شوند، پی ببرند. اگر به دلیل وجود سابقه سرطان کولون در خانواده نگران هستید، با پزشک خود در این باره، صحبت کنید.
عواملی که خطر ابتلا به سرطان رکتوم را افزایش می دهند، با عواملی که خطر ابتلا به سرطان کولون را افزایش می دهند، یکسان هستند. عوامل خطرساز سرطان روده عبارتند از:
رعایت موارد زیر خطر ابتلا به سرطان رکتوم را کاهش خواهد داد:
درباره غربالگری های بیماری سرطان با پزشکتان مشورت کنید. غربالگری سرطان رکتوم با شناسایی پولیپ های پیش سرطانی در کولون و راست روده که تبدیل به سرطان خواهند شد، از ایجاد این بیماری جلوگیری خواهد کرد. از پزشکتان بپرسید که این غربالگری ها چه زمانی باید شروع شوند .اغلب سازمان های پزشکی انجام این غربالگری ها را در حدود سن 50 سالگی یا در صورت دارا بودن فاکتورهای خطرساز در سنین پایین تر، توصیه می کنند.
روش های غربالگری متفاوتی وجود دارد که هریک فواید و ضررهای خاص خود را دارند. با پزشک مشورت کنید و با کمک یکدیگر تصمیم بگیرید که کدام یک از از روش ها برای شما مناسب تر است.
ورزش کردن در اکثر روزهای هفته. سعی کنید که حداقل 30 دقیقه در اغلب روزهای هفته، ورزش کنید. اگر تا به حال ورزش نمی کردید، به آرامی ورزش کردن را شروع کنید و مدت زمان آن را به تدریج به 30 دقیقه برسانید. هم چنین پیش از انجام هرگونه تمرین ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف میوه، سبزیجات و مواد غذایی سبوس دار. میوه ها، سبزیجات و مواد غذایی سبوس دار، حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها هستند که نقش مهمی در پیشگیری از ایجاد سرطان ها ایفا می کنند. از سبزیجات و میوه های تازه استفاده کنید تا انواع ویتامین ها و مواد مغذی را دریافت کنید.
حفظ وزن مناسب. اگر در یک وزن مناسب قرار دارید، با انجام ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی مناسب، آن را حفظ کنید. اما اگر دارای اضافه وزن هستید، با ورزش کردن و کاهش کالری دریافتی، خود را به وزن ایده آل برسانید.
ترک سیگار. اگر شخصی سیگاری باشد باید فوراً آن را ترک کند و اگر در انجام این امر ناتوان است باید از پزشک خود کمک بگیرد تا با استفاده از داروها و روش های متفاوت بتواند این کار را انجام دهد.
نوشیدن نوشیدنی های الکلی در حد اعتدال. در صورت مصرف این نوشیدنی ها، در حد اعتدال از آنها استفاده کنید. مردان سالم مجازند روزانه تا 2 لیوان و زنان 1 لیوان نوشیدنی الکلی مصرف می کنند.
سرطان رکتوم، در طی آزمایش های غربالگری سرطان روده بزرگ یا بر اساس وجود علائم مشکوک، تشخیص داده می شود. آزمایش ها و روش هایی که برای تائید تشخیص استفاده می شوند عبارتند از:
به محض تشخیص سرطان رکتوم، قدم بعدی تعیین مرحله و شدت سرطان است. پزشک با توجه به سطح سرطان، گزینه های درمانی مناسبی را برای شخص بیمار تعیین خواهد کرد.
این آزمایش ها عبارتند از:
درمان سرطان رکتوم، شامل ترکیبی از روش های درمانی است. در صورت امکان با کمک جراحی سلول های سرطانی برداشته می شود. درمان های دیگر مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی پس از عمل جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده و کاهش خطر بازگشت مجدد بیماری، انجام خواهد شد.
اگر جراحان نگران باشند که نتوانند بدون آسیب رساندن به ارگان ها و ساختار های مختلف اطراف بافت های سرطانی شده، این بافت ها را از بین ببرند، در کنار جراحی، از شیمی درمانی و پرتو درمانی نیز استفاده خواهند کرد. این روش های درمانی ترکیبی موجب کاهش توده سرطانی و از بین بردن آسان آن در طی جراحی خواهد شد.
سرطان رکتوم اغلب با جراحی هایی که در آن سلول های سرطانی از بین می روند، درمان می شود. این که کدامیک از روش های جراحی برای شخص مبتلا مناسب تر است به عوامل مختلفی مانند ناحیه سرطان و سطح آن، مقدار تهاجمی بودن سلول های سرطانی، سلامت عمومی بدن و اینکه بیمار کدامیک از روش های درمانی را را ترجیح می دهد، بستگی دارد.
جراحی هایی که برای از بین بردن سرطان رکتوم انجام می شوند عبارتند از:
از بین بردن توده های بسیار کوچک از درون راست روده. سرطان های بسیار کوچک بوسیله یک کولونوسکوپ که از طریق رکتوم وارد می شود (برش موضعی ترانس آنال) جراحی می شوند و از بین برده می شوند. ابزار جراحی بوسیله اسکوپ وارد روده می شود و اینگونه نواحی سرطانی و بعضی از قسمت های سالم اطراف آن نیز، بریده می شوند.
در روشی دیگر جراح کل راست روده را برداشته و یک سوراخ در محوطه شکمی ایجاد می کند و قسمت های باقی مانده کولون را به آن متصل می کند (کولوستومی). مواد زائد از طریق این سوراخ از بدن خارج می شوند و در کیسه ای که به شکم متصل شده است، جمع آوری می شوند.
در شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی از داروها استفاده می شود. در سرطان رکتوم، شیمی درمانی پس از جراحی و برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده، انجام می شود.
گاهی اوقات از شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی برای کوچک تر کردن نواحی سرطانی شده استفاده می شود تا راحت تر بتوان از طریق جراحی، آنها را از بین برد.
از شیمی درمانی همچنین برای کاهش آن گروه از علائم سرطان رکتوم که با جراحی از بین نمی روند یا به سایر قسمت های بدن نیز سرایت کرده اند، استفاده می شود.
در پرتو درمانی از منابع انرژی پر قدرت، مانند اشعه ایکس و پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در افراد مبتلا به سرطان رکتوم، پرتو درمانی اغلب با شیمی درمانی همراه است که این امر موجب می شود تا احتمال از بین رفتن سلول های سرطانی بیشتر باشد. از این روش یا پس از انجام عمل جراحی و برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده، استفاده می شود یا پیش از جراحی برای کاهش حجم توده سرطانی و در نتیجه آسان تر شدن جراحی.
در صورت عدم انجام جراحی، پرتو درمانی گزینه مناسبی برای کاهش علائم سرطان و درد است.
ترکیبی از شیمی درمانی و پرتو درمانی. ترکیب شیمی درمانی و پرتو درمانی، باعث می شود که سلول های سرطانی نسبت به پرتو درمانی، آسیب پذیرتر شوند. این روش اغلب برای سرطان های رکتوم بزرگ و سرطان هایی که امکان بازگشت مجدد آنها پس از جراحی وجود دارد، بکار می رود.
شیمی-پرتو درمانی هایی که ممکن است توصیه شوند عبارتند از:
درمان های هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی، تمرکز دارند و با مسدود کردن این ناهنجاری ها، باعث از بین رفتن سلول های سرطانی می شوند.
درمان های هدفمند معمولاً با شیمی درمانی ترکیب می شود و عموماً برای افراد مبتلا به سرطان پیشرفته رکتوم توصیه خواهند شد.
ایمنی درمانی، دارو درمانی است که در آن با استفاده از داروها سیستم ایمنی برای مبارزه با سلول های سرطانی تقویت می شود.
سیستم ایمنی بدن گاهی اوقات قادر نیست که به سلول های سرطانی حمله کند زیرا برخی از این سلول های سرطانی مواد پروتئینی خاصی تولید می کنند و اینگونه خودشان را از سلول های سیستم ایمنی مخفی نگه می دارند. ایمنی درمانی با اختلال در این روند باعث می شود سیستم ایمنی بتواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.
معمولاً از این روش برای درمان سرطان پیشرفته رکتوم استفاده می شود.
مراقبت های حمایتی بر روی تسکین درد و سایر علائم بیماری های شدید، تمرکز دارد. متخصصین مراقبت های تسکینی که با فرد مبتلا کار می کنند، خانواده و سایر پزشک ها می بایست علاوه بر مراقبت های مداوم از او، پشتیبانی های اضافی و بیشتری را نیز ارائه دهند.
مراقبت های تسکینی توسط تیمی از پزشک ها، پرستارها و سایر متخصصان ویژه آموزش دیده، ارائه می شود. هدف تیم مراقبت های تسکینی بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده های ایشان است. این شکل از مراقبت در کنار سایر روش های درمانی، به کار می رود.
تشخیص سرطان می تواند طاقت فرسا باشد. شخص مبتلا با گذر زمان می تواند راه هایی برای سازگاری با رنج و درد و گُنگی این بیماری پیدا کند اما تا آن زمان استفاده از روش های زیر به او کمک خواهد کرد:
آموختن مطالب کافی در مورد بیماری سرطان رکتوم برای گرفتن تصمیم های مراقبتی بهتر. شخص بیمار باید از پزشک خود در مورد بیماری سرطان رکتوم که شامل روش های درمانی و تشخیص آن می شود، اطلاعات کسب کند و هر چه اطلاعات بیشتری به دست بیاورد، راحت تر می تواند در مورد درمان بیماری اش تصمیم بگیرد.
داشتن رابطه ای نزدیک با اعضای خانواده و دوستان.شخص مبتلا باید رابطه اش را با اعضای خانواده و دوستانش قوی نگه دارد. این امر موجب می شود تا راحت تر بتواند با بیماری خود کنار بیاید.آن ها در صورت لزوم می توانند حمایت های ویژه ای را (مانند نگهداری از منزل شخص زمانی که او در بیمارستان بستری است) ارائه دهند و همچنین هنگامی که فرد مبتلا به دلیل بیماری شوکه و پریشان است، با او صحبت کنند و از نظر عاطفی از او حمایت کنند.
پیدا کردن فردی که بتوان با او صحبت کرد. پیدا کردن یک شنونده خوب که بتواند به حرف های فرد مبتلا درباره امیدها و ترس هایش با اشتیاق گوش دهد، بسیار مفید است. این شخص می تواند یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان او باشد. نگرانی و درک یک مشاور، یک مددکار اجتماعی، یک روحانی یا اعضای گروه پشتیبانی سرطان نیز بسیار مفید واقع خواهند شد.
اگر پزشک به وجود سرطان رکتوم در شخصی مشکوک شود، او را به یک یا چند متخصص در زمینه درمان سرطان رکتوم، ارجاع خواهد داد. این متخصصان عبارتند از:
در ادامه مواردی ذکر شده است که بهتر است پیش از مراجعه به پزشک، آن ها را انجام داد:
برای بیماری سرطان رکتوم بهتر است سوالات زیر را از پزشک خود بپرسید:
