سلژیلین (نام تجاری: الدپریل)، دارویی است که با افزایش سطح دوپامین در مغز به کنترل بیماری پارکینسون و بهبود علائم مرتبط با کاهش دوپامین، مانند لرزش، خشکی عضلات و کاهش حرکت استفاده می شود. سلژیلین همچنین ممکن است به عنوان بخشی از درمان افسردگی مقاوم به سایر درمان ها تجویز شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف سلژیلین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: سلژیلین
نام تجاری: زلاپار، الدپریل
سلژیلین به همراه سایر داروها (مانند لوودوپا / کاربیدوپا) برای درمان علائم بیماری پارکینسون استفاده می شود. این دارو بیماری پارکینسون را درمان نمی کند، اما ممکن است لرزش، سفتی عضلات و تغییر ناگهانی بین حرکت طبیعی و انقباض (مشکلات "آن-آف") را بهبود بخشد. این دارو ممکن است دامنه حرکت و توانایی را در راه رفتن، لباس پوشیدن و ورزش بهبود بخشد.
سلژیلین مسدود کننده آنزیم (مهار کننده MAO) است که باعث کاهش سرعت تجزیه برخی از مواد طبیعی در مغز (انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین) می شود.
بهترین راه مصرف سلژیلین قرار دادن آن بر روی زبان است تا کاملا حل شود. این را معمولاً روزی یک مرتبه هنگام صبح یا طبق تجویز پزشک مصرف کنید. دارو را با بزاق یا آب قورت ندهید؛ بلکه این دارو باید از طریق مخاط دهان جذب شود. برای جلوگیری از بلع تصادفی هر یک از داروها، حداقل 5 دقیقه قبل یا بعد از استفاده از این محصول چیزی نخورید و ننوشید.
قبل از خارج کردن قرص از بسته، دستان خود را خشک کنید. مراقب باشید که هنگام خارج کردن قرص فشاری به آن وارد نشود. بلافاصله قرص را روی زبان قرار داده و اجازه دهید کاملا حل شود. قبل از مصرف قرص، از خرد کردن و شکستن آن خودداری کنید. تا زمان مصرف قرص، آن را از بسته خارح نکنید. مصرف سلژیلین در اواخر روز ممکن است باعث ایجاد مشکل در خواب شود.
دوز دارو براساس شرایط پزشکی و واکنش بدن به دارو تعیین می شود. پزشک ممکن است برای یافتن بهترین دوز، دوز را تغییر دهد. از افزایش دوز یا زمان تجویز شده پرهیز کنید.
اگر هنگام مصرف سلژیلین عوارض جانبی زیادی بروز می کنند، ممکن است پزشک دوز لوودوپا را کاهش دهد. دستورالعمل های پزشک خود را با دقت دنبال کنید. بدون مشورت با پزشک، از قطع یا تغییر دوز پرهیز کنید.
بیشترین اثر دارو در صورت مصذغ منظم آن حاصل خواهد شد. برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، هر روز آن را در ساعتی مشخص مصرف کنید.
بدون مشورت با پزشک مصرف سلژیلین را قطع نکنید. قطع ناگهانی برخی داروها ممکن است شرایط را تشدید کند. ممکن است لازم باشد دوز به تدریج کاهش یابد.
ممکن است چند هفته طول بکشد تا دارو به خوبی اثر بگذارد. اگر اثر دارو متوقف یا وضعیت بیماری تشدید شد، به پزشک خود بگویید.
سرگیجه، درد شکم، خشکی دهان، حالت تهوع، ناراحتی معده، مشکل خواب، سردرد، قرمزی و درد و تورم دهان / گلو ممکن است رخ دهد. در صورت تداوم یا تشدید هریک از عوارض، با پزشک خود یا پزشک داروخانه صحبت کنید.
اگر لوودوپا نیز مصرف می کنید، ممکن است هنگام مصرف سلژیلین عوارض جانبی بیشتری از لوودوپا مشاهده کنید. بروز هریک از این عوارض جانبی جدی، مانند حالت تهوع، لرزش، سفتی عضلات، تغییرات ذهنی / خلقی مانند توهمات / خواب های غیر عادی را بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد پزشک دارو یا دوز دارو را تغییر دهد. از توقف مصرف یا تغییر دوز لوودوپا بدون صحبت با پزشک خودداری کنید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این محصول را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این محصول بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف سلژیلین، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
برخی از افرادی که سلژیلین مصرف می کنند در طول فعالیت های معمول روزمره خود (مانند مکالمه تلفنی، رانندگی) ناگهان به خواب فرو می روند. در بعضی موارد، خواب بدون احساس خواب آلودگی از قبل، اتفاق افتاده است. این اثر خواب آلودگی ممکن است در هر زمان از درمان با سلژیلین رخ دهد حتی اگر مدت طولانی از داروی سلژیلین استفاده کرده باشید. اگر در طول روز دچار خواب آلودگی شدید یا به خواب فرو رفتید، تا زمانی که این اثر را با پزشک خود در میان نگذاشته اید، رانندگی نکنید و در سایر فعالیت های خطرناک شرکت نکنید. خطر ابتلا به خواب آلودگی با استفاده از الکل یا سایر داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند افزایش می یابد.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله غش کردن، از دست دادن تعادل، تغییرات ذهنی / خلقی (به عنوان مثال، آشفتگی، گیجی، افسردگی، توهم)، اصرارهای شدید غیرمعمول (مانند افزایش قمار، افزایش میل جنسی)، بدتر شدن سفتی / کشیدگی عضله، تغییر در توانایی / علاقه جنسی، افزایش لرزش، تورم مچ پا / پا، مشکل در ادرار کردن، افزایش غیرمعمول وزن، خونریزی / کبودی آسان، مدفوع سیاه / قیری شکل، استفراغ شبیه تفاله قهوه بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
سلژیلین به ندرت ممکن است باعث حمله فشار خون بسیار بالا (بحران فشار خون) شود که ممکن است بسیار خطرناک و کشنده باشد. بسیاری از تداخلات دارویی و غذایی می تواند خطر را افزایش دهد. در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی جدی مانند سردرد شدید و مکرر، ضربان قلب سریع / آهسته / نامنظم / تپش قلب، درد قفسه سینه، سفتی / درد گردن، حالت تهوع / استفراغ شدید، تعریق / نرمی پوست (بعضی اوقات با تب)، گشاد شدن مردمک چشم، تغییرات بینایی (مانند دو بینی / تاری دید)، حساسیت ناگهانی به نور (فوتوفوبیا) به پزشک مراجعه کنید.
سلژیلین ممکن است سروتونین را افزایش دهد و به ندرت باعث ایجاد بیماری بسیار جدی به نام سندرم سروتونین شود. اگر داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شوند نیز مصرف کنید خطر افزایش می یابد؛ بنابراین تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک خود یا پزشک داروخانه بگویید. در صورت بروز برخی از علائمی مانند توهم، بی قراری غیرمعمول، از دست دادن هماهنگی، ضربان قلب سریع، سرگیجه شدید، تب ناگهانی، حالت تهوع / استفراغ / اسهال، انقباض عضله بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش یا تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی سلژیلین را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف سلژیلین، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف سلژیلین، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص نوع خاصی از تومور غده فوق کلیه (فئوکروموسیتوما)، بیماری عروق مغزی (به عنوان مثال، سکته مغزی)، مشکلات قلبی (به عنوان مثال، نارسایی احتقانی قلب، حمله قلبی)، مشکلات خونریزی، زخم معده، سابقه سردردهای شدید / مکرر، دیابت، سابقه شخصی / خانوادگی اختلالات روحی / خلقی (به عنوان مثال، اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی)، سابقه شخصی / خانوادگی فشار خون بالا، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، پرکاری تیروئید مطلع سازید.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود. استفاده از الکل یا ماریجوانا (شاهدانه) می تواند سرگیجه را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
برای به حداقل رساندن سرگیجه و خطر غش ، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.
پیش از عمل جراحی، مصرف این دارو را به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد از قبل مصرف این دارو را متوقف کنید. دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
سلژیلین ممکن است حاوی آسپارتام باشد. در صورت ابتلا به فنیل کتونوریا (PKU) یا هر بیماری دیگری که فرد را ملزم به محدود کردن مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) می کند، در مورد استفاده ایمن این دارو با پزشک یا پزشک داروخانه مشورت شود.
افراد مسن ممکن است نسبت به اثرات جانبی سلژیلین به ویژه سرگیجه ناشی از فشار خون حساسیت بیشتری نشان دهند.
هنگام بارداری، سلژیلین تنها در صورت نیاز مصرف شود. در مورد خطرات و مزایای این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست. پیش از شیردهی با پزشک مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی سلژیلین را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با سلژیلین تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای ضدافسردگی (از جمله بوپروپیون، ماپروتیلین، میرتازاپین)، سایر مهارکننده های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، ترانیل سیپرومین)، داروهایی که ممکن است بر اشتها تاثیر بگذارند (مانند از جمله آتوموكستین، متیل فنیدات)، آپراكلونیدین، بوسپیرون، كاربامازپین / اكس كاربازپين، سیكلوبنزاپرین، دوتترابنازین، برخی از محصولات گیاهی (مانند افدرا)، داروهای سرماخوردگی / داروهای ضد احتقان بینی (مانند فنیل افرین، داروهای فنیل پروپانتانیل)، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (مانند آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین)، داروهای حاوی مخدر (مثل مپریدین و ترامادول) مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (مانند فلوکستین و سیتالوپرام) و داروهای تسکین دهنده علائم آسم (مانند افدرین).
در صورت مصرف هرکدام از این دارو ها پیش از درمان با سلژیلین، به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید. همچنین اگر از 5 هفته قبل از مصرف سلژیلین، داروی فلوکستین را مصرف کرده اید، پزشک خود را در جریان قرار دهید.
برچسب روی تمام داروهای خود را بررسی کنید (مانند داروهای آلرژی، محصولات سرفه و سرماخوردگی) زیرا ممکن است حاوی دکسترومتورفان، مواد ضد احتقان یا محرک باشند. در مورد استفاده ی ایمن از این دارو با پزشک داروخانه صحبت کنید.
برای جلوگیری از یک واکنش فشار خون بسیار جدی، بسیار مهم است که دوز خود را افزایش ندهید. رژیم غذایی خاصی را که پزشک یا متخصص تغذیه تجویز می کند دنبال کنید تا در زمان مصرف این دارو، تیرامین را محدود کنید. اگر پزشک رژیم خاصی را تجویز می کند، غذاها و نوشیدنی های حاوی تیرامین زیاد عبارتند از: پنیرهای مانده (به عنوان مثال، بلو، چدار، پارمزان)، گوشت و سوسیس خشک / مانده / تخمیر شده (به عنوان مثال سالامی، جگرپخته)، ماهی نمک سود شده، محصولات حاوی مقادیر زیادی مخمر (به عنوان مثال، عصاره غلیظ مخمر، سوپ آماده / آب گوشت، مایه خمیر ترش)، غذاهای تخمیر شده (به عنوان مثال، ترشی کلم، پنیر کیم)، بیشتر محصولات سویا (به عنوان مثال، سس سویا، توفو).
غذاهایی که میزان تیرامین در آنها متوسط است عبارتند از: آووکادو، موز، بادمجان، لوبیا سبز، کشمش، تمشک، آلو قرمز، اسفناج، گوجه فرنگی، شکلات، محصولات لبنی تخمیری (به عنوان مثال، دوغ، ماست، خامه ترش)، بادام زمینی، قهوه، کولا، ماءالشعیر و انواع نوشیدنی الکلی. برای جزئیات بیشتر و لیست کاملی از سایر غذاهای حاوی تیرامین با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. در صورت مشاهده علائم فشار خون بسیار بالا مانند ضربان قلب غیر عادی و سریع / آهسته، استفراغ، تعریق ناگهانی، سردرد، درد قفسه سینه، تغییرات ناگهانی بینایی، ضعف در یک طرف بدن، اختلال گفتار، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سلژیلین ممکن است در برخی آزمایش های آزمایشگاهی یا پزشکی (ازجمله اسکن مغزی برای بیماری پارکینسون) تداخل ایجاد کند و نتایح نادرستی را به دنبال داشته باشد. از اطلاع پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از مصرف این دارو اطمینان حاصل کنید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوء مصرف ممکن است تا 12 ساعت ظاهر نشود و شامل موارد زیر می باشد: بی قراری، ضعف، خواب آلودگی، گرگرفتگی، تعریق، ضربان قلب سریع، گیجی، تشنج.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
برای نظارت بر پیشرفت و بررسی عوارض جانبی، باید معاینات آزمایشگاهی یا پزشکی (به عنوان مثال، فشار خون) انجام شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست (ملانوم) برای آنها افزایش یابد. اگر این دارو را برای درمان بیماری پارکینسون مصرف می کنید، در صورت مشاهده تغییر در شکل یا اندازه خال ها یا سایر تغییرات پوستی غیر معمول، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد معاینات منظم پوستی از پزشک سؤال کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
قرص ها در دمای اتاق (20 الی 25 درجه سانتی گراد) و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
داروها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
