توکسین بوتولینوم A (بوتاکس)

توکسین بوتولینوم A (نام تجاری: بوتاکس)، یکی از معروف ترین محصولات دارویی است که هم در درمان و هم در زیبایی کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف بوتاکس، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: توکسین بوتولینوم A

نام تجاری: بوتاکس، مصپورت

موارد مصرف

انواع مختلفی از سم بوتولینوم کاربردهای متفاوتی برای درمان مشکلات چشمی، سفتی / اسپاسم عضلات میگرن، مواد آرایشی و در افرادی که مثانه بیش فعال دارند استفاده می شود. محصولات مختلف از این دارو مقادیر مختلفی از بوتولینوم را دارا می باشند، بامشورت با پزشک محصول مناسبی را انتخاب خواهید کرد.

توکسین بوتولینوم A برای درمان برخی اختلالات چشمی مانند ضربدری شدن چشم (استرابیسم) و چشمک زدن بدون کنترل (بلفارواسپاسم)، درمان سفتی / اسپاسم عضلانی یا اختلالات حرکتی (مانند دیستونی گردن رحم، تورتیکولیس) و لوازم ارایشی که برای از بین بردن چین و چروک می باشد، استفاده می شود. همچنین از این دارو برای پیشگیری از سر درد در افراد دارای میگرن شدید استفاده می شود.

سم توکسین بوتولینوم A با جلوگیری از ترشح ماده شیمیایی به نام استیل کولین، عضلات را شل می کند.

و همچنین برای درمان بیش فعالی مثانه برای بیمارانی که به سایر درمان ها پاسخی نمی دهند یا عوارض جانبی دارو را نمی توانند تحمل کنند، استفاده می شود. این دارو همچنین به کاهش نشت ادرار، احساس نیاز فوری به ادرار و تکرر ادرار کمک می کند.

همچنین برای درمان تعریق شدید زیربغل و تولید بیش از حد بزاق استفاده می شود و با جلوگیری از تولید مواد شیمیایی که عرق و غدد بزاقی را ترشح می کنند، عمل می کند.

این دارو نوعی درمانی دائمی نیست و علائم با قطع اثر دارو به تدریج باز خواهند گشت.

زمان و نحوه مصرف

پیش از هر بار مصرف یا تزریق توکسین بوتولینوم A، راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.

تزریق توکسین بوتولینوم A باید توسط پزشک با تجربه انجام شود، هنگام درمان اختلالات چشمی، سفتی / اسپاسم عضلات و چین و چروک به عضلات آسیب دیده (به صورت عضلانی)، جهت پیشگیری از بروز میگرن به عضلات سر و گردن و برای درمان تعریق زیاد به داخل پوست (زیرپوستی) تزریق می شود. برای درمان تولید بیش از حد بزاق، این دارو به غدد بزاقی و هنگام درمان مثانه بیش فعال، به مثانه تزریق می شود.

دوز، تعداد تزریق، محل تزریق و تعداد دفعات دریافت دارو با توجه به شرایط و پاسخ به درمان تعیین می شود. برای کودکان، دوز نیز بر اساس وزن آنها تعیین می شود. بیشتر افراد در طی چند روز تا 2 هفته اثر درمانی خود را مشاهده خواهند کرد و این تأثیر معمولاً 3 تا 6 ماه به طور کامل طول می کشد.

عوارض جانبی

از آنجا که محل تزریق این دارو در قسمتی که بیماری وجود دارد انجام می شود، بیشتر عوارض آن نزدیک به محل تزریق دارو است. قرمزی، کبودی، عفونت و درد در محل تزریق رخ می دهد.

سرگیجه، مشکل خفیف در بلع، عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، درد، حالت تهوع، سردرد و ضعف عضلانی جهت استفاده شل کنندگی عضلات و دید دوتایی، افتادگی یا تورم پلک، تحریک چشم، خشکی چشم، پارگی، کاهش پلک زدن و افزایش حساسیت به نور می تواند از عوارض توکسین بوتولینوم A باشد.

در صورت تداوم یا تشدید هر یک از عوارض، حتماً آن را با پزشک معالج یا پزشک داروخانه مطرح کنید. قطره چشم / پماد محافظ، وصله چشمی یا سایر روش های درمانی با توجه به بیماری تجویز خواهد شد.

جهت درمان میگرن، ممکن است عوارض جانبی مانند سردرد، گردن درد و افتادگی پلک ایجاد شود.

جهت درمان تعریق زیاد، ممکن است عوارض جانبی مانند تعریق در دیگر نقاط بدن، عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، سردرد، تب، گردن یا کمر درد و اضطراب ایجاد شود.

جهت درمان مثانه بیش فعال، ممکن است عوارض جانبی مانند عفونت های دستگاه ادراری، سوزش / درد هنگام ادرار کردن، تب یا مشکل ادرار، ایجاد شود.

در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض ، بلافاصله به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی توکسین بوتولینوم A را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف توکسین بوتولینوم A، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی مانند (مانند پروتئین شیر گاو که در برخی محصولات وجود دارد) باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص: مشکلات خونریزی، جراحی چشم، برخی مشکلات چشم (گلوکوم)، بیماری قلبی، دیابت، علائم عفونت در نزدیکی محل تزریق، عفونت مجاری ادراری، عدم توانایی در ادرار کردن، اختلالات عضلانی / عصبی (مانند بیماری Lou Gehrig-ALS، میاستنی گراویس)، تشنج، مشکل در بلع (دیسفاژی)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آمفیزم، پنومونی از نوع آسپیراسیون)، درمان با هر محصول سم بوتولینوم (به ویژه در 4 ماه گذشته) مطلع سازید.

توکسین بوتولینوم A ممکن است باعث ضعف عضلانی، افتادگی پلک یا تاری دید شود، تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کنید

تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.

برخی از محصولات این دارو حاوی آلبومین ساخته شده از خون انسان می باشند. حتی اگر خون به دقت آزمایش شده باشد و این دارو فرآیند تولید خاصی را طی کند، احتمال بسیار کمی وجود دارد که از طریق دارو به عفونت های جدی مبتلا شوید. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود یا پزشک داروخانه مشورت کنید.

افراد مسن جهت درمان مثانه پرکار، نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه مشکلات ادراری، حساسیت بیشتری نشان می دهند.

كودكاني كه از اين دارو براي اسپاسم عضلات استفاده مي كنند ممكن است حساسيت بيشتري نسبت به عوارض جانبي اين دارو از جمله مشكل در تنفس يا بلع نشان دهند. درباره خطرات و مزایا با پزشک صحبت کنید.

این دارو فقط در صورت نیاز در دوران بارداری باید استفاده شود. خطرات و فواید را با پزشک خود در میان بگذارید. استفاده از این دارو برای درمان چین و چروک در دوران بارداری توصیه نمی شود.

انتقال این دارو به شیر مادر مشخص نیست.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی توکسین بوتولینوم A را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

محصولاتی که با این دارو تداخل دارند عبارتند از: آنتی بیوتیک های خاص (از جمله آمینوگلیکوزیدها مانند جنتامایسین، پلی میکسین)، داروهای ضد انعقاد خون (مانند وارفارین)، داروهای بیماری آلزایمر (مانند گالانتامین، ریواستیگمین، تاکرین)، داروهای میاستنی گراویس (مانند آمبنونیوم، پیریدوستیگمین)، کینیدین.

سوء مصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. آنتی توکسین موجود است اما باید قبل از مشخص شدن علائم سوء مصرف استفاده شود. علائم سوء مصرف دارو می تواند با تاخیر ایجاد شود و به صورت ضعف عضلانی جدی ، مشکلات تنفسی و فلج باشد.

توجه

درک میزان خطرات و مزایای این روش درمانی اهمیت زیادی دارد، سوالات و نگرانی های خود را با پزشک مطرح کنید.

دوز فراموش شده

قابل استفاده نمی باشد.

نگهداری

ویال های بازنشده بوتاکس را در یخچال (دمای 2 الی 8 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید. دارو را در بسته بندی محصول و به دور از نور و رطوبت قرار دهید.

از نگهداری داروها در حمام و دستشویی خودداری کنید و همواره به خاطر داشته باشید که تمامی داروها باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرد.