زایمان زودرس

زایمان زودرس به معنای تولد نوزاد پیش از موعد مقرر است، یعنی قبل از تکمیل ۳۷ هفته بارداری. این پدیده می تواند چالش های فراوانی را برای سلامت کوتاه مدت و بلندمدت نوزاد به همراه داشته باشد، چرا که اندام های حیاتی او فرصت کافی برای تکامل کامل را پیدا نکرده اند. در ادامه اطلاعاتی درباره علل و عوارض زایمان رودرس، نحوه تشخیص و مدیریت آن ارائه می شود.

زایمان زودرس چیست؟

زایمان زودرس به تولد نوزاد پیش از هفته 37 بارداری اطلاق می شود. این یعنی نوزاد 3 هفته یا بیشتر از موعد مقرر به دنیا می آید. نوزادان نارس، به ویژه آن هایی که خیلی زود متولد می شوند، اغلب با چالش های پیچیده ای روبرو هستند. عوارض ناشی از زایمان زودرس بسیار متنوع بوده و هرچه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر این عوارض جانبی بیشتر خواهد بود.

بسته به اینکه نوزاد چقدر زودتر از موعد متولد شده، می تواند در یکی از دسته بندی های زیر قرار گیرد:

• نارس: متولد شده بین هفته های 34 تا 36 بارداری.
• نارس متوسط: متولد شده بین هفته های 32 تا 34 بارداری.
• خیلی نارس: متولد شده پیش از هفته 32 بارداری.
• فوق العاده نارس: متولد شده پیش از هفته 25 بارداری.

لازم به ذکر است که بیشتر زایمان های زودرس در مرحله نارس (34 تا 36 هفتگی) اتفاق می افتند.

علائم زایمان زودرس 

نوزاد نارس ممکن است علائم خفیفی از نارس بودن را نشان دهد یا عوارض واضح تری را تجربه کند. برخی از نشانه های رایج نارس بودن عبارتند از:

• اندازه کوچک همراه با سری که نسبت به بدن نامتناسب و بزرگ تر به نظر می رسد.
• لاغری اندام ها نسبت به نوزادان کامل به دلیل کمبود ذخایر چربی بدن.
• موهای ریز (کرک جنینی) که اغلب نواحی بدن را پوشانده است.
• دمای بسیار پایین بدن، به ویژه بلافاصله پس از تولد و در اتاق زایمان، که ناشی از کمبود ذخایر چربی بدن است.
• دشواری در تنفس یا ناراحتی تنفسی.
• عدم وجود رفلکس بلعیدن و مکیدن که منجر به مشکلات تغذیه ای می شود.

جدول زیر، میانگین وزن، طول و دور سر نوزادان نارس را در دوران مختلف حاملگی و برای هر جنسیت نشان می دهد:

مراقبت های ویژه

در صورتی که زایمان زودرس داشته اید، نوزاد شما به احتمال زیاد مدت زمان بیشتری را در بخش مراقبت از نوزادان تازه متولد شده (NICU) بیمارستان سپری خواهد کرد. بسته به میزان نیاز نوزاد به مراقبت، ممکن است در بخش مراقبت های متوسط یا در واحد مراقبت های ویژه نوزادان بستری شود. پزشکان و تیمی از متخصصان آموزش دیده، به خوبی از نوزادان نارس مراقبت خواهند کرد. در صورت داشتن هرگونه سوالی، تردید نکنید و آن را بپرسید.

نوزاد شما ممکن است بلافاصله پس از زایمان، به کمک در تغذیه و سازگاری با محیط بیرون از رحم نیاز پیدا کند. تیم مراقبت های بهداشتی می تواند به شما در درک نیازها و برنامه مراقبت از کودکتان کمک کند.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

اغلب علل دقیق زایمان زودرس نامشخص هستند. با این حال، عوامل خطرساز شناخته شده ای وجود دارند که احتمال وقوع آن را افزایش می دهند:

• داشتن یک سابقه زایمان زودرس قبلی.
• بارداری دوقلو، سه قلو یا چندقلو.
• فاصله بین بارداری ها کمتر از 6 ماه باشد.
• بارداری از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF).
• مشکلاتی مرتبط با رحم، دهانه رحم و جفت.
• سیگار کشیدن یا مصرف مواد مخدر.
• برخی از عفونت ها، به ویژه عفونت مایع آمنیوتیک و نواحی پایینی دستگاه تناسلی.
• برخی از بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا و دیابت.
• قرار داشتن پایین یا بالای وزن مناسب در دوران بارداری.
• رویدادهای استرس زای زندگی، مانند از دست دادن عزیزان یا خشونت های خانگی.
• سقط جنین یا سقط جنین های متعدد.
• هرگونه جراحت فیزیکی یا روانی.

به دلایل نامعلومی، زنان سیاه پوست بیشتر از زنان سایر نژادها در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند. با این حال، زایمان زودرس برای هر شخصی می تواند اتفاق بیفتد. در حقیقت، بیشتر زنانی که این عارضه را تجربه می کنند هیچ یک از عوامل خطرساز ذکر شده را ندارند.

عوارض ناشی از زایمان زودرس

اگرچه همه نوزادان نارس این عوارض را تجربه نمی کنند، اما هرچه نوزاد زودتر از موعد مقرر متولد شود، مشکلات سلامتی کوتاه مدت و بلندمدت بیشتری را تجربه خواهد کرد. همچنین وزن هنگام تولد نیز نقش مهمی ایفا می کند. برخی از مشکلات ممکن است از بدو تولد آشکار باشند، در حالی که سایر مشکلات ممکن است دیرتر ایجاد شوند.

عوارض کوتاه مدت

در هفته های ابتدایی، عوارض جانبی ناشی از زایمان زودرس عبارتند از:

• مشکلات تنفسی: یک نوزاد نارس به دلیل نارس بودن دستگاه تنفسی اش، در تنفس خود مشکل خواهد داشت. در صورتی که ریه های نوزاد فاقد سورفاکتانت (ماده ای که باعث متسع شدن ریه ها می شود) باشد، ممکن است به دلیل عدم توانایی آن ها در منقبض و منبسط شدن، به سندرم زجر تنفسی مبتلا شود. نوزادان نارس همچنین در معرض خطر ابتلا به یک اختلال ریوی که دیسپلازی برونکوپولمونری (رشد غیرطبیعی بافت نایژه و ریه) نامیده می شود، قرار خواهند گرفت. علاوه بر این، برخی از نوزادان نارس، وقفه های طولانی در تنفس که آپنه نامیده می شود را نیز تجربه خواهند کرد.
• مشکلات قلبی: رایج ترین مشکلات قلبی که نوزادان نارس تجربه می کنند، اختلالات مجاری شریانی (Patent Ductus Arteriosus - PDA) و فشار خون خیلی پایین است. در PDA، یک شکاف دائمی بین سرخرگ ریوی و آئورت وجود دارد. این شکاف قلبی اغلب و بدون اینکه درمان شود، به صورت خودبه خودی بسته خواهد شد و در غیر این صورت می تواند منجر به ایجاد عوارضی مانند سوفل قلب، نارسایی های قلبی و عوارض دیگر شود. فشار خون پایین ممکن است نیاز به تنظیم مایعات داخل وریدی، داروها و گاهی انتقال خون داشته باشد.
• مشکلات مغزی: نوزادان نارس، بیشتر در معرض خطر خونریزی مغزی که خونریزی داخل بطنی (Intraventricular Hemorrhage - IVH) نامیده می شود، قرار می گیرند. بیشتر این خونریزی ها خفیف هستند و در مدت کوتاهی از بین خواهند رفت، اما در برخی از نوزادان نارس، این خونریزی های مغزی بزرگ تر هستند و موجب صدمات دائمی به مغز می شوند.
• مشکلات کنترل دما: نوزادان نارس، به سرعت گرمای بدنشان را از دست می دهند زیرا برخلاف یک نوزاد عادی در بدنشان ذخایر چربی وجود ندارد. در نتیجه چربی ها نمی توانند گرمای خارج شده از طریق سطح بدن را جبران کنند. در صورت کاهش شدید دمای بدن، هایپوترمی (کم بودن غیرطبیعی حرارت بدن) رخ خواهد داد. هایپوترمی در نوزادان نارس موجب مشکلات تنفسی و افت قند خون می شود. علاوه بر این، نوزادان نارس تمامی انرژی به دست آمده از طریق غذا را تنها صرف گرم نگه داشتن بدن خود می کنند. بنابراین نوزادان نارس با جثه خیلی کوچک نیاز به دریافت گرمای بیشتری از انکوباتور نوزاد (محفظه نگهداری نوزادان نارس) یا گرم کننده دارند، تا زمانی که بزرگ تر شوند و قادر به گرم کردن خود بدون کمک باشند.
• مشکلات گوارشی: نوزادان نارس به احتمال زیاد دارای سیستم گوارشی نابالغ هستند و به این دلیل به بیماری هایی مانند آماس نکروزان روده (Necrotizing Enterocolitis - NEC) مبتلا خواهند شد. این عارضه جدی موجب زخم شدن سلول های پوششی روده پس از هر بار غذا خوردن می شود. نوزادان نارسی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به این نوع بیماری ها قرار خواهند گرفت.
• مشکلات خونی: نوزادان نارس در معرض خطر مشکلات خونی مانند ابتلا به بیماری هایی مانند کم خونی یا زردی نوزادان قرار خواهند گرفت. کم خونی، عارضه رایجی است که در نوزادان نارس به دلیل کمبود گلبول های قرمز خون ایجاد می شود. البته همه نوزادان در اوایل زندگی کمبود گلبول های قرمز خون را تجربه خواهند کرد، اما این عارضه در نوزادان نارس، بسیار شدیدتر است. در بیماری زردی، رنگ پوست و چشم نوزادان به رنگ زرد تغییر خواهد کرد. این موضوع به این دلیل است که خون نوزادان حاوی مقادیر اضافی بیلی روبین (ماده ای زرد رنگ که توسط کبد یا سلول های خونی ایجاد می شود) است. دلایل زیادی باعث ایجاد بیماری زردی نوزادان خواهد شد، با این وجود، این عارضه در نوزادان نارس بسیار رایج است.
• مشکلات سوخت و ساز: نوزادان نارس اغلب در سوخت و ساز بدنشان نیز دچار مشکل هستند. برخی از نوزادان نارس افت غیرعادی قند خون را تجربه می کنند و این امر به این دلیل اتفاق می افتد که ذخایر گلوکز نوزادان نارس نسبت به نوزادان طبیعی، بسیار کمتر است. همچنین نوزادان نارس در تبدیل گلوکز ذخیره ای به گلوکز قابل استفاده (گلوکز فعال) نیز دچار مشکلاتی هستند.
• مشکلات سیستم ایمنی: سیستم ایمنی توسعه نیافته در نوزادان نارس، می تواند منجر به ایجاد عفونت های خطرناک شود. عفونت در نوزادان نارس، به سرعت به جریان خون گسترش پیدا خواهد کرد و باعث ایجاد عفونت خون (سپسیس) خواهد شد.

عوارض طولانی مدت

عوارض طولانی مدت ناشی از زایمان زودرس عبارتند از:

• فلج مغزی: فلج مغزی یک اختلال حرکتی یا اختلال در انقباض ماهیچه ها ناشی از عفونت، جریان خون ناکافی و جراحت وارد شده به مغز در حال توسعه نوزاد در اوایل بارداری و یا هنگامی که نوزاد نارس متولد می شود، است.
• نقص در یادگیری: نوزادان نارس به احتمال زیاد در زمینه های مختلف توسعه و یادگیری، از هم سن و سالان خود عقب می افتند. همچنین در دوران مدرسه، کودکانی که هنگام نوزادی نارس بوده اند، بیشتر در معرض ناتوانی های یادگیری قرار خواهند گرفت.
• مشکلات بینایی: نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به عارضه رتینوپاتی ناشی از نارس بودن نیز قرار خواهند گرفت. این عارضه زمانی ایجاد می شود که رگ های خونی موجود در لایه حساس به نور اعصاب پشت چشم (شبکیه)، متورم شوند و بیش از اندازه رشد کنند. گاهی اوقات رگ های غیرعادی شبکیه به تدریج موجب زخمی شدن شبکیه و تغییر موقعیت آن می شود. دور شدن شبکیه از پشت چشم، انفصال شبکیه نامیده می شود. شناسایی نشدن این عارضه موجب آسیب به بینایی و نابینا شدن خواهد شد.
• مشکلات شنوایی: نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به درجات مختلفی از ناشنوایی قرار دارند. همه نوزادان پیش از ترخیص از بیمارستان، از نظر شنوایی معاینه خواهند شد.
• مشکلات دندانی: نوزادان نارس در آینده دچار عوارض مرتبط با دندان مانند تاخیر در رویش دندان ها، تغییر رنگ دندان ها و عدم قرارگیری مناسب دندان ها در کنار یکدیگر، می شوند.
• مشکلات رفتاری و روان شناختی: کودکانی که هنگام تولد نارس بوده اند به نسبت کودکان عادی، بیشتر دچار مشکلات رفتاری و روان شناختی مانند تاخیر در توسعه و پیشرفت، خواهند شد.
• عارضه های مزمن: نوزادان نارس نسبت به نوزادان عادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های مزمن (که برخی از آن ها نیاز به مراقبت های بیمارستانی دارند) قرار خواهند گرفت. در نوزادان نارس احتمال ایجاد یا تداوم عوارضی مانند عفونت، آسم و مشکلات تغذیه ای و همچنین سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود دارد.

پیشگیری از زایمان زودرس

اگرچه علت دقیق زایمان زودرس همچنان ناشناخته است، اما عواملی وجود دارند که می توانند به زنان – به ویژه آنهایی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند – کمک کنند تا از این نوع زایمان جلوگیری کنند.

• مکمل های پروژسترون: زنانی که سابقه زایمان زودرس را داشته اند، دهانه رحم کوتاهی دارند یا هر دو عامل را دارا هستند، می توانند با مصرف مکمل های پروژسترون از زایمان زودرس پیشگیری کنند.
• سرکلاژ دهانه رحم: این نوع جراحی در طول بارداری در زنانی که دهانه رحم کوتاهی دارند یا در نتیجه زایمان زودرس قبلی، دهانه رحمشان کوتاه شده است، صورت می گیرد. در این روش، دهانه رحم با بخیه های محکم بسته می شود و اینگونه رحم تحت محافظت بیشتری قرار خواهد گرفت. بخیه ها هنگام رسیدن زمان زایمان برداشته می شوند. از پزشک بپرسید که آیا باید در این مدت از انجام برخی فعالیت ها خودداری کنید یا خیر.

تشخیص زایمان زودرس 

پس از ترخیص نوزاد از بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU)، ممکن است او تحت آزمایش هایی قرار بگیرد که برخی از این آزمایش ها عادی است و برخی دیگر تنها در صورتی که پزشک به یک عارضه خاص مشکوک باشند، انجام می شود.

آزمایش های احتمالی که نوزادان نارس ممکن است تحت آن قرار گیرند عبارتند از:

• بازبینی کردن ضربان قلب و تنفس: ضربان قلب، تنفس و همچنین فشار خون نوزاد به صورت مداوم بررسی خواهد شد.
• ورودی و خروجی مایعات: تیم مراقبت های ویژه به دقت مقدار مایعات دریافتی نوزاد از طریق تغذیه و تزریقات داخل وریدی را بررسی می کند. همچنین مقدار مایعات دفع شده توسط نوزاد نیز از طریق رطوبت یا کثیفی پوشک، قابل تشخیص است.
• آزمایش خون: نمونه های خونی گرفته می شود تا برخی مواد حیاتی مانند کلسیم، گلوکز و بیلی روبین موجود در خون کنترل شود. نمونه خون از نظر کم خونی، عفونت و اندازه گیری گلبول های قرمز، بررسی می شود.
• اکوکاردیوگرام: این آزمایش، عملکرد قلب را با کمک امواج اولتراسونیک (فراصوت) بررسی می کند. این آزمایش که بسیار شبیه به سونوگرافی جنین است، با کمک امواج صوتی تصویری را بر روی مانیتور ایجاد می کند.
• اسکن با امواج فراصوت: از این نوع اسکن برای بررسی خونریزی مغزی یا تجمع مایعات در مغز و ناهنجاری های موجود در دستگاه گوارش، کبد و کلیه ها استفاده می شود.
• معاینه چشم: یک چشم پزشک ممکن است چشم و بینایی نوزاد را از نظر مشکلات شبکیه (رتینوپاتی ناشی از نارس بودن شبکیه) بررسی کند.

مدیریت زایمان زودرس 

بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) به طور شبانه روزی از نوزادان نارس مراقبت می کند. این مراقبت ها شامل حمایت های حیاتی، تجویز دارو و در صورت لزوم جراحی است.

مراقبت های حمایتی

متخصصان NICU اقدامات مراقبتی ویژه ای را برای کمک به رشد و ثبات نوزادان نارس ارائه می دهند:

• حفظ دمای بدن در انکوباتور: نوزادان نارس معمولاً در یک انکوباتور (گهواره پلاستیکی محصور) قرار داده می شوند. این محفظه، محیطی گرم و پایدار فراهم می کند تا نوزاد بتواند دمای طبیعی بدنش را حفظ کند. پس از مدتی، کادر درمانی روش مراقبت کانگورویی (تماس پوست به پوست مستقیم با والدین) را به شما آموزش می دهند تا به گرم نگه داشتن نوزادتان کمک کنید.
• نظارت مداوم بر علائم حیاتی: حسگرهایی به بدن نوزاد متصل می شوند تا فشار خون، ضربان قلب، تنفس و دمای او به طور پیوسته نظارت شود. در صورت نیاز، ممکن است از دستگاه تنفس مصنوعی برای کمک به تنفس نوزاد استفاده شود.
• تغذیه حمایتی: در ابتدا، نوزاد ممکن است مایعات و مواد مغذی را از طریق سرم وریدی دریافت کند. سپس، تغذیه با شیر مادر از طریق لوله بینی-معده ای (لوله ای که از بینی وارد معده می شود) آغاز می گردد. هنگامی که نوزاد به اندازه کافی قوی شد که بتواند بمکد، می تواند از شیر مادر یا شیشه شیر تغذیه کند.
• مدیریت مایعات بدن: کادر درمانی به دقت مقدار مایعات دریافتی نوزاد (از طریق تغذیه و سرم) و مایعات دفع شده (از طریق پوشک) را کنترل می کنند. سطح الکترولیت هایی مانند پتاسیم و سدیم نیز بررسی می شود تا از تعادل مایعات در بدن نوزاد اطمینان حاصل شود و در صورت نیاز، مایعات اضافی به صورت وریدی جبران می گردد.
• درمان زردی با فتوتراپی: برای درمان زردی نوزادی، نوزادان را برای مدتی زیر چراغ بیلی روبین (فتوتراپی) قرار می دهند. نور این چراغ ها به بدن کمک می کند تا بیلی روبین اضافی که کبد قادر به تجزیه آن نیست، تجزیه شود. هنگام فتوتراپی، از عینک محافظ چشم استفاده می شود.
• انتقال خون: نوزادان نارس ممکن است برای افزایش حجم خونشان نیاز به انتقال خون داشته باشند، به خصوص اگر برای انجام آزمایش های متعدد، از آن ها خون گرفته شده باشد.

داروها

داروهای مختلفی برای تقویت بلوغ اندام ها و تحریک عملکردهای طبیعی ریه ها، قلب و گردش خون در نوزادان نارس تجویز می شوند:

• سورفاکتانت: دارویی است که برای درمان سندرم زجر تنفسی و کمک به باز شدن کیسه های هوایی ریه ها استفاده می شود.
• اسپری ها و داروهای وریدی: برای تقویت تنفس و تنظیم ضربان قلب نوزاد.
• آنتی بیوتیک ها: در صورت وجود عفونت یا احتمال بالای عفونت، برای مقابله با عوامل بیماری زا تجویز می شوند.
• داروهای ادرارآور (دیورتیک ها): برای کنترل و مدیریت مایعات اضافی در بدن نوزاد.
• تزریق دارو به چشم: برای جلوگیری از رشد غیرطبیعی عروق خونی در چشم و پیشگیری از آسیب به شبکیه در عارضه رتینوپاتی نارس بودن.
• داروها برای بستن مجرای شریانی باز (PDA): برای درمان عارضه قلبی مجرای شریانی باز، داروهایی تجویز می شوند تا به بسته شدن این شکاف کمک کنند.

جراحی

گاهی اوقات، انجام جراحی برای درمان برخی از عوارض همراه با نارس بودن نوزاد ضروری است. تیم مراقبتی نوزادتان می تواند اطلاعات کاملی درباره عوارض نیازمند جراحی و انواع روش های جراحی موجود به شما ارائه دهد.

ترخیص نوزاد و مراقبت در خانه

نوزاد زمانی برای رفتن به خانه آماده است که شرایط زیر را داشته باشد:

• قادر به تنفس مستقل باشد.
• دمای بدنش ثابت بماند.
• بتواند به خوبی از طریق پستان مادر یا شیشه شیر تغذیه کند.
• وزن مناسبی به دست آورده باشد.
• به هیچ گونه عفونتی مبتلا نباشد.

در برخی موارد، ممکن است یکی از این علائم کاملاً برطرف نشده باشد، اما تیم مراقبتی نوزاد با مشورت خانواده تصمیم به ترخیص نوزاد می گیرد تا مراقبت و نظارت های بعدی در خانه انجام شود. تیم درمانی آموزش های لازم را در مورد نحوه مراقبت از نوزادتان در خانه به شما ارائه خواهد داد. پیش از ترخیص نوزاد از بیمارستان، پرستار یا مسئول ترخیص ممکن است در مورد جنبه های مختلف زندگی شما سوالاتی بپرسد تا از آمادگی شما برای مراقبت در منزل اطمینان حاصل کند، از جمله:

• شرایط زندگی و محیط خانه
• حضور سایر فرزندان در منزل
• کمک و حمایت خویشاوندان یا دوستان
• نحوه دسترسی به مراقبت های اولیه کودکان

سبک زندگی و درمان های خانگی

هنگام آوردن نوزادتان به منزل، احساساتی مانند آسایش خاطر، هیجان و اضطراب را به صورت همزمان تجربه خواهید کرد. در ادامه، روش هایی ارائه شده اند که با کمک آن ها می توانید برای زندگی با نوزاد آماده شوید:

• نحوه مراقبت از نوزاد را به طور کامل بیاموزید. پیش از ترک بیمارستان، با کادر بخش مراقبت از نوزادان صحبت کنید و تمام سوالات خود را بپرسید. پاسخ ها را یادداشت کنید تا مطمئن شوید که می توانید به خوبی از نوزادتان مراقبت کنید، به ویژه اگر نیاز به استفاده از وسایل مخصوص یا داروهای کمکی داشته باشد. در صورت مشاهده هرگونه علامت نگران کننده مربوط به تغذیه یا تنفس، فوراً با پزشک نوزاد تماس بگیرید.
• درباره تغذیه نوزاد اطلاعات کسب کنید. از تیم پزشکی در مورد نیاز نوزاد به استفاده از مکمل های تغذیه ای، مانند تقویت کننده های شیر مادر یا شیر خشک مخصوص نوزاد نارس، سوال کنید. به یاد داشته باشید که نوزادان نارس معمولاً کمتر غذا می خورند، اما ممکن است نسبت به نوزادان عادی نیاز به کالری بیشتری داشته باشند. برنامه و فواصل زمانی تغذیه مناسب برای نوزادتان را به خوبی متوجه شوید.
• از سلامت نوزاد محافظت کنید. نوزادان نارس در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت های مختلف هستند. بنابراین، سعی کنید کمتر او را به مکان های شلوغ ببرید. از هر فردی که قصد لمس نوزاد را دارد، بخواهید ابتدا دست هایش را شسته و از بوسیدن نوزاد خودداری کند. همچنین، از افراد بیمار درخواست کنید که ملاقات با نوزاد را تا زمان بهبودی خود به تعویق بیندازند. از آنجایی که نوزادان نارس از نظر ابتلا به عفونت های ریوی و دستگاه تنفسی (مانند RSV) به شدت در معرض خطر قرار دارند، پزشک ممکن است داروهای پیشگیرانه ای را تجویز کند.
• یک برنامه منظم برای چکاپ ها داشته باشید. با پزشک کودک یا متخصصان دیگر درباره زمان ملاقات های بعدی مشورت کنید. نوزاد نارس در ابتدا نیاز دارد که هر یک یا دو هفته یک بار توسط پزشک از نظر رشد و نیازهای پزشکی بررسی شود.
• برنامه واکسیناسیون نوزادتان را به طور کامل رعایت کنید. اگرچه توصیه می شود که برای نوزادان نارس با ثبات پزشکی، واکسیناسیون بر اساس سن تقویمی آن ها انجام شود، اما گاهی اوقات تاخیر در برنامه ایمن سازی آن ها معمول است. برای نظارت کامل بر برنامه واکسیناسیون نوزادتان، با پزشک او همکاری کنید. همچنین می توانید با اطمینان از به روز بودن واکسیناسیون افرادی که به خانه شما رفت وآمد دارند، از جمله واکسن کزاز، دیفتری و سیاه سرفه (Tdap) برای والدین و واکسن آنفولانزا، از نوزادتان محافظت کنید.
• تاخیرهای رشد را پیگیری کنید. پزشک نوزادتان بر هرگونه تاخیر در رشد و ناتوانی های او در ماه های آینده نظارت خواهد داشت. نوزادانی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، تحت ارزیابی های دقیق تری قرار می گیرند.

راهکارهایی برای کنار آمدن با این اتفاق

مراقبت از یک نوزاد نارس، هم از نظر روانی و هم از نظر جسمانی، بسیار طاقت فرسا است. ممکن است در مورد سلامت نوزادتان و اثرات طولانی مدت زایمان زودرس، مضطرب باشید. احساس عصبانیت، اضطراب و گناهکار بودن نیز می تواند طبیعی باشد.

برخی از پیشنهادات زیر در طول این دوران سخت، کمک کننده خواهند بود:

• درباره شرایط فرزندتان، هرچه می توانید بیاموزید. علاوه بر صحبت با پزشک نوزادتان، به دنبال اطلاعات مفید در مورد نوزادان نارس در کتاب ها و وب سایت های معتبر باشید.
• از خودتان مراقبت کنید. تا جایی که می توانید استراحت کنید و غذاهای سالم بخورید. با این کار قوی تر خواهید شد و بهتر می توانید از فرزندتان مراقبت کنید.
• شیرتان را بدوشید و ذخیره کنید. تا زمانی که نوزادتان قادر به مکیدن پستان شود، با استفاده از یک شیردوش، شیر خود را بدوشید. از کارکنان بیمارستان نحوه استفاده صحیح از شیردوش و همچنین لوازم مورد نیاز برای ذخیره شیر را بیاموزید.
• کمک دیگران را بپذیرید. به دوستان و اعضای خانواده تان اجازه دهید که به شما کمک کنند. آن ها می توانند در فعالیت هایی مانند نگهداری از سایر فرزندان، آماده کردن غذا، تمیز کردن خانه یا انجام کارهای بیرون از منزل به شما کمک کنند. این امر به شما کمک می کند تا انرژی خود را صرف مراقبت از نوزادتان کنید.
• یک دفتر رویدادهای روزانه داشته باشید. جزئیات پیشرفت نوزادتان و همچنین افکار و احساسات خود را یادداشت کنید. ممکن است بخواهید تصاویر نوزادتان را هفته به هفته درون دفتر قرار دهید تا بهتر متوجه روند پیشرفت او شوید.

مراقبت از یک نوزاد نارس، چالش بسیار بزرگی است. علیرغم تمام نگرانی ها و تأخیرهای احتمالی، انعطاف پذیری و قدرت شگفت انگیز نوزادتان را جشن بگیرید و زمانی را که می توانید برای شناخت فرزند خود صرف کنید، گرامی بدارید.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

به عنوان والد یک نوزاد نارس در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU)، شما به طور مداوم با بسیاری از ارائه دهندگان خدمات مراقبت از نوزادان در تعامل خواهید بود. اعضای کادر این بخش شامل متخصصان مختلفی هستند:

• پرستار نوزاد: یک پرستار حرفه ای که به طور ویژه برای مراقبت و پرستاری از نوزادان نارس آموزش دیده است.
• سرپرستار نوزاد: یک پرستار نوزاد باتجربه است که آموزش های تکمیلی را برای کمک به پزشکان متخصص نوزادان در مراقبت از نوزادان به پایان رسانده است.
• متخصص اطفال: پزشکی است که در زمینه درمان کودکان از بدو تولد تا دوران نوجوانی آموزش دیده است.
• متخصص نوزادان: پزشکی است که در زمینه درمان و تشخیص بیماری های نوزادان آموزش تخصصی دیده است.
• پزشک کارآموز اطفال: پزشکی که در حال آموزش تخصصی در زمینه معالجه کودکان است.
• درمانگر تنفسی: یک متخصص مراقبت های تنفسی که مشکلات تنفسی نوزادان را ارزیابی و تجهیزات تنفسی را مدیریت می کند.
• جراح اطفال: جراحی است که در زمینه انجام جراحی برای نوزادان و کودکان متخصص است.

علاوه بر این متخصصان بهداشت، شما نیز نقش مهمی در مراقبت از نوزاد خود دارید. شما در همکاری با ارائه دهندگان مراقبت از نوزادتان کار خواهید کرد و در نهایت یاد می گیرید که چگونه کودکتان را در آغوش بگیرید، او را تغذیه کنید و از او مراقبت نمایید.

آنچه می توانید انجام دهید

عدم اطمینان می تواند ترسناک باشد، همانطور که مشاهده نمایشگرها و انواع تجهیزات در بخش مراقبت های ویژه نوزادان ترسناک است. برای کاهش نگرانی هایتان، در مورد وضعیت نوزادتان سوالاتی بپرسید و جواب هایشان را نیز یادداشت کنید. به عنوان مثال، ممکن است بخواهید بپرسید:

• شرایط نوزاد من چگونه است؟ آیا چیزی تغییر کرده است؟
• این تجهیزات چگونه به نوزاد من کمک می کنند؟
• نوزاد من نیاز به انجام چه نوع آزمایش هایی دارد؟
• چه زمانی می توانم نوزاد خود را در آغوش بگیرم؟ آیا نحوه آن را به من آموزش می دهید؟
• نوزاد من چه مدت باید از طریق لوله تغذیه شود؟
• چه زمانی می توانم از طریق پستان یا شیشه شیر نوزادم را تغذیه کنم؟
• چه زمانی نوزاد من قادر به تمرکز به کمک چشم هایش خواهد بود؟
• اگر در مورد مراقبت از نوزاد خود سوالی داشتم، باید آن را از چه کسی بپرسم؟
• هنگامی که او در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بستری است، چه کمکی از دست من برمی آید؟
• چه زمانی نوزاد من می تواند به خانه بیاید؟
• درباره مراقبت از نوزادم در خانه باید چه مطالبی را بدانم؟
• هر چند وقت یک بار نوزادم را برای ویزیت به مطب پزشک ببرم؟

همیشه به یاد داشته باشید که پرسیدن سوال حق شماست و به شما کمک می کند تا احساس کنترل بیشتری بر وضعیت داشته باشید و در مراقبت از نوزادتان مشارکت فعال تری داشته باشید.