سارکوم یووینگ نوعی سرطان استخوان یا بافت نرم است که عمدتاً در کودکان و نوجوانان رخ می دهد. این بیماری اغلب در استخوان های بلند و پهن بدن بروز کرده و می تواند علائمی همچون درد، تورم و تب ایجاد کند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سارکوم یوئینگ، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سارکوم یوئینگ نوعی سرطان نادر است که در استخوان ها یا در بافت نرم اطراف استخوان ها رخ می دهد.
سارکوم یوئینگ غالباً از استخوان های پا و لگن شروع می شود، اما ممکن است در هر استخوانی دیگری نیز رخ دهد. همچنین این سرطان به ندرت، در بافت های نرم اطراف قفسه سینه، شکم، اندام ها یا مکان های دیگر شروع می شود.
سارکوم یوئینگ بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود، اما می تواند در هر سنی نیز رخ دهد.
پیشرفت های عمده در درمان سارکوم یووینگ به بهبود چشم انداز درمان افراد مبتلا به این سرطان کمک کرده است. پس از اتمام درمان، نظارت باید به صورت مادام العمر ادامه پیدا کند زیرا باید مراقب تأثیرات دیررس احتمالی شیمی درمانی و پرتودرمانی بود.
علائم و نشانه های سارکوم یووینگ عبارتند از:
درصورت مشاهده علائم نگران کننده، به پزشک مراجعه کنید.
مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سارکوم یووینگ می شوند.
پزشکان می دانند سرطان از زمانی شروع می شود که تغییراتی در DNA سلول ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری باید انجام دهد. این تغییرات باعث می شوند که سلول به سرعت تکثیر یافته و درنتیجه توده ای از سلول های غیرطبیعی (تومور) ایجاد کند. سلول ها ممکن است به بافت های سالم اطراف حمله کرده و باعث از بین رفتن آنها شوند. با گذشت زمان، امکان دارد سلول های سرطانی جدا شده و به سایر قسمت های بدن مانند ریه ها و استخوان ها گسترش یابند (متاستاز دهند).
در سارکوم یوئینگ، تغییرات DNA اغلب روی ژنی به نام EWSR1 تأثیر گذاشته است. اگر پزشک تشخیص دهد که بیمار مشکوک به ابتلا به سارکوم یوئینگ است، سلول های سرطانی را از نظر تغییرات این ژن مورد بررسی قرار می دهند.
عوامل خطر ساز سارکوم یووینگ عبارتند از:
از عوارض سارکوم یوئینگ و درمان آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تشخیص سارکوم یووینگ معمولاً با معاینه جسمی شروع می شود تا بیمار را بررسی کند. بر اساس این یافته ها ممکن است آزمایش ها و روش های تشخیبصی دیگری نیز توصیه شود.
آزمایش های تصویربرداری به پزشک کمک می کند تا تغییر وضعیت استخوان را بررسی کند و در صورت گسترش سرطان آن را تشخیص دهد.
آزمایش های تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشند:
بیوپسی، روشی برای جمع آوری نمونه ای از سلول های مشکوک و بررسی های آزمایشگاهی می باشد. ارزیابی میکروسکوپیک نمونه ها می تواند سرطانی بودن سلول ها و نوع سرطان را نشان دهد.
انواع روش های بیوپسی که برای تشخیص سارکوم یوئینگ استفاده می شود عبارتند از:
تعیین نوع بیوپسی مورد نیاز و نحوه انجام آن نیاز به برنامه ریزی دقیق توسط تیم پزشکی دارد. پزشکان باید نمونه برداری را به روشی انجام دهند که در آینده برای جراحی برای برداشتن سرطان اختلال ایجاد نکند.
نمونه ای از سلول های سرطانی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند تا مشخص شود که آیا تغییرات DNA در این سلول ها وجود دارد یا خیر. سلولهای سارکوم یوئینگ معمولاً تغییراتی در ژن EWSR1 دارند. غالباً ژن EWSR1 با ژن دیگری به نام FLI1 در هم آمیخته و ژن جدیدی به نام EWS-FLI1 ایجاد می شود. آزمایش سلول های سرطانی برای این تغییرات ژنی می تواند به تأیید تشخیص کمک کرده و اطلاعاتی درمورد وضعیت بیماری به پزشک دهد.
درمان سارکوم یوئینگ معمولاً با شیمی درمانی آغاز می شود. سپس ممکن است از جراحی برای خارج کردن کل بافت سرطانی استفاده شود. سایر روش های درمانی، از جمله پرتودرمانی، ممکن است در شرایط خاص نیز استفاده شود.
در شیمی درمانی از داروهای قدرتمندی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در روش شیمی درمانی معمولاً دو یا چند دارو وجود دارد که می تواند به صورت داخل وریدی (IV)، خوراکی یا به هردو روش مصرف شود.
درمان سارکوم یوئینگ معمولاً با شیمی درمانی آغاز می شود. این داروها ممکن است تومور را کوچک کرده و برداشتن سرطان را با جراحی یا هدف گذاری با پرتودرمانی راحت کنند.
پس از جراحی یا پرتودرمانی، ممکن است درمان های شیمی درمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده ادامه یابد.
برای سرطان پیشرفته که به مناطق دیگر بدن گسترش یافته است، شیمی درمانی ممکن است به تسکین درد و کند کردن روند رشد سرطان کمک کند.
هدف از عمل جراحی حذف کلیه سلول های سرطانی است. اما پیش از برنامه ریزی برای انجام جراحی این نکته در نظر گرفته می شود که این عمل چگونه بر توانایی فرد برای ادامه زندگی روزمره تأثیر می گذارد.
جراحی برای سارکوم یوئینگ ممکن است شامل برداشتن قسمت کوچکی از استخوان یا برداشتن اندام کامل باشد. اینکه جراحان بتوانند بدون برداشتن کل اندام، همه سرطان را از بین ببرند به عوامل مختلفی از جمله اندازه و محل تومور و اینکه بعد از شیمی درمانی کوچک می شود یا خیر، بستگی دارد.
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
در طی پرتودرمانی، بیمار روی تخت مخصوصی دراز کشیده و پرتو های انرژی از دستگاهی که به دور او حرکت می کند به ناحیه مورد نظر تابیده می شود.
از پرتودرمانی ممکن است پس از جراحی به منظور از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده استفاده شود. همچنین می توان از پرتو درمانی در شرایطی که سارکوم یوئینگ در قسمتی از بدن که جراحی در آن امکان پذیر نیست یا انجام آن منجر به نتایج غیر قابل قبولی (مانند اختلال در عملکرد روده یا مثانه) می شود، به جای جراحی استفاده کرد.
برای سارکومای یووینگ پیشرفته، انجام پرتودرمانی می تواند باعث کاهش رشد سرطان شود و به تسکین درد کمک کند.
تشخیص سارکوم یووینگ می تواند هولناک باشد. به ویژه برای خانواده یک کودک. با گذشت زمان روش هایی برای کنار آمدن با آشفتگی و احساس عدم اطمینان پیدا خواهید کرد. تا آن زمان، انجام موارد زیر می تواند به شما کمک کند:
در صورت مشاهده علائم نگران کننده به پزشک یا در صورت مشاهده این علائم در کودک به پزشک اطفال مراجعه کنید.
اگر پزشک تشخیص دهد که مشکوک به سارکوم یوئینگ هستید، شما را به یک متخصص با تجربه معرفی می کند.
سارکوم یوئینگ معمولاً باید توسط تیمی از متخصصان درمان شود، که می تواند شامل موارد زیر باشد:
قبل از ملاقات با پزشک، لیستی از موارد زیر را تهیه کنید:
همچنین:
موارد زیر می تواند سوالاتی باشد که باید از پزشک بپرسید:
پزشک احتمالاً سوال هایی از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ دادن به آنها از قبل می تواند باعث استفاده بهتر از زمان ملاقات شود. سوالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد عبارت است از: