سیتارابین (نام تجاری: سایتوسار)، یکی از داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی سرطان است که در درمان سرطان های خون و لنف (به خصوص سرطان خون همراه با مننژیت) کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف سیتارابین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: سیتارابین
نام تجاری: سایتوسار
سیتارابین برای درمان انواع مختلف سرطان استفاده می شود. این دارو، نوعی داروی شیمی درمانی است که رشد سلول های سرطانی را کاهش داده یا متوقف می کند.
محلول تزریقی (100 میلی گرم در میلی لیتر؛ 20 میلی گرم در میلی لیتر)
این دارو معمولاً با تزریق داخل ورید توسط یک متخصص تجویز می شود. بسته به شرایط پزشکی شما ممکن است با روشهای دیگر تزریق نیز تجویز شود. مقدار مصرف براساس شرایط پزشکی، اندازه بدن و پاسخ به درمان است.
در صورت استفاده از این دارو، مایعات زیادی بنوشید. این امر به دفع دارو از بدن کمک کرده و ممکن است به کاهش بروز برخی عوارض جانبی کمک کند.
حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، اسهال، سردرد، سرگیجه و درد / تورم / قرمزی در محل تزریق می تواند از عوارض این دارو باشند. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از عوارض، حتماً آن را با پزشک معالج یا پزشک داروخانه مطرح کنید.
حالت تهوع و استفراغ می تواند شدید باشد. در برخی موارد، ممکن است برای جلوگیری یا تسکین حالت تهوع و استفراغ به درمان دارویی نیاز باشد. نخوردن غذا قبل از درمان به رفع استفراغ کمک می کند.
تغییر در رژیم غذایی مانند خوردن چندین وعده غذایی کوچک یا محدود کردن فعالیت ممکن است به کاهش برخی از این اثرات کمک کند.
ممکن است ریزش موی موقت رخ دهد. رشد طبیعی مو باید پس از پایان درمان بازگردد.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، از جمله تب همراه با بدن درد، درد عضلات / استخوان، درد قفسه سینه، قرمزی چشم / خارش / درد، بلعیدن دردناک / دشوار، زخم های مقعدی، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در میزان ادرار)، ادرار دردناک / دشوار، درد مفصل / پهلو / کمر، درد / قرمزی / تورم بازوها / پاها، بی حسی یا مورمور شدن دست ها / پاها، کک و مک، درد انگشت شست، مشکل تنفس، مدفوع سیاه / خونی، خون در ادرار، استفراغ قهوه ای رنگ، مشکلات بینایی (از جمله نابینایی)، تغییرات ذهنی / خلقی (به عنوان مثال گیجی)، خواب آلودگی غیر قابل توضیح، بیهوشی، بزرگ شدن شکم، مشکل در راه رفتن، ضعف عضلانی، از دست دادن هماهنگی، ناتوانی در حرکت و تشنج را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو می تواند توانایی بدن در مبارزه با عفونت را کاهش دهد. در صورت بروز علائم عفونت مانند تب، لرز، سرفه های غیرمعمول یا گلودرد مداوم، پزشک را به سرعت مطلع کنید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله: راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی این دارو را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف دارو، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص کاهش عملکرد مغز استخوان / اختلالات سلول های خونی (به عنوان مثال، کم خونی، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی)، بیماری کبد، بیماری کلیه، نقرس مطلع سازید.
این دارو احتمال ابتلا به بیماری ها را افزایش می دهد و عفونت بیماری فعلی را افزایش می دهد. بنابراین، برای جلوگیری از شیوع عفونت، دستان خود را به خوبی بشویید. از تماس با افرادی که ممکن است آلوده باشند (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید. اگر در معرض عفونت هستید با پزشک خود مشورت کنید.
بدون موافقت پزشک خود واکسیناسیون انجام ندهید. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن های زنده دریافت کرده اند (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می شود) خودداری کنید.
برای کاهش احتمال بریدگی، کوفتگی یا آسیب دیدگی، هنگام استفاده از اشیای تیز مانند تیغ و ناخن گیر احتیاط کنید و از انجام فعالیت هایی مانند ورزش های برخوردی خودداری کنید.
این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. استفاده از الکل یا ماریجوانا (شاهدانه) می تواند سرگیجه را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو برای استفاده در دوران بارداری توصیه نمی شود زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند، به خصوص در 3 ماه اول بارداری. در مورد اشکال قابل اطمینان جلوگیری از بارداری (مانند کاندوم، قرص های جلوگیری از بارداری) با پزشک خود مشورت کنید.
مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. به دلیل خطر احتمالی برای نوزاد، شیردهی در هنگام استفاده از این دارو توصیه نمی شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی سیتارابین را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
محصولاتی که با این دارو تداخل دارند عبارتند از: دیگوکسین، فلوسیتوزین، جنتامایسین.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن یا اختلال در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل سردرگمی، تغییرات ذهنی / خلقی باشد.
در حین مصرف این دارو باید آزمایش های پزشکی (مانند شمارش کامل خون، عملکرد کبد / کلیه، سطح اسید اوریک) انجام شود.
هیچ یک از قرارهای پزشکی و آزمایشگاهی را فراموش نکنید. برای جزئیات بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.
دریافت هر دوز از این دارو طبق برنامه مهم است. اگر یک دوز را فراموش کردید، بلافاصله از پزشک یا داروساز خود بخواهید یک برنامه دوز جدید در اختیارتان قرار دهد.
ویال های بازنشده داروی سیتارابین را در اتاق (دمای 20 الی 25 سانتی گراد) نگهداری کنید. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.