در شرایط عادی، گرسنگی و اشتها توسط مجموعه ای از مکانیسم ها تنظیم می شوند. با این حال، در برخی موارد، بیماری های زمینه ای می توانند باعث ایجاد اختلال در سطح اشتها و گرسنگی شوند.
گرسنگی احساسی است که در هنگام کمبود غذا و نیاز به خوردن به بدن دست می دهد.
در این مقاله، ما به بررسی موارد زیر خواهیم پرداخت:
- چه چیزی باعث گرسنگی می شود؟
- چرا ممکن است احساس گرسنگی نکنید؟
- روش هایی برای افزایش اشتها؟
چه چیزی این احساس گرسنگی را به وجود می آورد؟
گرسنگی احساسی است که به معنای تمایل به خوردن می باشد. زمانی که سوخت بدن کم می شود، احساس گرسنگی و تمایل به غذا افزایش می یابد.
سطوح گرسنگی تحت تأثیر عوامل زیر تنظیم می شود:
- قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس
- کاهش سطح قند خون
- معده و روده های خالی
- افزایش برخی هورمون های گرسنگی
هیپوتالاموس مغز نقش مهمی در گرسنگی و اشتها دارد. در این ناحیه، گروهی از نورون ها وظیفه تنظیم عملکردهای مرتبط با اشتها و احساس گرسنگی را بر عهده دارند. این نورون ها با تولید یا همکاری با هورمون های خاصی، مانند برخی پپتیدها و گرلین، اشتها را تحریک می کنند.
گرسنگی می تواند مانند احساس ترشح بزاق، خالی بودن معده و افزایش اشتها باشد.
اگر به اندازه کافی گرسنه شوید، ممکن است متوجه شوید که معده صدای خاصی (قار و قور شکم) تولید می کند. برای برخی افراد، گرسنگی می تواند با موارد زیر همراه باشد:
- ضعف
- سرگیجه
- اختلال در ادراک
- تحریک پذیری
چه چیزی ممکن است باعث شود که احساس گرسنگی نکنید؟
دلایل بسیاری وجود دارد که می تواند باعث کاهش احساس گرسنگی (حتی زمانی که بدن نیاز به غذا دارد) شود.
اضطراب
زمانی که اضطراب را تجربه می کنید، واکنش تعقیب و گریز در بدن فعال می شود و باعث می شود دستگاه عصبی مرکزی هورمون های استرس خاصی را ترشح کند. این هورمون ها می توانند روند هضم، احساس گرسنگی و میزان اشتها را کاهش دهند.
افرادی که دچار اختلالات اضطرابی هستند، ممکن است علائم دیگری مانند حالت تهوع را نیز تجربه کنند که معمولاً با احساسات عادی گرسنگی تداخل دارد.
افسردگی
افسردگی نیز می تواند به کاهش طولانی مدت احساس گرسنگی و سیگنال های اشتها منجر شود.
در یک مطالعه تحقیقاتی کوچک، محققان تصاویر مغز 16 شرکت کننده با اختلال افسردگی که دچار کاهش اشتها بودند را بررسی کردند، آنها دریافتند که در افراد شرکت کننده، ناحیه ای از مغز که وظیفه نظارت بر وضعیت فیزیولوژیکی بدن را دارد، کمتر از افراد سالم فعال است.
استرس
استرس می تواند علائم فیزیکی مانند حالت تهوع و اختلال در هضم ایجاد کند که با اشتها یا میل به غذا تداخل دارد.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد که میزان اشتها ممکن است با توجه به نوع استرسی که تجربه می کنید، به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار بگیرد. به عنوان مثال، استرس حاد که واکنش تعقیب و گریز را فعال می کند، بیشتر احتمال دارد که به کاهش ناگهانی اشتها و گرسنگی منجر شود.
بیماری
برخی بیماری ها، مانند سرماخوردگی معمولی، آنفولانزا یا بیماری های معده، می توانند باعث کاهش سطح گرسنگی شوند. بیماری های تنفسی نیز به خصوص می توانند حس بویایی و چشایی را مهار کنند که می تواند جذابیت غذا خوردن را کم کند.
علاوه بر این، هم آنفولانزا و هم بیماری های معده می توانند حالت تهوع ایجاد کرده که تمایل به غذا خوردن را کاهش می دهد.
بارداری
بارداری می تواند منجر به کاهش حس گرسنگی، از بین رفتن اشتها و حتی بیزاری از برخی غذاها شود.
برخی از علائم بارداری، مانند حالت تهوع و سوزش سر دل، می توانند حس واقعی گرسنگی را دشوار کنند. به علاوه، بیزاری از غذاهای خاص می تواند تأثیر منفی بر اشتها و گرسنگی داشته باشد.
برخی از بیماری های زمینه ای
چندین بیماری زمینه ای وجود دارند که می توانند باعث کاهش حس گرسنگی شوند. به عنوان مثال، کم کاری تیروئید می تواند منجر به کند شدن متابولیسم بدن شود که در نهایت باعث کاهش اشتها می شود.
برخی بیماری ها که ممکن است باعث کاهش اشتها شوند عبارتند از:
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- نارسایی قلبی
- برخی از سرطان ها
درد مزمن
درد های مزمن که بر سلامت جسمی و روانی تأثیر منفی می گذارند، مانند آرتروز و فیبرومیالژیا، می توانند باعث از دست رفتن اشتها شوند.
این نیز بخشی از دلایلی است که برخی افراد در طول قاعدگی دچار کاهش اشتها می شوند. تغییرات هورمونی و درد می تواند منجر به کاهش اشتها شود.
داروها
عوارض جانبی برخی از دارو ها باعث کاهش اشتها می شود. از جمله:
- آنتی بیوتیک ها
- داروهای ضد فشار خون
- داروهای ادرار آور (قرص آب)
- آرام بخش ها
کاهش حس گرسنگی ناشی از این داروها ممکن است با سایر عوارض جانبی که بر سطح گرسنگی تأثیر می گذارند، مانند خستگی و حالت تهوع، همراه باشد.
برخی از روش های درمانی برای بیماری های خاصی نیز می توانند باعث کاهش سطح گرسنگی شوند؛ یکی از نمونه های آن، درمان های سرطان مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی است که به کاهش دهنده های اشتها معروف هستند. سایر روش ها، مانند دیالیز صفاقی، نیز نشان داده اند که باعث کاهش اشتها می شوند.
سن
انتظار می رود که حدود 15 تا 30 درصد از افراد مسن، کاهش اشتهای مرتبط با سن را تجربه کنند. دلایل زیادی وجود دارد که چرا میزان گرسنگی با افزایش سن کاهش می یابد، از جمله:
- کاهش متابولیسم و نیازهای انرژی بدن
- کاهش پاسخ هورمونی
- کاهش حس های چشایی و بویایی
- کاهش تولید بزاق
- سلامت ضعیف دندان ها
- ابتلا به بیماری های حاد و مزمن
اختلالات سلامت روان، مانند اضطراب و افسردگی، همچنین می توانند بر اشتهای افراد مسن تأثیر بگذارند.
در یک مطالعه مقطعی، محققان ارتباط بین از دست رفتن اشتها و عملکرد شناختی ضعیف را در افراد مسن مبتلا به افسردگی شدید شناسایی کردند.
چگونه می توانید اشتهای خود را تحریک کنید؟
اگر شما نیز تجربه کاهش اشتها و سطح گرسنگی داشته اید، در اینجا چند روش برای تحریک اشتها وجود دارد.
- خوراکی های خوشمزه و خوش طعم درست کنید. اگر در تحریک اشتها مشکل دارید، طبخ غذا با ادویه ها و گیاهان معطر می تواند به شما کمک کند تا غذاهای خوش طعم تهیه کنید که انتظار خوردن آن ها را داشته باشید.
- وعده های غذایی کوچک اما با کالری بیشتر بخورید. به جای این که خود را مجبور به خوردن وعده های غذایی بزرگ کنید، بر خوردن وعده های غذایی کوچک با کالری بالا تمرکز کنید. به عنوان مثال، افزودن غلات کامل و چربی های سالم به یک وعده غذایی می تواند کالری آن را افزایش دهد و شما را مؤثرتر سیر نگه دارد.
- از غذاهایی که دوست دارید بیشتر بخورید. گاهی بهترین کاری که می توانید برای بدن خود انجام دهید این است که در لحظه از غذاهایی که می توانید بخورید لذت ببرید. این ممکن است همیشه یک وعده غذایی پر از مواد مغذی نباشد، اما نگران نباشید. می توانید بعداً وقتی اشتهای شما برگشت، آن غذاها را میل کنید.
- بر روی غذاهای حاوی مواد مغذی متمرکز شوید. اگر ممکن است، سعی کنید غذاهای غنی از مواد مغذی مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم را به وعده های غذایی خود اضافه کنید. این به شما کمک می کند تا نیاز به مواد مغذی خود را با غذاهایی که به آن ها اشتها دارید برآورده کنید.
- یاد بگیرید که دوباره از غذا خوردن لذت ببرید. غذا خوردن تنها برای تأمین سوخت بدن نیست. گاهی اوقات، برای لذت هم هست. لذت بردن دوباره از غذا خوردن می تواند به بازگشت اشتهای شما کمک کند.
- برای غذا خوردن خود یادآور تنظیم کنید. با ابتلا به بعضی بیماری ها مانند افسردگی و اضطراب، ممکن است به راحتی توجه خود را به نیازهای اساسی زندگی از دست بدهیم. تنظیم زنگ تلفن برای هر چند ساعت یک بار می تواند به شما یادآوری کند که زمان خوردن یک تنقلات کوچک یا یک وعده دیگر فرا رسیده است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر متوجه شدید که کاهش یا نبود اشتها با هر یک از علائم زیر همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است بدون آن که بدانید، مبتلا به یک بیماری زمینه ای باشید:
- مشکل در بلعیدن غذا
- غذا نخوردن به مدت طولانی
- بالا آوردن بلافاصله پس از غذا خوردن
- هر علامت دیگری که نشان دهنده یک وضعیت جدی تر باشد، مانند درد هنگام خوردن یا گیر کردن غذا در گلو
- کاهش بی دلیل وزن
در اکثر موارد، پزشک، انجام آزمایش هایی را برای تعیین علت زمینه ای برای کاهش اشتها توصیه کرده و برنامه درمانی را مرتبط با بیماری تنظیم می کند؛ با شروع برنامه درمانی، به مرور و با گذر زمان، اشتهای شما بهبود می یابد.
نتیجه گیری
نداشتن اشتها و کاهش سطح گرسنگی می تواند ناشی از عوامل مختلف جسمی یا ذهنی باشد. شرایط سلامت روانی، مانند اضطراب، افسردگی و استرس، می توانند تأثیر منفی بر سطح گرسنگی داشته باشند. شرایط جسمی دیگر، مانند بارداری، کم کاری تیروئید و غیره نیز می توانند باعث کاهش احساس اشتها شوند. گاهی اوقات حتی داروها و روش های درمانی برای برخی از بیماری های خاص می توانند موجب کاهش اشتها شوند. برای افزایش مجدد اشتها، می توان اقداماتی انجام داد، از جمله خوردن وعده های کوچک تر، پختن غذاهای مورد علاقه و تنظیم یادآور برای مصرف وعده های غذایی.
اگر هیچ کدام از این تغییرات کوچک به بهبود اشتها کمک نکرد یا علائم نگران کننده ای مشاهده کردید، زمان آن است که به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود آیا مشکل دیگری وجود دارد یا خیر.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.