درخواست مشاوره رایگان
تومورهای غده هیپوفیر، تومورهای نادری هستند که به طور معمول خوش خیم می باشند. این تومورها گاهی آن قدر بی خطر هستند که ممکن است هیچ گاه علامتی ایجاد نکرده و تشخیص داده نشوند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز تومورهای غده هیپوفیز، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
تومورهای هیپوفیز، سلول های غیر عادی هستند که در غده هیپوفیز ایجاد شده و تجمع می یابند. برخی از تومورهای هیپوفیز منجر به افزایش مقدار بعضی از هورمون های تنظیم کننده فعالیت بدن، می شوند. همچنین برخی از تومورهای هیپوفیز می توانند باعث شوند که غده هیپوفیز سطح کمتری از برخی هورمون ها را تولید کند.
بیشتر تومورهای هیپوفیز، تومور های غیرسرطانی / خوش خیم (آدنوم) هستند. آدنوم در غده هیپوفیز یا بافت های اطراف آن باقی می ماند و به سایر قسمت های بدن گسترش نخواهد یافت.
گزینه های مختلفی برای درمان تومورهای هیپوفیز مانند برداشتن تومور، کنترل رشد آن و کنترل سطح هورمون های فرد بیمار با داروها، موجود است. همچنین ممکن است که پزشک در دوره های زمانی خاص، صرفاً روند بیماری را نظارت کند.
بسیاری از تومورهای هیپوفیز، علائمی ایجاد نخواهند کرد. این تومورها گاهی اوقات به صورت تصادفی در حین یک آزمایش تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن که به دلایل دیگری انجام شده اند، مشخص می شوند. تومورهای هیپوفیزی که هورمون تولید می کنند (فعال) بسته به نوع هورمونی که تولید می کنند، علائم و نشانه های مختلفی ایجاد خواهند کرد. علائم و نشانه های تومورهای هیپوفیزی که هیچ گونه هورمونی نمی سازند (غیرفعال) به رشد آنها و فشاری که به سایر ساختارها وارد می کنند مربوط می شود.
تومورهای بزرگ هیپوفیز -آنهایی که اندازه آنها حدود 1 سانتی متر یا بزرگتر است- به عنوان ماکروآدنوم شناخته می شوند. تومورهای کوچکتر را میکروآدنوم می نامند. ماکروآدنوم ها به دلیل اندازه شان می توانند به غده هیپوفیز و ساختارهای مجاور فشار وارد کنند.
علائم و نشانه های فشار ناشی از تومور هیپوفیز عبارتند از:
تومورهای بزرگ می توانند باعث کمبود هورمون شوند. علائم و نشانه های این عارضه عبارتند از:
عملکرد تومورهای هیپوفیز باعث تولید بیش از حد برخی از هورمون ها می شود. انواع مختلف تومورهای عملکردی در غده هیپوفیز، علائم و نشانه های خاصی ایجاد می کنند و گاهی اوقات نیز ترکیبی از همه این علائم ایجاد خواهد شد.
تومورهای ACTH، هورمون آدرنوكورتیكوتروپیک را كه غدد فوق كلیوی را تحریک كرده و هورمون كورتیزول را تولید می كند، ایجاد خواهند کرد. سندرم کوشینگ در نتیجه تولید بیش از حد کورتیزول در غدد فوق کلیه، بوجود می آید. علائم و نشانه های سندرم کوشینگ عبارتند از:
این تومورها هورمون رشد زیادی تولید می کنند (آکرومگالی) که می تواند باعث موارد زیر شود:
در این عارضه، کودکان و نوجوانان خیلی سریع رشد می کنند و قد بسیار بلندی نیز خواهند داشت و در افرادی که از سن رشد عبور کرده اند، اندام ها پهن می شود.
تولید بیش از حد پرولاکتین از تومور هیپوفیز (پرولاکتینوما) می تواند باعث کاهش سطح طبیعی هورمون های جنسی (استروژن در زنان و تستوسترون در مردان) شود. افزایش پرولاکتین در خون به طور متفاوتی بر مردان و زنان تأثیر می گذارد.
در زنان، پرولاکتینوما باعث موارد زیر می شود:
در مردان، تومور تولید کننده پرولاکتین ممکن است باعث هیپوگنادیسم مردان شود. علائم و نشانه ها نیز شامل موارد زیر خواهد بود:
هنگامی که تومور هیپوفیز بیش از حد هورمون محرک تیروئید تولید کند، غده تیروئید مقدار زیادی از هورمون تیروکسین را تولید خواهد کرد که می تواند باعث پرکاری تیروئید شود. پرکاری تیروئید، متابولیسم بدن را تسریع می کند و باعث ایجاد موارد زیر خواهد شد:
در صورت داشتن علائم و نشانه های مرتبط با تومور هیپوفیز، به پزشک خود مراجعه نمایید. درمان تومورهای هیپوفیز اغلب می تواند باعث بازگشت سطح هورمون به حالت طبیعی و کاهش علائم و نشانه ها در فرد بیمار شود.
در صورتی که از وجود نئوپلازی غدد درون ریز متعدد، نوع 1 (MEN 1) در خانواده تان اطلاع دارید، در مورد آزمایش های دوره ای که ممکن است به تشخیص تومور هیپوفیز کمک کند، با پزشک خود صحبت کنید.
علت رشد غیر قابل کنترل سلول ها در غده هیپوفیز که باعث ایجاد تومور می شود، ناشناخته باقی مانده است.
غده هیپوفیز یک غده لوبیایی شکل کوچک است که در پایه مغز، تا حدی در پشت بینی و بین گوش ها قرار دارد. این غده با وجود اندازه کوچکی که دارد، تقریباً روی همه قسمت های بدن تأثیر می گذارد. هورمون های تولید شده توسط این غده به تنظیم عملکرد های مهم بدن مانند رشد، فشار خون و تولید مثل، کمک خواهند کرد.
درصد کمی از تومور های هیپوفیز به صورت ژنتیکی منتقل می شود اما بیشتر آنها هیچ گونه عامل ارثی مشخصی ندارند. هنوز هم دانشمندان گمان می کنند تغییرات ژنتیکی نقش مهمی در چگونگی ایجاد تومورهای هیپوفیز دارند.
در افرادی که سابقه خانوادگی از برخی از بیماری های وراثتی مانند نئوپلازی غدد درون ریز متعدد نوع 1 (MEN 1) دارند، خطر ابتلا به تومورهای هیپوفیز بیشتر است. در MEN 1، تومورهای متعدد در غدد مختلف سیستم غدد درون ریز رخ می دهد. آزمایش ژنتیکی برای این اختلال وجود دارد.
تومورهای هیپوفیز معمولاً رشد و گسترش زیادی ندارند. با این وجود آنها می توانند سلامتی فرد را تحت تأثیر قرار دهند و باعث ایجاد موارد زیر شوند:
تومورهای هیپوفیز اغلب اوقات به سرعت تشخیص داده نمی شوند زیرا علائم آنها شبیه به عارضه های دیگر است. برخی از تومورهای هیپوفیز در هنگام انجام آزمایش های تشخیصی که برای سایر بیماری ها انجام می شوند، تشخیص داده می شوند.
پزشک برای تشخیص تومور هیپوفیز، شرح حال مفصلی را از بیمار می گیرد و معاینه جسمی را نیز انجام خواهد داد. همچنین ممکن است وی انجام موارد زیر را نیز توصیه کند:
علاوه بر این، پزشک ممکن است فرد بیمار را برای انجام آزمایش های تکمیلی به یک متخصص غدد ارجاع دهد.
بسیاری از تومورهای هیپوفیز نیازی به هیچ گونه درمانی ندارند. درمان به نوع تومور، اندازه آن و میزان رشد آن در مغز فرد بیمار بستگی دارد. سن و سلامت عمومی بیمار نیز تأثیرگزار هستند.
تیم درمان شامل گروهی از متخصصان پزشکی است که شامل یک جراح مغز و اعصاب، متخصص سیستم غدد درون ریز (متخصص غدد) و یک متخصص سرطان شناسی است. پزشکان معمولاً از جراحی، پرتودرمانی و داروها، به صورت تنها یا به صورت ترکیبی، برای درمان تومور هیپوفیز و بازگشت تولید هورمون به سطح طبیعی استفاده خواهند کرد.
برداشتن تومور هیپوفیز از طریق جراحی معمولاً در صورت فشار آوردن تومور به اعصاب بینایی یا تولید بیش از حد برخی از هورمون ها در تومور، ضروری است. موفقیت جراحی به نوع تومور، محل و اندازه آن و اینکه آیا تومور به بافت های اطراف آن حمله کرده است یا خیر، بستگی دارد. دو روش اصلی جراحی برای درمان تومورهای هیپوفیز عبارتند از:
در پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن تومورها استفاده می شود. این روش می تواند به تنهایی و در صورت انجام عمل جراحی، پس از انجام آن، انجام شود. پرتودرمانی در صورت ماندگاری تومور و یا بازگشت آن پس از جراحی و ماندگاری علائم و نشانه ها حتی با مصرف دارو، کمک کننده می باشد. انواع روش های پرتودرمانی عبارتند از:
درمان با داروها به جلوگیری از ترشح بیش از حد هورمون کمک کرده و گاهی اوقات انواع خاصی از تومورهای هیپوفیز را نیز کوچک خواهد کرد.انواع روش های دارو درمانی به صورت زیر میباشد:
این داروها می توانند عوارض جانبی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد معده، سرگیجه، سردرد و درد در محل تزریق ایجاد کنند. بسیاری از این عوارض با گذشت زمان بهبود می یابند و یا حتی از بین خواهند رفت. عوارضی همچون سنگ صفرا و تشدید دیابت شیرین نیز در هنگام مصرف این دارو دیده شده است.
نوع دوم داروها، پگویسومانت جلوی تأثیر هورمون رشد اضافه را بر بدن خواهد گرفت. این دارو که به صورت روزانه به بیماران تزریق می شود، در برخی افراد باعث آسیب کبدی می شود.
اگر تومور هیپوفیز یا جراحی برای از بین بردن آن، تولید هورمون را کاهش دهد، می بایست هورمون های جایگزین را برای حفظ سطح طبیعی هورمون مصرف کرد. برخی از افرادی که تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند نیز به جایگزینی هورمون هیپوفیز نیاز پیدا خواهند کرد.
در انتظار هوشیارانه -که به آن مشاهده، نظارت فعال یا درمان تعویقی نیز گفته می شود- فرد بیمار به آزمایش و پیگیری های منظم نیاز دارد تا مشخص شود که آیا تومور رشد می کند یا خیر. اگر تومور علائم یا نشانه هایی ایجاد نکند، این روش یکی از گزینه های درمانی خواهد بود.
بسیاری از تومورهای هیپوفیز در صورتی که تومور مشکلات دیگری ایجاد نکند، بدون هیچ گونه درمانی، عملکرد طبیعی خواهند داشت. در صورتی که فرد بیمار جوان باشد، انتظار توام با مراقبت به شرطی که بیمار احتمال تغییر یا رشد تومور خود را در طول دوره مشاهده بپذیرد می تواند یکی از گزینه های درمانی باشد. همچنین بیمار و پزشک می بایست خطر بروز علائم را در مقابل درمان بسنجند.
طبیعی است که فرد بیمار و خانواده او در طول تشخیص و درمان تومور هیپوفیز سوال هایی داشته باشند. این روند می تواند طاقت فرسا و ترسناک باشد. به همین دلیل مهم است که هرچه بیشتر در مورد بیماری خود یاد بگیرند. هرچه فرد بیمار و خانواده اش در مورد هر یک از جنبه های مراقبت از بیمار بیشتر بدانند و درک کنند، بهتر است.
معمولاً بیمار در ابتدا به پزشک عمومی مراجعه خواهد کرد. در صورتی که پزشک، شواهدی در مورد ابتلا به تومور هیپوفیز پیدا کند، ممکن است او را به چندین متخصص مانند جراح مغز و اعصاب و یا پزشک متخصص اختلالات سیستم غدد درون ریز ارجاع دهد.
در اینجا برخی از اطلاعات که به آماده شدن برای ملاقات با پزشک کمک خواهد کرد، آورده شده است.
در هنگام گرفتن وقت، حتماً سوال کنید که آیا لازم است از قبل محدودیت هایی را مانند نخوردن غذا پیش از انجام یک آزمایش خاص، رعایت کنید یا خیر. همچنین لیستی از موارد زیر نیز تهیه کنید:
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه با خود ببرید زیرا به شما کمک خواهد کرد تا اطلاعاتی که دریافت می کنید را به خاطر بسپارید.
در مورد تومور هیپوفیز، سوالاتی که می بایست از پزشکتان بپرسید عبارتند از:
در صورت داشتن هرگونه سوال دیگری، در پرسیدن آن تردید نکنید.
پزشک احتمالاً چندین سوال از جمله سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
