درخواست مشاوره رایگان
تومورهای مغزی کودکان، توده های خوش خیم یا بدخیمی هستند که کودکان را درگیر می کنند. ابتلا به تومور مغزی فرزند شاید در ابتدا بسیار نگران کننده و دلهره آور باشد، اما توجه داشته باشید که بالای 85% از کودکان بهبود خواهند یافت. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز تومور مغزی کودکان، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
تومورهای مغزی کودکان، توده ها یا سلول های غیرطبیعی تجمع یافته هستند که در مغز کودک یا بافت و ساختارهای نزدیک به آن رخ می دهند. انواع مختلفی از تومورهای مغزی در کودکان وجود دارد. برخی غیرسرطانی (خوش خیم) و برخی دیگر سرطانی (بدخیم) هستند.
درمان و احتمال بهبودی (پیش آگهی) به نوع تومور، موقعیت آن در داخل مغز، گسترش آن و سن و سلامت عمومی کودک، بستگی دارد. از آنجا که درمان ها و فناوری های جدید به طور مداوم در حال توسعه هستند، گزینه های درمانی مختلفی برای نقاط مختلف درمان در دسترس خواهد بود.
درمان تومورهای مغزی در کودکان معمولاً با درمان تومورهای مغزی بزرگسالان کاملاً متفاوت است؛ بنابراین به کارگیری تخصص و تجربه متخصصان اطفال در زمینه مغز و اعصاب و سرطان بسیار حائز اهمیت است.
علائم و نشانه های تومور مغزی در کودکان بسیار متفاوت است و به نوع، اندازه، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارد. تشخیص برخی از علائم و نشانه ها ممکن است آسان نباشد زیرا به علائم سایر بیماری ها شباهت دارد.
برخی از علائم رایج تومور مغزی در کودکان عبارتند از:
سایر علائم و نشانه های احتمالی بسته به محل تومور، عبارتند از:
در صورتی که کودک علائم و نشانه های نگران کننده دارد، از پزشک وقت بگیرید.
در بیشتر موارد، علت دقیق تومور مغزی کودکان مشخص نیست.
تومورهای مغزی کودکان معمولاً تومورهای اولیه مغز هستند (تومورهایی که از مغز یا در بافت های نزدیک به آن شروع می شوند). تومورهای اولیه مغز زمانی شروع می شوند که سلول های طبیعی دچار جهش در DNA خود شوند. این جهش ها باعث می شود سلول ها با سرعت بیشتری رشد کرده و تقسیم شوند و در صورت مرگ سلول های سالم به زندگی خود ادامه دهند. در نتیجه توده ای از سلول های غیر طبیعی ایجاد و در نهایت تومور شکل خواهد گرفت.
انواع مختلفی از تومورهای مغزی -که ممکن است سرطانی باشند یا نباشند- در کودکان مشاهده می شوند.
در بیشتر کودکان با تومورهای مغزی اولیه، علت ایجاد تومور مشخص نیست؛ اما انواع خاصی از تومورهای مغزی مانند مدولوبلاستوما یا اپاندیموما در کودکان بیشتر دیده می شود. اگرچه غیر معمول است اما سابقه خانوادگی تومورهای مغزی یا سابقه خانوادگی سندرم های ژنتیکی ممکن است خطر تومورهای مغزی را در برخی از کودکان افزایش دهد.
پزشک در صورت شک به وجود تومور مغزی در کودکان، چندین آزمایش و روش را برای کمک به تشخیص و تعیین گزینه های درمانی تجویز خواهد کرد.
درمان تومور مغزی کودکان به نوع، اندازه و محل تومور و همچنین سن کودک و سلامت کلی او بستگی دارد.
در صورت قرار گرفتن تومور مغزی در ناحیه ای از مغز که دسترسی به آن برای انجام یک عمل جراحی امکان پذیر می باشد، جراح مغز و اعصاب کودکان تلاش می کند تا حد ممکن، قسمت های بیشتری از تومور مغزی را بردارد.
در برخی از موارد، تومورها کوچک و به راحتی قابل جدا شدن از بافت های اطراف مغز هستند که این امر، برداشتن کامل تومور را امکان پذیر می کند. در بعضی موارد، تومور را به دلیل این که در نزدیکی مناطق حساس مغز قرار دارند و باعث خطرناک شدن جراحی می شوند، نمی توان به طور کامل برداشت. در این شرایط جراح تلاش می کند تا حد ممکن و با کمترین خطر تومور را بردارد.
حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی نیز می تواند به کاهش علائم و نشانه ها کمک کند. جراحی برای از بین بردن تومور مغزی می تواند خطراتی مانند عفونت و خونریزی را به دنبال داشته باشد. سایر خطرات به بخشی از مغز کودک که تومور در آن قرار دارد بستگی دارد. به عنوان مثال جراحی بر روی یک تومور در نزدیکی اعصاب چشم ممکن است خطر کاهش بینایی را به دنبال داشته باشد.
در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلول های تومور استفاده می شود. پرتودرمانی می تواند از دستگاهی خارج از بدن (پرتو درمانی خارجی) انجام شود و یا در موارد بسیار نادر، از پرتودرمانی داخلی در نزدیکی تومور (براکی تراپی) کمک گرفته می شود.
پرتو درمانی خارجی، تنها بر روی ناحیه ای از مغز که تومور در آن قرار دارد و یا روی کل مغز (تابش کل مغز) انجام خواهد شد. تابش کل مغز عموماً برای درمان سرطانی که از قسمت های دیگر بدن به مغز گسترش یافته است، استفاده می شود.
عوارض جانبی پرتودرمانی به نوع و دوز تابش بستگی دارد. عوارض جانبی شایع شامل خستگی، تحریک پوست سر، ریزش موقت مو و سردرد است که در طی پرتودرمانی یا پس از آن ایجاد می شود. گاهی اوقات حالت تهوع و استفراغ نیز ایجاد می شود اما داروهای ضد تهوع به کنترل این علائم کمک خواهند کرد.
در این نوع پرتو درمانی، مقادیر زیادی از پرتوهای پرانرژی به تومورهای مغزی منتقل می شود ولی در این روش، بافت های سالم نیز در معرض تشعشع قرار خواهند گرفت. به نظر می رسد که این روش، عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدت و احتمال ابتلا به سرطان های جدید را کاهش خواهد داد.
در رادیو سرجری استریوتاکتیک از پرتوهای متعددی استفاده می شود تا یک شکل بسیار متمرکز از پرتودرمانی را برای از بین بردن سلول های تومور در یک منطقه بسیار کوچک، ارائه دهد. هر پرتو به تنهایی خیلی قدرتمند نیست اما نقطه ای که همه پرتوها به یکدیگر می رسند -در تومور مغزی- دوز بسیار زیادی از اشعه را برای از بین بردن سلول های تومور دریافت خواهد کرد.
فناوری های مختلفی از پرتودرمانی برای درمان تومورهای مغزی در رادیو سرجری وجود دارد مانند گامانایف. این نوع درمان معمولاً در یک بار درمان انجام می شود و در بیشتر موارد کودک می تواند همان روز به خانه برگردد.
در شیمی درمانی، از داروهای قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. اگرچه این داروها را می توان به صورت قرص و به صورت خوراکی مصرف کرد اما در کودکان مبتلا به تومور مغزی، این داروها معمولاً به داخل ورید تزریق می شوند (شیمی درمانی وریدی). بسیاری از داروهای شیمی درمانی در دسترس است و گزینه های درمانی به نوع سرطان بستگی دارد.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز داروها بستگی دارد. عوارض جانبی عمومی شیمی درمانی معمولاً شامل حالت تهوع، استفراغ، ریزش موی موقتی و کاهش تولید سلول های خونی (سرکوب مغز استخوان) است.
درمان های دارویی هدفمند بر روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی متمرکز هستند. این درمان ها با مسدود کردن این ناهنجاری ها، سلول های سرطانی را از بین خواهند برد.
به عنوان مثال یک داروی هدفمند که برای درمان نوعی سرطان مغز به نام گلیومای درجه پایین استفاده می شود، بواسیزوماب (آواستین) نام دارد. این دارو به صورت داخل وریدی تزریق می شود و تشکیل عروق خونی جدید و خون رسانی به تومور را قطع کرده و سلول های تومور را از بین خواهد برد.
در حال حاضر در صورت شناسایی هدف مولکولی در تومور از داروهایی مانند دابرافنیب، ومورافنیب، ترامتینیب، اورولیموس و داروهای مختلف دیگر، استفاده می شود.
از آنجا که تومورهای مغزی می توانند در قسمت هایی از مغز ایجاد شوند که مهارت های حرکتی، گفتاری، بینایی و تفکر را تحت تأثیر قرار دهند، توان بخشی، بخشی ضروری از روند بهبودی می باشد. پزشک ممکن است استفاده از خدماتی مانند موارد زیر را که می تواند به فرزند کمک کند، توصیه کند:
تحقیقات کمی در مورد درمان های تکمیلی و جایگزین تومور مغزی انجام شده است. هیچ گونه درمان جایگزینی برای بهبود تومورهای مغزی اثبات نشده است و حتی برخی از آنها ممکن است مضر نیز باشند.
با این وجود برخی از درمان های مکمل - مانند بازی درمانی، موسیقی درمانی یا تمرینات آرام سازی - ممکن است به کودکان کمک کند تا با تومور مغز و درمان آن کنار بیایند. با تیم مراقبت های بهداشتی کودک خود در مورد مزایای این نوع فعالیت ها صحبت کنید.
در ادامه چندین پیشنهاد برای راهنمایی خانواده ها آورده شده است.
در بیمارستان
هنگامی که کودکتان به ملاقات پزشکش می رود و یا در بیمارستان بستری می شود:
در خانه
پس از ترک بیمارستان:
سطح انرژی کودک را در خارج از بیمارستان در نظر داشته باشید. اگر کودک به اندازه كافی احساس خوبی دارد، به آرامی او را به مشاركت در فعالیت های منظم تشویق كنید. در برخی مواقع کودک خسته یا بی حال به نظر می رسد مخصوصاً پس از شیمی درمانی یا پرتودرمانی، بنابراین برای استراحت کافی او نیز وقت بگذارید.
به صورت روزانه وضعیت فرزند مانند درجه حرارت بدن، سطح انرژی و الگوی خواب و همچنین داروهای تجویز شده و هرگونه عارضه جانبی را ثبت کنید. این اطلاعات را در اختیار پزشک کودک قرار دهید.
یک رژیم غذایی عادی را برنامه ریزی کنید. مگر اینکه پزشک نظر دیگری داشته باشد. در صورت امکان غذاهای مورد علاقه فرزندتان را تهیه کنید. اگر کودک تحت شیمی درمانی است، ممکن است اشتهای او کاهش یابد. با مشورت با یک متخصص تغذیه، مطمئن شوید که کودکتان مواد مغذی و کالری کافی را دریافت می کند.
قبل از هرگونه واکسیناسیون با پزشک مشورت کنید زیرا درمان سرطان بر سیستم ایمنی بدن تأثیر خواهد گذاشت.
آماده باشید تا درمورد تومور مغزی با سایر کودکان خود نیز صحبت کنید. به آنها درباره تغییراتی که ممکن است در خواهر و برادرشان مانند ریزش مو و کاهش انرژی مشاهده کنند، بگویید و همچنین به نگرانی های آنها نیز گوش فرا دهید.
در صورتی که کودک علائم یا نشانه های نگران کننده دارد، به پزشک مراجعه نمایید. در صورت مشکوک شدن به تومور مغزی، مراجعه به یک متخصص با تجربه در تومورهای مغزی کودکان، بهترین نتیجه را فراهم خواهد کرد.
در هنگام ملاقات با پزشک، یکی از اقوام یا دوستانتان را همراه با خود ببرید تا در به خاطر سپردن اطلاعات ارائه شده، به شما کمک کند.
در اینجا برخی از اطلاعاتی که به شما و فرزندتان برای آماده شدن برای ملاقات با پزشک کمک می کند و آنچه که می بایست از پزشک انتظار داشته باشید، آورده شده است.
پیش از قرار ملاقات فرزندتان با پزشک، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
سوالاتی که بهتر است از پزشک فرزندتان بپرسید تا بتوانید بیشترین بهره را از زمان ببرید.
در مورد تومور مغزی کودکان، برخی از سوالات اساسی که بهتر است از پزشک بپرسید، عبارتند از:
در صورت داشتن هرگونه سوال دیگری، در پرسیدن آن تردید نکنید.
پزشک احتمالاً چندین سوال از شما و فرزندتان خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها، زمان بیشتری برای موضوعاتی که قصد دارید به آنها بپردازید را فراهم خواهد کرد. پزشک ممکن است برخی از سوالات زیر را بپرسد:
