داروی مدافینیل | موارد و نحوه مصرف، عوارض جانبی

مدافینیل (نام تجاری: پروویجیل) دارویی است که برای بهبود بیداری در افراد مبتلا به اختلالات خواب مانند نارکولپسی، آپنه انسدادی خواب و اختلال خواب ناشی از تغییر شیفت کاری استفاده می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف مدافینیل، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: مدافینیل

نام تجاری: پروویجیل

موارد و نحوه مصرف مدافینیل

مدافینیل معمولاً برای درمان مشکلات زیر تجویز می شود:

آپنه انسدادی خواب: اختلالی که در آن تنفس فرد در طول خواب به طور مکرر قطع و وصل می شود.
نارکولپسی (حمله خواب): وضعیتی که در آن کنترل مغز بر چرخه خواب و بیداری دچار اختلال شده و باعث به خواب رفتن ناگهانی بیمار می شود.
اختلال خواب ناشی از شیفت کاری: مشکلی که بیشتر در افرادی که در شیفت های شب، صبح زود یا چرخشی کار می کنند دیده می شود و شامل مشکل در خوابیدن در زمان مورد نیاز یا خواب آلودگی شدید در زمان بیداری است.

مدافینیل ممکن است برای شرایط دیگری نیز تجویز شود که پزشک تشخیص دهد.

موارد و نحوه مصرف مدافینیل (پروویجیل)

مدافینیل چگونه اثر می کند؟

مکانیسم دقیق اثر مدافینیل در بهبود چرخه های خواب در درمان آپنه انسدادی خواب، نارکولپسی یا اختلال خواب ناشی از شیفت کاری به طور کامل مشخص نیست. احتمالاً این دارو با تقلید از مواد شیمیایی موجود در مغز که عملکردی مشابه آدرنالین دارند یا با افزایش فعالیت دوپامین (یکی دیگر از مواد شیمیایی موجود در مغز) عمل می کند.

اشکال دارویی مدافینیل

نام های تجاری:

پروویجیل (Provigil)

اشکال دارویی و دوزهای موجود:

قرص های خوراکی 100 میلی گرمی
قرص های خوراکی 200 میلی گرمی

عوارض جانبی مدافینیل

عوارض جانبی رایج مدافینیل

در زیر شایع ترین عوارض جانبی مدافینیل فهرست شده اند. اگر هر یک از این عوارض شما را آزار می دهد، به پزشک خود اطلاع دهید:

سردرد
حالت تهوع، اسهال
اضطراب یا عصبی بودن
آبریزش یا گرفتگی بینی
کمردرد
سرگیجه
ناراحتی معده یا سوء هاضمه

ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز وجود داشته باشد که در اینجا ذکر نشده اند. اگر فکر می کنید دچار عارضه جانبی دارویی شده اید، با پزشک خود تماس بگیرید.

اضطراب از عوارض جانبی رایج مدافینیل

عوارض جانبی جدی مدافینیل

در حالی که کمتر شایع هستند، جدی ترین عوارض جانبی مدافینیل در زیر همراه با اقداماتی که در صورت بروز باید انجام دهید شرح داده شده اند:

خطر سوء مصرف: سوء مصرف از مدافینیل می تواند منجر به عوارض جانبی جدی مانند فشار خون بالا، درد قفسه سینه و توهم شود. سوء مصرف به معنای مصرف دارو به شکلی غیر از آنچه تجویز شده است. مدافینیل را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر احساس می کنید مدافینیل مؤثر نیست، به پزشک خود اطلاع دهید. بدون اطلاع دادن به پزشک دوز مصرفی را افزایش ندهید.

واکنش های آلرژیک شدید: مدافینیل ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود، از جمله نوع خاصی از واکنش آلرژیک به نام DRESS. DRESS مخفف واکنش دارویی همراه با افزایش ائوزینوفیل ها و علائم سیستمیک است که به حساسیت چند ارگانی نیز شناخته می شود. این یک واکنش است که می تواند بر قسمت های مختلف بدن، از جمله کبد، کلیه ها و قلب تأثیر بگذارد. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر از یک واکنش آلرژیک جدی، مصرف مدافینیل را قطع کرده و فوراً کمک بگیرید:

مشکلات تنفسی یا خس خس سینه
ضربان قلب سریع
تب یا احساس ناخوشی عمومی
تورم غدد لنفاوی
تورم صورت، لب ها، دهان، زبان یا گلو (آنژیوادم)
مشکل در بلع یا احساس گرفتگی گلو
خارش، بثورات پوستی یا برجستگی های قرمز کمرنگ روی پوست به نام کهیر
حالت تهوع یا استفراغ
سرگیجه، احساس سبکی سر یا غش
گرفتگی معده
درد مفاصل
ادرار تیره رنگ
زرد شدن پوست یا سفیدی چشم (همچنین به نام یرقان نیز شناخته می شود)

واکنش های پوستی شدید: مدافینیل می تواند باعث واکنش های پوستی شدید به نام سندرم استیونز-جانسون (SJS) و نکرولیز اپیدرمی سمی (TEN) شود که در صورت عدم درمان می تواند منجر به مرگ شود. اگر دچار بثورات پوستی شدید، مصرف مدافینیل را قطع کرده و فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر از یک واکنش پوستی شدید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید:

پوست قرمز یا بنفش دردناک که سوخته به نظر می رسد و کنده می شود.
بثورات قرمز صاف یا تاول روی پوست، دهان، بینی و اندام تناسلی
قرمزی، دردناک، آبریزش چشم
تب یا احساس ناخوشی عمومی
نواحی از پوست ضخیم شده
زخم هایی که دلمه بسته اند

سرگیجه و خواب آلودگی: مدافینیل می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود. تا زمانی که متوجه نشدید مدافینیل چگونه بر شما تأثیر می گذارد، از رانندگی یا انجام سایر فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری یا هماهنگی دارند، خودداری کنید.

علائم سلامت روان: مدافینیل ممکن است باعث شود علائم مربوط به مشکلات سلامت روان را تجربه کنید، به خصوص اگر سابقه مشکلات روانی مانند افسردگی، روان پریشی یا فاز شیدایی (یکی از فاز های بیماری دوقطبی) دارید. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، مصرف مدافینیل را قطع کرده و فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

افسردگی
اضطراب
دیدن، احساس کردن یا شنیدن چیزهایی که دیگران نمی بینند یا نمی شنوند، که به آن توهم نیز می گویند.
شیدایی (یکی از فاز های بیماری دوقطبی)
افکار جدید یا افزایش یافته در مورد خودکشی یا مرگ
رفتار پرخاشگرانه
سایر تغییرات در سلامت روان شما

درد قفسه سینه: مدافینیل می تواند باعث درد قفسه سینه شود که می تواند نشانه حمله قلبی باشد. در صورت مبتلا بودن به یک بیماری قلبی به نام افتادگی دریچه میترال یا هیپرتروفی بطن چپ (ضخیم شدن دیواره های قلب در سمت چپ قلب) ممکن است خطر درد قفسه سینه بیشتر باشد. اگر اخیراً دچار حمله قلبی شده اید یا درد قفسه سینه مرتبط با فعالیت کم یا بدون فعالیت دارید، ممکن است پزشک شما را از نزدیک تحت نظر داشته باشد. مصرف مدافینیل را قطع کرده و فوراً به اورژانس مراجعه کنید اگر:

درد یا فشار در قفسه سینه
ضربان قلب سریع یا غیر طبیعی
مشکل در تنفس

موارد احتیاطی و منع مصرف مدافینیل

چه کسانی نباید از مدافینیل استفاده کنند؟

حساسیت به مواد تشکیل دهنده: افرادی که به هر یک از مواد زیر حساسیت دارند نباید مدافینیل مصرف کنند:

مدافینیل
پروویجیل (Provigil)
آرمودافینیل
هر یک از مواد تشکیل دهنده موجود در محصول خاصی که تجویز شده است

داروساز شما می تواند لیست کامل مواد تشکیل دهنده موجود در محصولات مدافینیلی که در داروخانه موجود است را به شما بگوید.

قبل از مصرف مدافینیل چه نکاتی را باید بدانم؟

تا زمانی که مدافینیل توسط پزشک برای شما تجویز نشده است، آن را مصرف نکنید. آن را طبق دستورالعمل مصرف کنید.

مدافینیل را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید، حتی اگر آن ها هم شرایط مشابهی با شما داشته باشند. این دارو ممکن است به آن ها آسیب برساند.

مدافینیل را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. مدافینیل یک ماده کنترل شده است زیرا ممکن است مورد سوء مصرف قرار گیرد یا منجر به وابستگی شود. مدافینیل را در مکانی امن نگهداری کنید تا از سرقت آن جلوگیری شود. فروش یا اهدای این دارو غیرقانونی است.

مدافینیل می تواند بر هوشیاری یا هماهنگی شما تأثیر بگذارد. تا زمانی که متوجه نشده اید مدافینیل چگونه بر شما تأثیر می گذارد، از رانندگی یا انجام سایر فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری یا هماهنگی دارند، خودداری کنید.

مدافینیل می تواند اثرات محصولات ضد بارداری هورمونی را کاهش دهد. اگر از یک روش های هورمونی ضد بارداری استفاده می کنید، باید در حین مصرف مدافینیل و به مدت یک ماه پس از قطع آن، از روش های غیر هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده کنید. از روش های ضد بارداری غیر هورمونی می توان به کاندوم ها اشاره کرد.

بارداری و مدافینیل

شما باید مدافینیل را هر روز در یک زمان مشخص مصرف کنید. پزشک به شما کمک می کند تا بهترین زمان روز را تعیین کنید، زیرا این زمان بسته به دلیلی که برای آن دارو مصرف می کنید می تواند متفاوت باشد. مصرف مدافینیل در زمانی که نیاز به خوابیدن دارید ممکن است باعث مشکل در به خواب رفتن شما شود.

اگر برای کمک به درمان آپنه انسدادی خواب، مدافینیل مصرف می کنید، مهم است که به درمان های دیگر آپنه خواب تجویز شده خود، مانند استفاده از دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP)، ادامه دهید، مگر اینکه پزشک به شما دستور دهد این کار را نکنید.

هنوز هم مهم است که در حین مصرف مدافینیل به اندازه کافی بخوابید و از عادات خواب خوب استفاده کنید. در مورد عادات خواب خوب با پزشک خود صحبت کنید.

اگر کبد شما به خوبی کار نمی کند، ممکن است نیاز به مصرف دوز کمتری از مدافینیل داشته باشید. اگر نگرانی در مورد سلامت کبد شما وجود دارد، پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای تعیین میزان عملکرد آن انجام دهد.

اگر 65 سال یا بیشتر دارید، ممکن است به دوز کمتری از مدافینیل نیاز داشته باشید. اگر در این گروه سنی هستید با پزشک خود صحبت کنید.

قبل از مصرف مدافینیل باید به پزشک خود چه بگویم؟

در مورد تمام شرایط سلامتی خود و هر گونه داروهای تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین ها / مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل هایی که استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. این به آن ها کمک می کند تا تعیین کنند که آیا مدافینیل برای شما مناسب است یا خیر.

به طور خاص، مطمئن شوید که در مورد هر یک از موارد زیر بحث می کنید:

شرایط سلامتی فعلی و گذشته: اگر هر یک از موارد زیر را دارید به پزشک خود اطلاع دهید:

مشکلات سلامت روان، از جمله افسردگی، اضطراب و روان پریشی
مشکلات قلبی، از جمله سابقه حمله قلبی، افتادگی دریچه میترال و هیپرتروفی بطن چپ (ضخیم شدن دیواره های قلب در سمت چپ قلب)
فشار خون بالا
مشکلات کلیوی یا کبدی
سابقه مصرف بیش از حد یا سوء استفاده از مواد مخدر یا الکل

بارداری: مشخص نیست که آیا مدافینیل می تواند بر بارداری تأثیر بگذارد یا به جنین آسیب برساند یا خیر. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک به شما توصیه می کند که آیا در دوران بارداری یا تلاش برای باردار شدن باید مدافینیل مصرف کنید یا خیر.

شیردهی: مشخص نیست که آیا مدافینیل وارد شیر مادر می شود یا خیر. اگر در دوران شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک به شما توصیه می کند که آیا در دوران شیردهی باید مدافینیل مصرف کنید یا خیر.

تداخلات دارویی مدافینیل

آیا مدافینیل با غذاها یا نوشیدنی ها تداخل دارد؟

هیچ تداخل شناخته شده ای بین مدافینیل و غذاها یا نوشیدنی ها وجود ندارد.

مشخص نیست که آیا مصرف الکل بر مدافینیل تأثیر می گذارد یا خیر. اگر در حین مصرف مدافینیل الکل بنوشید، خطر سرگیجه ممکن است افزایش یابد. احتمالاً بهتر است از مصرف الکل در حین مصرف مدافینیل خودداری کنید.

آیا مدافینیل با داروهای دیگر تداخل دارد؟

همیشه در مورد هر گونه داروی تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین ها / مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل هایی که استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.

به طور خاص، قبل از مصرف مدافینیل، حتماً در مورد استفاده از هر یک از موارد زیر صحبت کنید:

قرص ضد بارداری، چسب، حلقه واژینال، ایمپلنت، تزریق یا دستگاه داخل رحمی (IUD)
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند: سیکلوسپورین (ساندیمون نئورال)
داروهای رقیق کننده خون مانند: وارفارین (کومادین).
داروهای درمان افسردگی یا بیماری پارکینسون مانند: مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOI).
داروهای کاهش دهنده اسید معده: امپرازول (پریلوسک).
داروهای کنترل تشنج مانند: فنی توئین (دیلانتین).
داروهای درمان اضطراب مانند: دیازپام (والیوم).

برخی از داروهای دیگر ممکن است سطح مدافینیل در خون را تغییر دهند و بالعکس. در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید یا اخیراً مصرف کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.

این ممکن است لیست کاملی از داروهایی نباشد که می توانند با مدافینیل تداخل داشته باشند. همیشه با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف بیش از حد و فراموشی مصرف دوز دارو

اگر به طور تصادفی بیش از حد مدافینیل مصرف کنم، چه کاری باید انجام دهم؟

اگر شما یا شخص دیگری بیش از حد مدافینیل مصرف کرده اید، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید یا با 115 (اورژانس) تماس بگیرید.

اگر مصرف یک نوبت مدافینیل را فراموش کنم، چه کاری باید انجام دهم؟

اگر مصرف یک نوبت را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی شما یا نزدیک به زمان خواب است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و فقط نوبت بعدی را مصرف کنید. دوزهای دو برابر یا اضافی مصرف نکنید. مصرف دوز دارو نزدیک به زمان خواب ممکن است به سختی در به خواب رفتن شما منجر شود.

نحوه نگهداری مدافینیل

مدافینیل باید در دمای اتاق، بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری شود. دارو را در بسته بندی محصول و به دور از نور و رطوبت قرار دهید. از نگهداری داروها در حمام و دستشویی خودداری کنید و همواره به خاطر داشته باشید که تمامی داروها باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرند.