کزاز یک بیماری باکتریایی عفونی خطرناک است که می تواند باعث انقباضات شدید و دردناک عضلات شود. پیشگیری از کزاز با واکسیناسیون و مراقبت از زخم ها امکان پذیر است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز کزاز، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
کزاز یک بیماری خطرناک است که توسط سم تولید شده از باکتری ایجاد شده و بر روی سیستم عصبی تأثیر می گذارد. این بیماری منجر به انقباضات دردناک عضلانی، به ویژه در عضلات فک و گردن می شود.
کزاز می تواند در توانایی تنفس اختلال ایجاد کرده و خطرساز باشد. کزاز به عنوان بیماری "قفل شدگی دهان" نیز شناخته می شود.
به لطف واکسن کزاز، موارد ابتلا به کزاز در ایالات متحده و سایر کشورهای پیشرفته نادر است. اما این بیماری همچنان تهدیدی برای کسانی است که واکسن یادآور دریافت نمی کنند. این بیماری در کشورهای در حال توسعه بیشتر دیده می شود.
هیچ درمانی برای کزاز وجود ندارد.
اصول درمان بر مدیریت عوارض تا زمان برطرف شدن آثار سم باکتری کزاز است
علائم کزاز از چند روز تا چند هفته پس از ورود باکتری های کزاز از طریق زخم به بدن ظاهر می شود. متوسط دوره نهفتگی بین 7 تا 10 روز است.
علائم و نشانه های رایج کزاز عبارتند از:
سایر علائم و نشانه های کزاز عبارتند از:
اگر در طی 10 سال گذشته واکسن یادآور کزاز را تزریق نکرده اید، یا زخم عمیق یا کثیفی دارید و از 5 سال قبل تاکنون تزریق یادآور واکسن نداشته اید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. اگر از زمان دریافت آخرین واکسن مطمئن نیستید هم می بایست واکسن یادآور دریافت کنید.
کزاز در نتیجه تولید سم توسط اسپور باکتری کلستریدیوم تتانی موجود در خاک، گرد و غبار و مدفوع ایجاد می شود.
اسپور ها با ورود به زخم باز تبدیل به باکتری فعال شده و سم قوی به نام تتانو اسپاسمین تولید می کنند. این سم باعث ضعف اعصاب کنترل کننده عضلات (نورون های حرکتی) شده که می تواند باعث انقباض و اسپاسم شدید عضلات که از علائم و نشانه های اصلی کزاز است شود.
تقریباً همه موارد کزاز در افرادی که هرگز واکسینه نشده اند یا در بزرگسالانی که بیش از 10 سال از آخرین تزریق واکسن آن ها گذشته است، رخ می دهد.
کزاز بیماری مسری از انسان به انسان نمی باشد.
موارد زیر خطر ابتلا به کزاز را افزایش می دهد:
بروز این بیماری در اثر موارد زیر مشاهده شده است:
عوارض بیماری کزاز عبارتند از:
با واکسیناسیون می توانید به راحتی از کزاز پیشگیری کنید.
واکسن کزاز معمولاً به همراه واکسن های دیفتری و کزاز و سیاه سرفه (DTaP / واکسن سه گانه) تزریق می شود. این واکسن از بدن در برابر سه بیماری محافظت می کند: دیفتری، سیاه سرفه و کزاز.
واکسن DTaP در پنج دوره تجویز شده که به طور معمول در بازو یا ران تزریق می شود، سن تزریق واکسن بدین صورت است:
واکسیناسیون برای کودکان 7 تا 18 ساله
تزریق واکسن یادآور برای کودکان در سنین 11 یا 12 سال توصیه می شود. اگر کودک شما به هردلیلی در این سن واکسن یادآور دریافت نکرد، در مورد زمان مناسب برای تزریق با پزشک کودک خود صحبت کنید.
واکسیناسیون برای بزرگسالان 19 سال و بالاتر
تزریق دوز یادآور برای بزرگسالان، هر 10 سال یک بار توصیه می شود. یادآور ممکن است یکی از دو واکسن سه گانه یا واکسن ضد دیفتری و کزاز باشد. اگر در کودکی علیه کزاز واکسینه نشده اید یا در مورد وضعیت واکسیناسیون خود مطمئن نیستید، واکسن سه گانه برای شما توصیه می شود.
واکسیناسیون در دوران بارداری
بدون در نظر گرفتن وضعیت واکسیناسیون مادر، تزریق واکسن یادآور در سه ماهه سوم بارداری توصیه می شود.
کزاز بر اساس نتایج معاینه، سابقه پزشکی و برنامه واکسیناسیون و علائم و نشانه های اسپاسم عضلات، سفتی و درد تشخیص داده می شوند. به طور کلی تست های آزمایشگاهی برای تشخیص کزاز، کاربردی نیستند.
درمانی خاصی برای کزاز وجود ندارد و اغلب تنها شامل مراقبت از زخم، تجویز داروهایی برای کاهش علائم، تقویت سیستم ایمنی و مراقبت های حمایتی برای کنترل وضعیت اسپاسم ها و تنفس است.
برای جلوگیری از رشد باکتری های جدید کزاز، تمیز کردن زخم ضرورت دارد که به صورت پاک کردن خاک، مواد خارجی و بافت مرده از زخم است.
در موارد ابتلا به کزاز، بیمار اغلب در بخش مراقبت های ویژه بستری می شوند تا وضعیت تغذیه و تنفس آن ها کاملاً تحت نظر تیم درمان باشد.
بریدگی های عمیق و به خصوص زخم های کثیف، شما را در معرض خطر بیشتری برای بروز عفونت کزاز قرار می دهد.
اگر زخم عمیق و کثیف دارید و به ویژه اگر از زمان آخرین واکسیناسیون خود مطمئن نیستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در این حالت نیاز به پانسمان صحیح زخم، تجویز آنتی بیوتیک و تزریق واکسن کزاز وجود دارد. اگر قبلاً واکسینه شده اید، بدن شما به سرعت آنتی بادی های لازم را برای محافظت در برابر کزاز ایجاد می کند.
اگر زخم جزئی باشد، این مراحل به جلوگیری از ابتلا به کزاز کمک می کند:
اگر زخم کوچک و تمیز است اما نگران عفونت یا مصونیت از کزاز هستید، به سراغ جعبه کمک های اولیه بروید. اگر زخم عمیق است یا شما یا فرزندتان علائم عفونت کزاز را دارید، به اورژانس مراجعه کنید.
در صورت امکان، اطلاعات زیر را به پزشک ارائه دهید:
در مورد کزاز، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
اگر زخمی عمیق باشد، پزشک آن را بررسی می کند. او احتمالاً سوالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:
