درخواست مشاوره رایگان
سیاه سرفه (پرتوسیس)، نوعی عفونت باکتریایی ریه ها و لوله های تنفسی است که به شدت واگیردار است و منتشر می شود. واکسیناسیون بر علیه آن اهمیت بسیاری دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سیاه سرفه، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سیاه سرفه نوعی عفونت مجاری تنفسی بسیار واگیردار است. این بیماری در بسیاری از افراد، به صورت سرفه های خشک شدید است که پس از آن برای تنفس صدایی مشابه "هوپ" یا جیغ در حین دم و یازدم رخ می دهد.
قبل از این که واکسن آن تولید شود، سیاه سرفه بیماری شایعی در بین کودکان محسوب می شد. اکنون سرفه سیاه در درجه اول دربین کودکان بسیار کوچکی که دوره کامل واکسیناسیون را انجام نداده اند و نوجوانان و بزرگسالانی که ایمنی آنها کاهش پیدا کرده است، رخ می دهد.
خطرمرگ ناشی از سیاه سرفه بسیار نادر است و بیشتر در نوزادان رخ می دهد. به همین دلیل واکسینه شدن برای زنان باردار و سایر افرادی که از نزدیک با نوزاد در تماس هستند بسیار مهم است.
درهنگام ابتلا به سیاه سرفه، حدود هفت تا 10 روز و گاهی بیشتر طول می کشد تا علائم و نشانه ها ظاهر شوند، این علائم در ابتدا معمولاً خفیف بوده و به سرماخوردگی شباهت دارند:
بعد از یک یا دو هفته، ممکن است علائم شدیدتر شوند. مخاط ضخیم و غلیظ در داخل مجاری تنفسی جمع می شود و باعث سرفه غیرقابل کنترل می شود. سرفه های شدید و طولانی مدت ممکن است منجر به شرایط زیر شود:
در صورت بروز سرفه های طولانی مدت که باعث عوارض زیر می شوند، با پزشک خود تماس بگیرید:
با این حال، بسیاری از افراد دارای ویژگی های خاص این بیماری نیستند و بعضی اوقات، سرفه خشک مداوم تنها نشانه سیاه سرفه است.
نوزادان ممکن است به هیچ وجه سرفه نکنند، در عوض برای نفس کشیدن تلاش می کنند یا گاهی ریتم تنفس آن ها قطع می شود.
سیاه سرفه توسط نوعی باکتری به نام بوردتلا پرتوسیس (Bordetella Pertussis) ایجاد می شود. وقتی فرد آلوده سرفه یا عطسه می کند، قطرات کوچک مملو از میکروب در هوا پخش شده و وارد ریه سایر افراد نزدیک می شود.
اثر واکسن سیاه سرفه که در دوران کودکی تزریق می شود پس از مدتی از بین رفته و باعث می شود در زمان شیوع بیماری، بیشتر نوجوانان و بزرگسالان حساس به عفونت شوند و این روند ادامه پیدا می کند.
نوزادانی که کمتر از 12 ماه سن دارند و واکسینه نشده اند یا واکسن های تجویز شده را کامل دریافت نکرده اند بیشتر در معرض خطر برای ابتلا به عوارض شدید بیماری و مرگ هستند.
در اغلب موارد نوجوانان و بزرگسالان دچار عوارض خاص و خطرناکی نمی شوند ولی در صورت بروز، عوارض به اشکال زیر رخ می دهد:
نوزادان
در نوزادان به ویژه زیر 6 ماه، عوارض ناشی از سیاه سرفه شدیدتر است و ممکن است به صورت زیر باشد:
از آنجا که نوزادان و کودکان بیشتر در معرض عوارض ناشی از سرفه سیاه هستند، به درمان در بیمارستان احتیاج دارند. این عوارض می تواند تهدید کننده زندگی نوزادان زیر 6 ماه باشد.
بهترین راه پیشگیری از سیاه سرفه، واکسیناسیون بر علیه آن است که اغلب همراه با واکسن دیفتری و کزاز تزریق می کنند. پزشکان توصیه می کنند واکسیناسیون از دوران نوزادی شروع شود.
این واکسن شامل یک سری تزریق پنج گانه است و به طور معمول به کودکان در این سنین تزریق می شود:
عوارض جانبی واکسن معمولاً خفیف است و ممکن است شامل تب، احساس خستگی، سردرد، خستگی یا درد در محل تزریق باشد.
در صورت دارا بودن یکی از شرایط زیر و در صورت تماس با فرد مبتلا به سیاه سرفه، پزشک داروهایی را برای محافظت تجویز کند:
تشخیص سیاه سرفه در مراحل اولیه می تواند دشوار باشد زیرا علائم و نشانه هایی شبیه سایر بیماری های تنفسی شایع مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا برونشیت دارد.
گاهی اوقات، پزشکان می توانند آن را با پرسیدن علائم و گوش دادن به سرفه تشخیص دهند. گاهی برای تأیید تشخیص، به آزمایش های بیشتری نیاز است. از این آزمایش ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
نوزادان معمولاً برای معالجه در بیمارستان بستری می شوند زیرا سیاه سرفه برای آن گروه سنی خطرناک تر است.
همچنین برای جلوگیری از شیوع عفونت، کودک از دیگران جدا خواهد شد.
درمان کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً در خانه و قابل کنترل است.
آنتی بیوتیک ها باکتری های ایجاد کننده سیاه سرفه را از بین می برند و به تسریع بهبودی کمک می کنند. ممکن است برای اعضای خانواده که در معرض عفونت هستند، آنتی بیوتیک های پیشگیرانه تجویز شود.
متأسفانه درمان های مؤثری برای تسکین سرفه در دسترس نیست. به عنوان مثال داروهای بدون نسخه برای سرفه تأثیر کمی در سیاه سرفه دارند.
نکات زیر برای با حمله های سرفه در مورد کسی که در منزل تحت درمان است کاربرد دارد:
اگر فکر می کنید خود یا فرزندتان مبتلا به سیاه سرفه هستید، با پزشک خانواده یا متخصص اطفال مراجعه کنید.
اگر علائم شدیدی دارید به بخش مراقبت های ویژه یا بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
فهرستی از موارد زیر را تهیه کنید:
پزشک معاینه جسمی انجام می دهد و با استفاده از گوشی پزشکی به صدای ریه ها گوش می دهد. سوالاتی که پزشک ممکن است بپرسد عبارتند از:
