سرطان بیضه یکی از انواع سرطان است که از بیضه ها آغاز می شود. این بیماری شایعترین سرطانی است که آقایان در سنین 15 تا 35 سالگی مبتلا می شوند. شایعترین علامت سرطان بیضه که باید به آن توجه کرد، وجود برآمدگی یا تودهای بدون درد در بیضه است. احتمال درمان قطعی سرطان بیضه که به موقع تشخیص داده و درمان می شود، بسیار بالاست. در ادامه اطلاعاتی در مورد علائم، علل بروز سرطان بیضه و نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سرطان بیضه (Testicular cancer)، از سلول های بیضه آغاز می شود. بیضهها درون کیسه بیضه قرار دارند. کیسه بیضه، کیسهای از جنس پوست در زیر آلت تناسلی می باشد. بیضهها علاوه بر هورمون تستوسترون، اسپرم را هم تولید میکنند.
در مقایسه با دیگر انواع سرطان، سرطان بیضه نادر است. این بیماری می تواند در هر سنی رخ دهد اما در میان مردان آمریکایی بین سنین ۱۵ تا ۳۵ سال بیشتر رایج است.
معمولاً اولین علامت سرطان بیضه، بروز برآمدگی یا ورمی روی بیضه می باشد. سلول های سرطانی به سرعت رشد می کنند و گاهی از بیضه به سایر نقاط بدن منتشر می شوند.
در بیشتر موارد سرطان بیضه قابل درمان است، حتی اگر به بیرون از بیضه منتشر شده باشد. بسته به نوع و مرحلهی سرطان بیضه، فرد می تواند تحت یک یا چند روش درمانی و یا ترکیبی از آنها قرار گیرد. معمول ترین درمان ترکیب شیمی درمانی و جراحی است.
علائم و نشانههای سرطان بیضه عبارتند از:
سرطان بیضه معمولا یکی از بیضهها را درگیر میکند.
در صورت بروز هر گونه درد، تورم و یا وجود تودهها در بیضه و یا نواحی اطراف کشاله ران و ادامه این علائم بیشتر از دو هفته باید به پزشک مراجعه کرد.
علت بروز سرطان بیضه مشخص نیست.
پزشکان میدانند که سرطان بیضه زمانی رخ میدهد که عاملی باعث تغییر DNA در سلولهای سالم بیضه شوند. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که عملکرد سلول را تنظیم می کند. تغییر DNA سلولها باعث رشد و تقسیم خارج از کنترل آن ها می شود. این سلولهای سرطانی حتی زمانی که به سلولهای جدیدی نیاز نیست هم تقسیم میشوند، تجمیع این سلولها یک توده را درون بیضه تشکیل میدهد.
به مرور تومور به خارج از بیضه نیز می رسد. برخی از سلول های سرطانی ممکن است از تومور جدا شده و به سایر نقاط بدن منتشر شوند. سرطان بیضه بیشتر گره های لنفاوی، کبد و ریه ها را درگیر می کند. گسترش سرطان به سایر نقاط بدن متاستاز نام دارد.
تقریبا تمام سرطانهای بیضه از سلولهای زایا آغاز میشوند. این سلولهای بیضه اسپرم تولید میکنند. این که چه عاملی باعث میشود این سلولها غیر طبیعی شده و به سرطان تبدیل شوند،هنوز مشخص نیست.
عواملی که می تواند خطر ابتلا به سرطان بیضه را افزایش دهند عبارتند از:
هیچ راهی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان بیضه وجود ندارد.
برخی پزشکان توصیه میکنند که خود معاینه بیضه ها به صورت مرتب انجام شود، در طی معاینه هرگونه برآمدگی یا تغییری مشخص خواهد شد.
با این حال همه پزشکان با این موضوع موافق نیستند. هیچ مطالعه ای وجود ندارد که ثابت کند خود معاینه بیضه ها می تواند خطر ناشی ابتلا به سرطان را کاهش دهد. حتی در مواردی که این بیماری دیر تشخیص داده می شود هم احتمال بهبود و علاج آن وجود دارد.
با این حال، این کار ضرری ندارد، اگر متوجه تغییری در بیضه های خود شدید که بیش از دو هفته ادامه داشت به پزشک مراجعه کنید. در مورد روشهای خود معاینه بیضه با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص توده و یا هر علامت دیگری از سرطان بیضه ممکن است به طور اتفاقی و یا حین معاینه پزشک اتفاق افتد.
برای قطعی بودن احتمال سرطانی بودن این توده باید آزمایشهای زیر انجام شود:
بیضه برداشته شده برای تشخیص نوع سرطان مورد ارزیابی قرار میگیرد. بعد از تشخیص نوع سرطان بیضه است که درمان بیماری آغاز خواهد شد. شایع ترین انواع سرطان بیضه عبارتند از:
انواع دیگری از سرطان بیضه نیز وجود دارد که بسیار نادر هستند.
به محض اینکه پزشک تشخیص خود را نهایی کند، مرحله بعدی تشخیص این که که آیا سرطان به بیرون از بیضه هم رسیده است یا خیر می باشد. این کار مرحله بندی سرطان نام دارد و به تیم درمانی در تعیین پیش آگهی بیماری و احتمال علاج بیماری کمک می کند.
در مرحله بندی سرطان آزمایش های زیر انجام خواهد شد:
مراحل سرطان بیضه از 0 تا 3 مشخص میشود. به طور کلی، در مرحله 0 و 1، سرطان، تنها بیضه و اطراف آن را درگیر کرده است و به گره های لنفاوی و سایر نقاط بدن منتشر نشده است. در مرحله 2، سرطان، گره های لنفاوی اطراف را درگیر کرده است. در مرحله 3، سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است. با این حال، سرطان در مرحله 3 لزوماً به معنای انتشار آن به سایر نقاط بدن نیست و ممکن است که به این معنا باشد که درگیری گره های لنفاوی وجود دارد و نتیجه آزمایش تومورمارکر ها بالاست.
انتخاب روش درمانی برای سرطان بیضه به موارد متعددی بستگی دارد. این موارد شامل نوع و درجه سرطان، وضعیت کلی سلامتی و انتخاب بیمار بستگی دارد.
جراحی سرطان بیضه، خطر خونریزی و عفونت را به همراه دارد. جراح مراقب است که آسیبی به اعصاب واقع در اطراف گرههای لنفی وارد نکند. اما با این همه در مواردی هم آسیب دیدن اعصاب غیر قابل اجتناب است. در صورت آسیب دیدن اعصاب ممکن است انزال دچار مشکل شود ولی به قدرت نعوظ آسیبی نمی رساند. می توان از پزشک برای حفظ اسپرم پیش از جراحی مشورت گرفت.
در شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. داروهای شیمی درمانی در سرتاسر بدن سلولهای سرطانی را از بین میبرند.
گاهی شیمی درمانی تنها روش درمانی است اما در بیشتر موارد بعد از عمل جراحی پیشنهاد میشود. شیمی درمانی می تواند به از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده کمک کند. در موارد پیشرفته بیماری ممکن است شیمی درمانی پیش از جراحی توصیه شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع داروی استفاده شده بستگی دارد. عوارض جانبی معمول شامل خستگی، تهوع، کاهش قدرت شنوایی، ریزش مو و بالا رفتن خطر بروز عفونت است. داروها و درمانهایی برای کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی وجود دارد.
شیمی درمانی گاهی در گروهی از مردان منجر به از دست دادن قدرت تولید اسپرم می شود، با این حال در بسیاری موارد پس از اتمام درمان، بدن قدرت تولید اسپرم خود را باز می یابد. اما در گروهی از افراد این عارضه دائمی است. در مورد روشهای ذخیره اسپرم پیش از انجام شیمی درمانی با پزشک مشورت کنید.
در رادیوتراپی، از پرتوهای پرانرژی بالا مانند اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. در جریان پرتو درمانی فرد روی یک تخت دراز کشیده و یک دستگاه بزرگ اطراف او حرکت میکند و پرتوهای پر انرژی را به ناحیه مورد نظر می تاباند.
پرتو درمانی یک روش درمانی است که گاهی در افراد مبتلا به تومور سمینوما استفاده میشود. حتی ممکن است بعد از برداشتن بیضه هم پرتو درمانی توصیه شود.
معمولاً برای موارد غیرسمینوما پرتودرمانی توصیه نمی شود.
عوارض جانبی این روش درمانی شامل تهوع و خستگی و همچنین قرمزی و التهاب پوستی در ناحیه شکم و کشاله ران است. همچنین پرتو درمانی ممکن است به صورت موقت تعداد اسپرمها را کم کرده و باعث کاهش شانس باروری در گروهی از مردان شود. بیش از انجام پرتو درمانی در مورد چگونگی استفاده از بانک اسپرم برای ذخیره اسپرم صحبت کنید.
ایمونوتراپی درمانی دارویی است که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد. سیستم ایمنی بدن با حمله به میکروب ها و سایر سلول هایی که نباید در بدن باشند، با بیماری ها مبارزه می کند. گاهی سلول های سرطانی با پنهان شدن از سیستم ایمنی بدن به بقای خود ادامه می دهند. ایمونوتراپی به سلول های سیستم ایمنی کمک می کند تا سلول های سرطانی را پیدا کرده و آن ها را از بین ببرند.
گاهی اوقات از ایمونوتراپی برای سرطان پیشرفته بیضه استفاده می شود. اگر سرطان به درمان های دیگر پاسخ نداده باشد، این روش می تواند یکی از گزینه های مورد نظر باشد.
هر مردی با عارضهی سرطان بیضه و احساسات ناشی از آن به شیوهی خود کنار می آید. ممکن است فرد بعد از تشخیص بیماری احساس ترس و عدم اطمینان را تجربه کند. از آنجایی که احساس استرس و اضطراب ممکن است هرگز به صورت کامل برطرف نشود، فرد باید برنامهای برای کنترل احساسات خود داشته باشد.
به همین منظور بهتر است اقدامات زیر انجام شود:
در صورت احساس وجود توده در بیضهها به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که به سرطان بیضه مبتلا هستید، شما را به یک اورولوژیست (متخصص مجاری ادراری) ارجاع خواهد داد.
آنچه قبل از ملاقات با پزشک باید انجام دهید
از یکی از اعضای خانواده و یا دوستان خود بخواهید که در هنگام ملاقات با پزشک شما را همراهی کنند. این کار به شما کمک میکند تا مطالب رد و بدل شده را به راحتی به یاد آورید.
پزشک سوالات زیر را با شما مطرح خواهد کرد:
زمان ملاقات با پزشک محدود است، پس بهتر است که پیش از دیدار با پزشک لیستی از سوالات آماده شود. سوالات را از مهم به کم اهمیتتر دسته بندی کنید.
برخی از مهمترین سوالات عبارتند از:
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.