کیست کلیه | علل بروز، نشانه ها، روش تشخیص و درمان

کیست کلیه، ساختاری کیسه مانند و پر از مایع است که ممکن است بر روی یا درون این ارگان حیاتی شکل بگیرد، اغلب به طور اتفاقی در تصویربرداری های پزشکی کشف می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز کیست کلیه، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.

کیست کلیه چیست؟

کیست کلیه، که به صورت کیسه های کروی حاوی مایع بر روی یا درون کلیه ها ایجاد می شود، انواع مختلفی دارد. در حالی که برخی از انواع کیست های کلیه می توانند مشکلات جدی ایجاد کرده و عملکرد کلیه را مختل کنند، کیست های ساده کلیه، که گاهی اوقات کیست های معمولی نیز نامیده می شوند، معمولاً غیرسرطانی بوده و اغلب هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی کنند.

کیست کلیه چیست؟

در حال حاضر، علت دقیق ایجاد کیست های ساده کلیه مشخص نیست. این کیست ها معمولاً به صورت منفرد بر روی سطح یک کلیه ظاهر می شوند، اما در برخی موارد ممکن است چند کیست بر روی یک یا هر دو کلیه ایجاد شود. مهم است بدانیم که کیست های ساده با کیست هایی که در بیماری کلیه پلی کیستیک دیده می شوند، متفاوت هستند. کیست های ساده اغلب به طور اتفاقی و در طی تصویربرداری از کلیه ها به دلایل دیگر کشف می شوند و معمولاً هیچ علامت یا نشانه ای ندارند و نیازی به درمان نیز پیدا نمی کنند.

علائم کیست کلیه

کیست ساده کلیه در اغلب موارد بدون علامت و نشانه است. با این حال، اگر کیست به اندازه قابل توجهی بزرگ شود، ممکن است علائم زیر بروز کند:

درد مبهم یا آزاردهنده در ناحیه پشت و پهلو
درد در قسمت بالای شکم

درد مبتهم در ناحیه پشت از علائم کیست کلیه

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت تجربه علائم و نشانه هایی که به کیست کلیه مربوط می شود، توصیه می گردد به پزشک مراجعه نمایید تا علت دقیق این علائم بررسی شود.

علل ابتلا به کیست کلیه

علت دقیق ایجاد کیست های ساده کلیه هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، یک نظریه مطرح شده در این زمینه بیان می کند که ممکن است لایه سطحی کلیه به تدریج ضعیف شده و به شکل کیسه ای درآید که با مایع پر می شود و در نهایت از بافت کلیه جدا شده و مایع درون کیست تجمع می یابد.

عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)

اگرچه کیست ساده کلیه می تواند در هر سنی رخ دهد، احتمال بروز آن با افزایش سن، به ویژه در مردان، بیشتر می شود.

عوارض بیماری

در برخی موارد، کیست های ساده کلیه می توانند منجر به عوارضی شوند، از جمله:

کیست عفونی: کیست های ساده ممکن است دچار عفونت شوند که منجر به درد و تب می گردد.
پارگی کیست: پارگی کیست کلیه می تواند باعث درد شدید در پشت و پهلو شود.
انسداد ادرار: اگر کیست کلیه مسیر طبیعی خروج ادرار از کلیه را مسدود کند، ممکن است منجر به تورم کلیه (هیدرونفروز) شود.

تشخیص کیست کلیه

برای تشخیص کیست ساده کلیه و افتراق آن از سایر توده های کلیوی، پزشک از روش های زیر استفاده می کند:

تصویربرداری:
- سونوگرافی: یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از کلیه ها و کیست ها ایجاد می کند. سونوگرافی اغلب اولین روش تصویربرداری است که برای بررسی کلیه ها به کار می رود و می تواند به تشخیص وجود کیست و ویژگی های کلی آن کمک کند.
- توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن/CT Scan): این روش با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر، تصاویر مقطعی دقیقی از کلیه ها ارائه می دهد. سی تی اسکن می تواند جزئیات بیشتری از اندازه، شکل و محتوای کیست را نشان دهد و به افتراق کیست ساده از تومورهای کلیوی کمک کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی ( ام آر آی/MRI): ام آر آی از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن استفاده می کند. MRI نیز می تواند در تشخیص و ارزیابی کیست های کلیه و افتراق آن ها از سایر توده ها کمک کننده باشد، به ویژه در مواردی که نیاز به بررسی دقیق تر بافت های نرم وجود دارد. پزشک با بررسی این تصاویر می تواند تشخیص دهد که توده مشخص شده در کلیه یک کیست ساده است یا احتمال وجود تومور وجود دارد.
آزمایش عملکرد کلیه: این آزمایش که از طریق نمونه خون انجام می شود، نشان می دهد که آیا کیست موجود عملکرد کلیه ها را مختل کرده است یا خیر. معمولاً در کیست های ساده و بدون عارضه، عملکرد کلیه طبیعی است.

درمان کیست کلیه

در بسیاری از موارد، اگر کیست ساده کلیه هیچ علامت یا نشانه ای ایجاد نکند و عملکرد کلیه ها را مختل نکرده باشد، نیازی به درمان ندارد. پزشک ممکن است به جای درمان فعال، توصیه به انجام دوره ای تست های تصویربرداری مانند سونوگرافی بدهد تا اندازه و وضعیت کیست را در طول زمان پیگیری کند و مطمئن شود که بزرگ نشده است. اگر کیست تغییر کند و علائم و نشانه های آزاردهنده ای ایجاد کند، ممکن است درمان در نظر گرفته شود. در برخی موارد نیز، کیست بدون تغییر باقی می ماند.

در صورتی که کیست ساده کلیه باعث بروز علائم شود، پزشک ممکن است یکی از روش های درمانی زیر را توصیه کند:

سوراخ کردن (آسپیراسیون)، تخلیه کیست و اسکلروتراپی (پر کردن با الکل): در موارد نادر و برای کوچک کردن کیست، پزشک ممکن است با استفاده از هدایت تصویربرداری (مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن)، یک سوزن بلند و نازک را از طریق پوست وارد دیواره کیست کلیه کند و مایع درون آن را تخلیه نماید. پس از تخلیه، برای جلوگیری از تجمع مجدد مایع، داخل کیست را با محلول اسکلروزان مانند الکل پر می کند.
جراحی خارج کردن کیست: کیست های بزرگ یا کیست هایی که باعث بروز علائم قابل توجه می شوند، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه و برداشتن دیواره کیست داشته باشند. برای دسترسی به کیست، جراح معمولاً از روش های کم تهاجمی (لاپاراسکوپی) استفاده می کند. در این روش، برش های کوچکی بر روی پوست ایجاد شده و ابزار جراحی ظریف به همراه یک دوربین کوچک وارد بدن می شوند. جراح با مشاهده تصاویر زنده بر روی مانیتور، مایع کیست را تخلیه کرده و دیواره آن را خارج می کند. بسته به نوع جراحی و وضعیت بیمار، ممکن است نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان وجود داشته باشد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

تشخیص یک کیست ساده کلیه از طریق تست های تصویربرداری که برای دلایل دیگری انجام شده است، ممکن است برای شما نگران کننده باشد. مهم است که در مورد وجود این کیست و تأثیر آن بر سلامتی خود با پزشکتان صحبت کنید. داشتن اطلاعات کافی می تواند به شما احساس کنترل بیشتری بر وضعیتتان بدهد.

آن چه می توانید انجام دهید

پیش از ملاقات با پزشک، فهرستی از سؤالات خود تهیه کنید، از جمله:

اندازه کیست چقدر است؟
آیا این کیست جدید است یا در اسکن های قبلی نیز دیده شده بود؟
احتمال بزرگ شدن آن چقدر است؟
آیا می تواند به کلیه من آسیب برساند؟
آیا علائمی که دارم ممکن است به دلیل این کیست باشد؟
آیا این کیست نیاز به برداشتن دارد؟
چه روش های درمانی توصیه می شود؟
احتمال موفقیت و خطرات هر درمان چیست؟
چه علائم و نشانه هایی نشان دهنده بزرگ شدن کیست است؟
آیا نیاز به مراجعه به متخصص دارم؟
آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
آیا بروشور یا اطلاعاتی در این زمینه وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایتی را پیشنهاد می کنید؟
آیا نیاز به پیگیری های بعدی دارم؟