سرطان غدد فوق کلیه، سرطان نادری است که غدد هورمونی که در بالای دو کلیه قرار دارند را درگیر می کند. علائم این بیماری می تواند همچون علائم تغییرات شدید هورمونی بروز کند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم، علل بروز سرطان غدد فوق کلیه، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
سرطان غدد فوق کلیه چیست؟
سرطان غدد فوق کلیه نوعی سرطان نادر است که در یک یا هر دو غده ی آدرنال که در بالای کلیه های قرار دارد، آغاز می شود.
هورمون های غدد آدرنال تقریباً همه اعضا و بافت های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. سرطان آدرنال در هر سنی می تواند رخ دهد، اما معمولا در کودکان زیر 5 سال و بزرگسالان 40 و 50 سال شایع تر است.
اگر سرطان آدرنال در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال درمان وجود دارد. اما اگر سرطان به قسمت های دیگر غدد فوق کلیه پیشرفت کند، درمان تاثیر کمتری دارد و بیشتر روش های درمانی برای به تاخیر انداختن پیشرفت یا کاهش احتمال بازگشت انجام می شود.
بیشتر توده های که در غدد فوق کلیوی ایجاد می شود، غیر سرطانی (خوش خیم) هستند.
تومورهای خوش خیم آدرنال مانند آدنوما یا فئوکروسیتوم نیز می توانند در غدد فوق کلیوی ایجاد شوند.
علائم سرطان غدد فوق کلیه
علائم و نشانه های سرطان آدرنال عبارتند از:
- افزایش وزن
- ضعف عضلانی
- ترک های پوستی صورتی یا بنفش
- تغییرات هورمونی در زنان که باعث رشد موهای زائد صورت، ریزش مو در سر و عادات ماهیانه نامنظم می شود.
- تغییرات هورمونی در مردان که باعث بزرگ شدن بافت پستان و کوچک شدن بیضه می شود.
- حالت تهوع
- استفراغ
- نفخ شکم
- کمردرد
- تب
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
علل ابتلا به سرطان غدد فوق کلیه
هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز سرطان آدرنال می شوند.
سرطان غده فوق کلیه زمانی رخ می دهد که تغییری (جهش) در DNA سلول های غده فوق کلیه ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل های کنترل سلول می باشد. این جهش ها می توانند باعث شوند که سلول به طور غیرقابل کنترلی تکثیر یابند. وقتی این اتفاق می افتد، سلول های غیر طبیعی تجمع یافته و تومور ایجاد می کنند. سلولهای تومور می توانند از هم جدا شده و به سایر قسمتهای بدن گسترش یابند.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
سرطان آدرنال بیشتر در افراد مبتلا به سندرم های موروثی اتفاق می افتد که خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش می دهند، این سندرم های ارثی عبارتند از:
تشخیص سرطان غدد فوق کلیه
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان آدرنال عبارتند از:
- آزمایش خون و ادرار. آزمایش های خون و ادرار می تواند سطح غیرمعمول هورمون های ترشح شده توسط غدد فوق کلیوی، از جمله کورتیزول، آلدوسترون و آندروژن ها را نشان دهد.
- آزمایش های تصویربرداری. ممکن است اسکن های CT، MRI یا پوزیترون انتشار (PET)، برای درک بهتر هرگونه تومور در غده های آدرنال تجویز شود. بدین وسیله پزشک می تواند بررسی کند که آیا سرطان به مناطق دیگر بدن مانند ریه ها یا کبد انتشار یافته است یا هنوز در مرحله اولیه می باشد.
- آنالیز نمونه از غده آدرنال (بیوپسی). نمونه غده آدرنال در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار می گیرد. تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی می تواند ابتلا به سرطان را تأیید کند و نوع سلول های درگیر را مشخص نماید.
درمان سرطان غدد فوق کلیه
درمان سرطان آدرنال معمولاً به صورت جراحی برای برداشتن کل بافت سرطانی است. سایر روش های درمانی ممکن است جهت جلوگیری از عود سرطان استفاده شوند.
-
عمل جراحی. هدف از جراحی، برداشتن کل سرطان آدرنال است. برای درمان، پزشکان غده فوق کلیوی را بر می دارند (آدرنالکتومی).
اگر جراحان شواهدی پیدا کنند که نشان دهنده انتشار سرطان به ساختارهای مجاور، مانند کبد یا کلیه باشد، امکان دارد در طول عمل بخش هایی یا تمام ارگان های سرطانی را بردارند.
- رادیوتراپی (پرتو درمانی). در پرتو درمانی از پرتوهای پرانرژی مانند پرتوهای ایکس و پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. گاهی پس از عمل جراحی سرطان آدرنال، پرتو درمانی انجام می شود که تا حد امکان سلول های باقی مانده از بین بروند. پرتو درمانی می تواند به کاهش درد و سایر علائم ناشی از سرطان کمک کند.
- شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای خاصی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این نوع درمان برای سرطان های آدرنالی که با جراحی قابل برداشتن نیستند و یا امکان عود پس از جراحی وجود دارد، استفاده می شود. شیمی درمانی گزینه ای مناسب برای کاهش سرعت پیشرفت سرطان نیز می باشد.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
با گذشت زمان، خواهید فهمید که چه چیزی به شما کمک می کند تا با عدم اطمینان و پریشانی ناشی از تشخیص سرطان کنار بیایید.
اقدامات زیر می تواند تا حدی به کاهش چالش ها و ناراحتی های ناشی از این بیماری کمک کند:
- در رابطه با سرطان خود به حد کافی اطلاعات کسب کنید. در مورد شرایط خود، گزینه های درمانی و در صورت تمایل پیش آگهی بیماری اطلاعات بگیرید، هرچه بیشتر در این باره بدانید، با اطمینان بیشتری می توانید در مورد روش درمان تصمیم بگیرید. در مورد منابع معتبر برای اطلاعات بیشتر سوال کنید.
- با دوستان و اعضای خانواده خود نزدیک باشید. حفظ روابط قوی و نزدیک، می تواند به شما در مقابله با سرطان کمک کند. دوستان و خانواده در صورت نیاز می توانند حمایت عملی را که به آن نیاز دارید برایتان فراهم کنند؛ مثل مراقبت از خانه زمانی که شما در بیمارستان بستری هستید یا وقتی تحت فشار بیماری هستید، حمایت عاطفی خود را ابراز دارند.
- شخصی را پیدا کنید که بتوانید با او حرف بزنید. اگر چه دوستان و اعضای خانواده بهترین همراهان شما هستند، اما گاهی اوقات ممکن است تحمل خبر بیماری شما برایشان دشوار باشد؛ در این شرایط، صحبت کردن با یک مشاور یا مددکار اجتماعی و یا مشاور مذهبی می تواند مفید باشد از پزشک خود بخواهید که شما را به این گونه افراد ارجاع دهد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده به پزشک خود مراجعه کنید.
در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شخص جهت آمادگی برای ملاقات با پزشک آورده شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
- از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، حتماً در این باره سوال کنید که آیا کاری لازم است که از قبل انجام دهید، مانند محدود کردن رژیم غذایی.
- علائمی را که تجربه می کنید بنویسید، از جمله علائمی که به نظر می رسد ارتباطی با دلیل بیماری فعلی نداشته باشد.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
- نام و مقدار داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. بعضی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که شما را همراهی می کند کمک میکند تا نکات پزشک را به یادداشته باشید
در مورد سرطان غده فوق کلیه، برخی از سوالات اساسی که می توانید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت بروز علائم چیست؟
- سایر علل احتمالی چیست؟
- به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟
- شرایط من موقتی است یا مزمن؟
- بهترین اقدام چیست؟
- گزینه های جایگزین درمانی که پیشنهاد می کنید چیست؟
- دچار بیماری های دیگری نیز می باشم، چگونه می توانم به بهترین صورت این وضعیت را کنترل کنم؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ این هزینه چقدر است و آیا بیمه من آن را پوشش می دهد؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
- آیا نیاز به مراجعه مجدد وجود دارد؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها به شما کمک خواهد کرد تا جواب مناسبی به پزشک داده و بتوانید از زمان ملاقات خود با پزشک بهترین بهره را ببرید.
سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد:
- چه زمانی برای اولین بار علائم را تجربه کردید؟
- آیا علائم مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
- شدت علائم چقدر است؟
- چه مواردی، علائم را بهبود می بخشد؟
- چه مواردی، علائم را بدتر می کند؟
