درخواست مشاوره رایگان
نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin) نوعی آنتی بیوتیک است که برای درمان و پیشگیری از عفونت های مجاری ادراری، مانند عفونت مثانه استفاده می شود. این دارو به صورت کپسول، مایع و قرص وجود دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف قرص نیتروفورانتوئین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه شده است.
داروی نیتروفورانتوئین یکی از انواع آنتی بیوتیک هایی است که برای درمان عفونت های باکتریایی مجاری ادراری تجویز می شود. سیستم ادراری بدن وظیفه دفع مواد زائد و سموم را برعهده دارد. گاهی اوقات، باکتری های مضر وارد مجاری ادراری شده و تکثیر پیدا می کنند. این اتفاق منجر به بروز عفونت ادراری می شود. عفونت های مجاری ادراری از مشکلات شایع، به خصوص در میان خانم ها هستند. علائم شایع عفونت ادراری شامل سوزش ادرار، تکرر ادرار، احساس درد یا ناراحتی هنگام دفع ادرار و گاهی وجود خون در ادرار است که خوشبختانه، عفونت های ادراری را می توان با مصرف آنتی بیوتیک های مناسب درمان کرد.
نام عمومی: نیتروفورانتوئین
نام تجاری: ماکروبید، ماکرودانتین، نیترو ماکرو
نیتروفورانتویین، آنتی بیوتیکی است که برای درمان عفونت مثانه (سیستیت حاد) مصرف می شود. این دارو رشد باکتری ها را متوقف می کند. نیتروفورانتوئین فقط عفونت های باکتریایی را درمان می کند و در درمان عفونت های ویروسی تأثیر گذار نیست. مصرف غیرضروری و سرخود هر آنتی بیوتیکی می تواند اثر آن را در درمان عفونت های بعدی کاهش دهد. نیتروفورانتوئین نباید برای نوزادان زیر 1 ماه استفاده شود. همچنین از نیتروفورانتوئین نباید برای درمان عفونت های خارج از مثانه (از جمله عفونت های کلیه مانند پیلونفریت یا آبسه های پری نفریک) استفاده شود.
یکی از سوالاتی که بسیار مطرح می شود، احتمال اثربخش بودن داروی نیتروفورانتویین در درمان عفونت های واژینال است، در خصوص این موضوع ذکر این نکته ضروری است که با وجود آن که ممکن است علائم عفونت واژن مشابه عفونت مجاری ادراری باشد، اما هرگز مشابه یکدیگر نیستند. نیتروفورانتوئین با عبور از خون و وارد شدن در ادرار اثر خود را روی عفونت مثانه می گذارد و به همین دلیل است که نمی تواند در درمان عفونت های دستگاه تناسلی زنان مؤثر باشد. به علاوه بسیاری از عفونت های واژینال، قارچی هستند و نیتروفورانتوئین قادر است تنها عفونت های ناشی از باکتری را درمان کند. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه علامتی مبنی بر عفونت های ادراری یا تناسلی از خوددرمانی پرهیز کرده و به پزشک مراجعه نمایید تا با تشخیص صحیح منشأ و علت بیماری برنامه درمانی مناسبی تجویز و تنظیم کند.
نیتروفورانتوئین معمولاً دو بار در روز (هر 12 ساعت)، طبق دستور پزشک و به صورت خوراکی همراه با غذا مصرف می شود. برای اثر بخشی بهتر، دارو را کامل ببلعید.
نوع سوسپانسیون این دارو را پیش از مصرف به خوبی تکان دهید. می توانید آن را با شیر، آب یا آب میوه مخلوط کرده و کل محلول را یک جا سر بکشید.
به طور معمول دوره درمان با نیتروفورانتوئین بین 3 تا 7 روز است؛ با این حال ممکن است پزشک بنا بر شرایط بیمار و شدت بیماری طول دوره درمان را بیشتر کند.
هنگام مصرف این دارو از آنتی اسیدها به خصوص انواع حاوی تری سیلیکات منیزیم استفاده نکنید. این آنتی اسیدها می توانند با نیتروفورانتوئین تداخل ایجاد کرده و از جذب کامل آن توسط بدن جلوگیری کنند.
بیشترین اثربخشی نیتروفورانتوئیین در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان خاص مصرف کنید.
حتی پس از بهبودی علائم بیماری بعد چند روز، مصرف این دارو را تا پایان دوره درمان تجویز شده ادامه داده و آن را قطع نکنید. قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث رشد مجدد باکتری ها و بازگشت عفونت شود.
در صورت عدم بهبودی و تشدید عوارض، پزشک خود را در جریان امور قرار دهید.
حالت تهوع، سردرد می توانند از عوارض نیتروفورانتوئین باشند. در صورت تداوم یا تشدید هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع نیتروفورانتوئین بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
نیتروفورانتوئین ممکن است باعث زرد یا قهوه ای تیره شدن ادرار شود که معمولاً یک عارضه بی خطر و موقتی است و با قطع دارو از بین می رود. با این حال، ادرار قهوه ای تیره همچنین می تواند نشانه ای از عوارض جانبی نادر (مشکلات کبدی یا کم خونی) باشد. بنابراین، در صورت مشاهده ادرار تیره همراه با هر یک از علائم مانند تهوع مداوم / استفراغ، درد معده / شکم، زردی چشم / پوست، خستگی، ضربان قلب سریع / کوبنده بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی نادر اما بسیار جدی مانند درد چشم، تغییرات بینایی، تغییرات روحی / ذهنی، سردرد های مداوم / شدید، علائم جدید عفونت (به عنوان مثال تب، گلودرد مداوم)، کبودی سریع / خونریزی پزشک خود را مطلع کنید.
در صورت بروز عوارض جانبی نادر اما خطرناک مانند بی حسی / گزگز دست / پا، ضعف عضلانی غیرمعمولی سریعاً به پزشک خود مراجعه کنید.
این دارو به ندرت ممکن است باعث بروز عوارض بسیار خطرناکی در ریه شود. مشکلات ریه ممکن است در اولین ماه درمان یا پس از مصرف طولانی مدت نیتروفورانتوئین (به طور کلی برای 6 ماه یا بیشتر) رخ دهد. در صورت بروز علائم مشکلات ریوی، از جمله سرفه مداوم، درد قفسه سینه، تنگی / مشکل تنفس، درد مفاصل / عضلات، پوست مایل به آبی و بنفش فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.
به دلیل نوعی باکتری به نام کلستریدیوم دیفیسیل، نیتروفورانتویین به ندرت ممکن است باعث بیماری روده ای شدید (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) شود. این حالت ممکن است در طول درمان یا حتی هفته ها تا ماه ها پس از قطع درمان ادامه یابد. اگر دچار اسهال مداوم، درد / گرفتگی شکم یا معده، خون / مخاط در مدفوع شده اید از داروهای ضد اسهال یا مواد افیونی استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث تشدید آنها شوند و سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید.
مصرف نیتروفورانتوئین برای دوره های طولانی مدت یا مکرر ممکن است منجر به برفک دهان یا عفونت قارچی واژن شود. در صورت مشاهده لکه های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم جدید به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله راش پوستی (عارضه های پوستی)، خارش / تورم (به خصوص در صورت و زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی نیتروفورانتویین را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
قبل از مصرف این دارو در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف نیتروفورانتوئین، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص بیماری کلیوی، بیماری های ژنتیکی، سابقه مشکلات کبدی به دلیل استفاده از نیتروفورانتوئین در گذشته، بیماری ریوی، بی حسی / گزگز بازوها / پاها، کمبود ویتامین B، عدم تعادل مواد معدنی در خون، اختلالات خونی (به عنوان مثال، کم خونی)، دیابت، ضعف مداوم ناشی از مدت طولانی بیماری، برخی از اختلالات چشم (به عنوان مثال، نوریت بینایی) مطلع کنید.
با افزایش سن عملکرد کلیه کاهش می یابد. این دارو توسط کلیه ها دفع می شود. بنابراین، افراد مسن ممکن است هنگام استفاده از این دارو بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی نیتروفورانتوئین به خصوص اختلالات عصبی، کبدی یا ریوی باشند.
این دارو ممکن است باعث شود که واکسن های زنده باکتریایی (مانند واکسن حصبه/تیفوئید) اثربخشی کافی را نداشته باشند. در حین استفاده از نیتروفورانتوئین واکسیناسیون انجام ندهید، مگر این که پزشک توصیه کرده باشد.
در دوران بارداری، نیتروفورانتوئین باید فقط درموارد ضروری مصرف شود. اگر نزدیک به پایان دوره بارداری (38-42 هفته) بوده و یا در زمان وضع حمل هستید به هیچ وجه نباید این دارو را مصرف کنید. مصرف آن ممکن است در کودک اختلال خونی خاصی (کم خونی همولیتیک) ایجاد کند. درباره خطرات و فواید دارو با پزشک خود گفتگو کنید.
در سه ماهه اول و دوم: در مورد مصرف این دارو در سه ماهه اول و دوم بارداری، پزشک معالج شما باید مزایا و خطرات آن را به دقت بررسی کرده و تصمیم نهایی را بگیرد.
نیتروفورانتوئین به شیر مادر منتقل می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی روی نوزادان شیرخوار کمتر از 1 ماه یا آن دسته که مبتلا به بیماری ژنتیکی خاصی هستند (کمبود G-6-PD) داشته باشد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی نیتروفورانتوئین را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید. قبل از مصرف نیتروفورانتوئین، کلیه داروهای مورد استفاده خود (از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک خود یا پزشک داروخانه بگویید.
این دارو ممکن است در برخی آزمایش های تشخیصی (برخی آزمایش های گلوکز ادرار) تداخل ایجاد کرده و احتمالاً باعث ایجاد نتایج کاذب آزمایش شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.
برخی از داروهایی که با نیتروفورانتوئین تداخل دارند عبارتند از:
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.
این دارو فقط برای شرایط فعلی شما تجویز شده است. بعدها به صورت سرخود از آن برای هرگونه عفونت دیگری استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
آزمایش های تشخیصی / یا پزشکی (به عنوان مثال، عملکرد کلیه / کبد، شمارش خون / CBC، کشت باکتریایی) باید به صورت دوره ای انجام شود تا پیشرفت وضعیت کنترل شود یا هرگونه بروز عوارض جانبی بررسی شود. در صورت تجویز محصولات نیتروفورانتوئین برای درمان طولانی مدت (چند ماه یا بیشتر)، آزمایش عملکرد ریه باید انجام شود. برای اطلاع ازجزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
در دمای اتاق بین 15-30 درجه سانتیگراد و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری دارو در حمام خودداری شود. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات دور بمانند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
نیتروفورانتوئین ممکن است رنگ ادرار را به زرد یا قهوه ای تیره تغییر دهد. این اتفاق کاملاً طبیعی است. پس از اتمام مصرف دارو، ادرار به رنگ معمول خود باز می گردد. مهم است که دوره مصرف نیتروفورانتوئین کامل شده، تا از عود عفونت جلوگیری شود.
نیتروفورانتوئین می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود. به همین دلیل بهتر است تا زمانی که احساس هوشیاری کامل ندارید، رانندگی یا دوچرخه سواری نکنید.
این مسئولیت اجتماعی شماست که تصمیم بگیرید آیا رانندگی شما خطرساز خواهد بود یا خیر. اگر شک دارید، رانندگی نکنید.
خیر، نیتروفورانتویین آسیبی به کلیه وارد نمی کند، اما اگر بیمار دچار آسیب کلیوی باشد، انتقال دارو از کلیه کاهش یافته و در نتیجه اثر دارو در بدن کم می شود. به علاوه در این موارد معمولاً احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از دارو مانند تهوع، استفراغ و کاهش اشتها نیز افزایش می یابد.
در مورد بی خطر بودن تجویز نیتروفورانتوئین برای افراد بالای 65 سال، همچنان بحث های زیادی وجود دارد. بسیاری از پزشکان معتقدند به علت کاهش عملکرد کلیه در افراد مسن، احتمال خارج شدن کامل دارو از طریق ادرار کاهش می یابد؛ تجمع نیتروفورانتوئین در بدن می تواند خطرساز شده و منجر به عوارض متعددی شود. به همین دلیل این دارو می بایست با احتیاط زیادی تجویز شود.
مدت زمان مصرف نیتروفورانتوئین با توجه به نوع عفونت (درمان یا پیشگیری)، شدت عفونت و شرایط بیمار توسط پزشک تعیین می‌شود. به طور کلی، برای درمان عفونت‌های ادراری، پزشک معمولاً دوره ۵ تا ۷ روزه را تجویز می‌کند. در موارد پیشگیری، پزشک ممکن است مقدار کمی از نیتروفورانتوئین را به صورت روزانه برای چند ماه تجویز نماید.
علاوه بر مصرف روزانه یک عدد قرص ویتامین C، روش‌های خانگی دیگری نیز می‌توانند به پیشگیری از عفونت‌های مجاری ادراری کمک کنند، توجه داشته باشید هنوز تحقیقات بر روی اثربخشی صد درصدی این مواد غذایی کامل نشده است. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
خیر. هرگز به منظور جبران نوبت فراموش شده مصرف دارو، مقدار دارو را در نوبت بعدی مصرف دو برابر نکنید. در صورتیکه نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر زمان نوبت بعدی مصرف دارو نزدیک است، از مصرف نوبت فراموش شده خودداری کنید و طبق برنامه به مصرف دارو ادامه دهید.
در صورتیکه بعد از اتمام دوره مصرف نیتروفورانتوئین همچنان علائم عفونت ادراری مانند سوزش ادرار، تکرر ادرار یا درد هنگام دفع ادرار را دارید، حتماً به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایشات بیشتری برای بررسی علت برطرف نشدن عفونت داشته باشد و در صورت لزوم، آنتی‌بیوتیک دیگری برای شما تجویز کند.
