افاویرنز

افاویرنز (نام تجاری: افابایوویر)، از داروهای ضد ویروسی است که از تکثیر ویروس سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) در بدن جلوگیری می کند. این دارو درمانی برای ایدز نیست و تنها به کنترل آن کمک می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف افاویرنز، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: افاویرنز

نام تجاری: ساستیوا، افابایوویر

موارد مصرف افاویرنز

افاویرنز با سایر داروهای HIV برای کنترل عفونت استفاده می شود. این دارو به کاهش میزان ویروس HIV در بدن کمک می کند و در نتیجه سیستم ایمنی بدن می تواند بهتر کار کند. افاویرنز شانس ابتلا به عوارض HIV مانند (عفونت های جدید و سرطان) را کاهش می دهد و کیفیت زندگی شما را بهبود می بخشد. افاویرنز متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان مهارکننده‌های ترانس کریپتاز معکوس شناخته می شوند.

افاویرنز درمان کننده HIV نیست. برای کاهش خطر شیوع بیماری HIV به دیگران، همه موارد زیر را رعایت کنید:

1. مصرف تمام داروهای HIV را دقیقاً طبق دستورالعمل ادامه دهید.
2. در تمام فعالیت های جنسی از یک سد موثر (کاندوم لاتکس یا پلی اورتان) استفاده کنید.
3. وسایل شخصی (مانند سوزن / سرنگ، مسواک و تیغ) را که ممکن است با خون یا مایعات دیگر بدن تماس داشته باشند، به اشتراک نگذارید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید.

زمان و نحوه مصرف افاویرنز

پیش از هر بار مصرف دارو راهنمای مصرف دارو را مطالعه نمایید. می توانید سوالات خود را از پزشک معالج خود یا پزشک داروخانه بپرسید.

افاویرنز باید روزی یک بار، به صورت خوراکی بدون غذا و با معده خالی قبل از خواب یا طبق دستور پزشک مصرف شود.

مصرف افاویرنز همراه با غذا سطح این دارو را در خون افزایش می دهد، که ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

این دارو را کامل با آب قورت دهید. اگر در بلعیدن کپسول مشکل دارید، می توانید آن را باز کرده و محتویات آن را با مقدار کمی غذای نرم (1 تا 2 قاشق چای خوری) مانند پوره سیب، ژله انگور یا ماست به آرامی مخلوط کنید.

بعد از مصرف داروی مخلوط شده با غذا، 2 قاشق چای خوری غذا دیگر به ظرف خالی مخلوط کن اضافه کنید. ترکیب باقیمانده را مصرف کنید تا مطمئن شوید که کل دوز را دریافت کرده اید.

دوز مصرفی براساس شرایط پزشکی، پاسخ به درمان و سایر داروهایی است که مصرف می کنید. حتماً نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید. در کودکان، دوز دارو بر اساس وزن تعیین می شود.

بسیار حائز اهمیت است که دارو (و سایر داروهای HIV) دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف شود و از مصرف هیچ دوزی صرف نظر نشود. از داروی افاویرنز بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده استفاده نکنید و یا مصرف آن (یا سایر داروهای HIV) را حتی برای مدت کوتاهی متوقف کنید، مگر با توصیه پزشک. با این کار ممکن است مقدار ویروس افزایش یابد، درمان عفونت دشوارتر شود یا عوارض جانبی را بدتر کند.

بشترین اثربخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در یک زمان مصرف کنید.

عوارض جانبی افاویرنز

سرگیجه، مشکل خواب، خواب آلودگی، دیدن خواب های غیرمعمول و عدم تمرکز حواس ممکن است به طور مکرر رخ دهد. این عوارض جانبی ممکن است 1 الی 2 روز پس از مصرف افاویرنز شروع شود و معمولاً در عرض 2 الی 4 هفته از بین می رود. همچنین این عوارض با مصرف افاویرنز با معده خالی قبل از خواب کاهش می یابد. هنگام مصرف افاویرنز از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری کنید. آنها ممکن است این عوارض را بدتر کنند.

خستگی، سردرد، حالت تهوع، استفراغ و اسهال نیز ممکن است رخ دهد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، سریعاً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف افاویرنز، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

هرچه سیستم ایمنی بدن شما قویتر می شود، از بین رفتن عفونت هایی که قبلاً داشته اید بیشتر می شود و احتمالاً باعث بازگشت علائم بیماری شود. این واکنش ممکن است در هر زمانی (بلافاصله پس از شروع درمان HIV یا ماه ها بعد) اتفاق بیفتد. در صورت بروز علائم جدی، از جمله: کاهش وزن غیر قابل توضیح، خستگی شدید، دردهای عضلانی , ضعف، سردردهای شدید، درد مفاصل، بی حسی و گزگز دستها / پاها / بازوها، تغییرات بینایی، علائم عفونت (مانند تب، لرز، تورم غدد لنفاوی، مشکل تنفس، سرفه، زخم های پوستی غیر قابل بهبود)، علائم پرکاری تیروئید (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع / تپش / نامنظم قلب، برجستگی چشم ها، گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید)، علائم یک مشکل عصبی خاص معروف به سندرم گیلن باره (مانند مشکل تنفس / بلع / حرکت دادن چشم ها، افتادگی صورت، فلج، مشکل در صحبت کردن) به پزشک خود مراجعه کنید.

در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی نادر اما جدی، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید: علائم مشکلات کبدی (مانند تهوع مداوم / استفراغ، درد معده و شکم، خستگی شدید، زردی چشم و پوست، تیره شدن ادرار)، تغییرات ذهنی و خلقی (مانند افسردگی، فکر کردن به خودکشی، عصبی بودن، توهم، گیجی)، از دست دادن هماهنگی بدن.

هنگام مصرف افاویرنز ممکن است تغییراتی در چربی بدن ایجاد شود (مانند افزایش چربی در ناحیه فوقانی کمر و شکم، کاهش چربی در بازوها و پاها). علت و اثرات طولانی مدت این تغییرات مشخص نیست. درباره خطرات و مزایای کاهش این عارضه با ورزش کردن با پزشک مشورت کنید.

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: ضربان قلب سریع یا نامنظم، سرگیجه شدید، غش، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید .

افاویرنز معمولاً می تواند بثوراتی ایجاد کند که معمولاً جدی نیستند. در بزرگسالان ممکن است در 2 هفته اول پس از شروع درمان بثورات (راش) ایجاد شود و اگر جدی نباشد، معمولاً در 4 هفته برطرف می شود. در کودکان، ممکن است در 4 هفته اول پس از شروع درمان، راش ایجاد شود. با این حال، شما ممکن است نتوانید تشخیص دهید که آیا بثوراتی که مشاهده می کنید نشانه ای از یک واکنش جدی است یا خیر. بنابراین، در صورت بروز بثورات، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون: راش، جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی افاویرنز را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف افاویرنز، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

قبل از مصرف افاویرنز، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، خصوصاً: بیماری کبدی، دیابت، پانکراتیت، سطح بالای چربی خون (کلسترول / تری گلیسیرید)، مشکلات قلبی (بیماری عروق کرونر، حمله قلبی)، خونریزی (مانند هموفیلی)، عفونت قبلی با بیماری های خاص (مانند عفونت هپاتیت B، عفونت هپاتیت C، سل).

افاویرنز ممکن است شرایطی ایجاد کند که بر ریتم قلب تأثیر بگذارد (طولانی شدن QT). طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث بالا رفتن ضربان قلب و نامنظم شدن شدید ضربان قلب و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش کردن) شود که بلافاصله به مراقبت پزشکی نیاز دارد.

خطر طولانی شدن QT در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص یا مصرف داروهای دیگری که می تواند منجر به طولانی شدن زمان QT شود ممکن است افزایش یابد. قبل از استفاده از افاویرنز، تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک یا داروساز خود بگویید و در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر: مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، ضربان قلب پایین، طولانی شدن QT در EKG، سابقه خانوادگی برخی از مشکلات قلبی (طولانی شدن QT در EKG، مرگ ناگهانی قلبی) به پزشک اطلاع دهید .

سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون , استفاده از داروهای خاص (مانند داروهای ادرار آور / قرص های آب) یا داشتن شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ خطر طولانی شدن QT را افزایش می دهد. در مورد استفاده بی خطر از افاویرنز با پزشک خود مشورت کنید.

افاویرنز ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود. استفاده از الکل یا ماریجوانا (شاهدانه) می تواند سرگیجه را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

بثورات در كودكانی كه افاویرنز مصرف می كنند شایعتر و جدی تر است. هرگونه بثورات را فوراً گزارش دهید. پزشک ممکن است داروی آنتی هیستامین برای فرزند شما تجویز کند تا قبل از شروع مصرف افاویرنز استفاده کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی افاویرنز، به ویژه طولانی شدن QT، حساسیت بیشتری نشان دهند

در دوران بارداری، افاویرنز باید فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز است استفاده شود. درمان می تواند خطر انتقال عفونت HIV به کودک شما را کاهش دهد. افاویرنز می تواند بخشی از آن درمان باشد. در مورد خطرات و فواید با پزشک خود مشورت کنید.

افاویرنز به شیر مادر منتقل می شود. از آنجا که شیر مادر می تواند ویروس HIV را منتقل کند، از شیردهی خودداری کنید.

تداخلات دارویی افاویرنز

تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی افاویرنز را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با افاویرنز تداخل داشته باشند عبارتند از: یک محصول خاص ترکیبی که برای درمان هپاتیت C مزمن استفاده می شود (اوبیتاسویر / پریتاپرویر / ریتوناویر )، اورلیستات.

این دارو را با سایر محصولات حاوی افاویرنز مصرف نکنید، مگر اینکه به طور خاص توسط پزشک شما تجویز شده باشد.

سایر داروها با دفع افاویرنز از بدن، بر روی عملکرد آن اثر می گذارند. از این دسته می توان به برخی داروها برای درمان تشنج (مانند کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین)، ریفامایسین ها (مانند ریفامپین) و سایر موارد اشاره کرد.

افاویرنز می تواند بر دفع سایر داروها از بدن شما تاثیر بگذارد که ممکن است بر نحوه عملکرد آنها تأثیر بگذارد. نمونه هایی از داروهای فوق عبارتند از: آتواكوون، پروگوانیل، ضد قارچهای آزولی (مانند ایتراكونازول، كتوكونازول)، بداكویلین، كوبیسیستات، الباسویر / گرازوپرویر، آنتی بیوتیك های ماكرولید (مانند کلاریترومایسین)، متادون، ریفابوتین، سرترالین، مانند کلسترول پایین، پراواستاتین، سیمواستاتین، برخی از مهارکننده های پروتئاز (بوسپرویر، سیمپراویر)، وارفارین و غیره.

برخی از داروهای دیگر برای درمان عفونت HIV استفاده می شود مانند (اتراویرین / نویراپین/ ریلپیویرین) نیز ممکن است با افاویرنز تداخل داشته باشند. اگر همزمان با این دارو آتازاناویر مصرف می کنید، ممکن است لازم باشد داروی دیگری (مانند: ریتوناویر) نیز مصرف کنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید.

داروی افاویرنز ممکن است باعث کاهش تاثیر گذاری راه های پیشگیری از بارداری مانند قرص، پچ یا حلقه شود و باعث بارداری ناخواسته شود. در مورد اشکال قابل اعتماد پیشگیری از بارداری با پزشک خود مشورت کنید و برای کاهش انتقال ویروس HIV به دیگران همیشه در حین رابطه جنسی از راه های پیشگیری مطمئن مانند کاندوم لاتکس یا پلی اورتان / سد دهانی استفاده کنید. در صورت مشاهده لکه بینی یا خونریزی با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا ممکن است این موارد نشان دهنده عدم کارکرد درست اشکال پیشگیری از بارداری باشد.

در صورت استفاده از سایر داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند، از جمله داروهای حاوی الکل، ماری جوانا (شاهدانه)، آنتی هیستامین ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی و داروهای مسکن حاوی مخدر (مانند کدئین) به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

راهنمای روی تمام داروهای مصرفی خود را بررسی کنید؛ زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی شوند. از داروساز نحوه استفاده مطمئن داروها را سوال کنید.

افاویرنز ممکن است در برخی آزمایش ها (از جمله آزمایش کانابینوئید ادرار) تداخل ایجاد کند، که احتمالاً باعث نادرست شدن نتیجه آزمایش می شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

سوء مصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا دشواری در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. 

توجه

این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.

قبل از شروع مصرف این دارو آزمایش ها و تست های پزشکی مانند (تست های عملکرد کبد، بار ویروسی، تعداد سلول های T، میزان کلسترول و تری گلیسیرید) باید انجام شود. زنان در سنین باروری نیز باید قبل از شروع این دارو آزمایش بارداری انجام دهند. برای جزئیات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

دوز فراموش شده

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

دارو را در دمای محیط و به دور از نور و رطوبت نگه دارید و از نگهداری دارو در دستشویی یا حمام خودداری کنید. همچنین داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.