10 نشانه و علامت هشدار دهنده کمبود ید

ید، ماده ای از گروه مواد معدنی ضروری هست که کمبود آن می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. برای تولید هورمون های حیاتی تیروئید و تنظیم سوخت و ساز بدن، بدن ما به این عنصر ضروری وابسته است. در ادامه اطلاعاتی درباره اثر کمبود ید، عوارض جانبی و میزان مصرف آن ارائه می شود.

آیا کمبود ید خطرناک است؟

آیا می دانستید کمبود ید، این ماده معدنی حیاتی، می تواند عوارض ناخوشایندی از جمله تورم گردن (گواتر) و افزایش وزن به همراه داشته باشد؟ حتی ممکن است علائمی مشابه کم کاری تیروئید را تجربه کنید.

ید نوعی ماده معدنی ضروری است که به وفور در غذاهای دریایی یافت می شود. غده تیروئید برای تولید هورمون های تیروئیدی به ید نیاز مبرم دارد. این هورمون ها نقش بسیار مهمی در رشد، ترمیم سلول های آسیب دیده و حفظ سوخت و ساز (متابولیسم) بدن ایفا می کنند. متأسفانه، آمارها نشان می دهد که نزدیک به یک سوم جمعیت جهان در معرض خطر کمبود ید قرار دارند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر کمبود ید هستند؟

• زنان باردار
• افرادی که در مناطقی با خاک فقیر از ید زندگی می کنند (مانند جنوب و جنوب شرقی آسیا، نیوزیلند و برخی کشورهای اروپایی)
• افرادی که از نمک یددار استفاده نمی کنند
• افرادی که رژیم گیاه خواری یا وگان دارند

کمبود ید در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، به دلیل غنی سازی مواد غذایی با ید، نسبتاً نادر است.

کمبود ید می تواند منجر به بروز علائم ناراحت کننده و حتی جدی شود. از جمله این علائم می توان به تورم گردن، مشکلات مربوط به بارداری، افزایش وزن و مشکلات یادگیری اشاره کرد.

علائم کمبود ید شباهت زیادی به علائم کم کاری تیروئید (کمبود هورمون های تیروئیدی) دارد. از آنجایی که ید برای تولید این هورمون ها ضروری است، کمبود آن به معنای عدم توانایی بدن در تولید کافی هورمون های تیروئیدی و در نتیجه، ابتلا به کم کاری تیروئید است.

در ادامه، به بررسی ۱۰ نشانه و علامت کلیدی کمبود ید می پردازیم:

۱. تورم در ناحیه گردن (گواتر)

شایع ترین علامت کمبود ید، تورم در قسمت جلویی گردن است که به آن گواتر می گویند. این عارضه زمانی رخ می دهد که غده تیروئید بیش از حد بزرگ شود.

غده تیروئید یک غده کوچک و پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده با دریافت پیام از هورمون محرک تیروئید (TSH) شروع به ساخت هورمون های تیروئیدی می کند. وقتی سطح TSH در خون بالا می رود، غده تیروئید به دنبال ید برای تولید هورمون های تیروئیدی می گردد. اما زمانی که بدن با کمبود ید مواجه است، قادر به تولید کافی این هورمون ها نخواهد بود. برای جبران این کمبود، غده تیروئید تلاش بیشتری برای تولید هورمون ها انجام می دهد. این تلاش مضاعف باعث رشد و تکثیر سلول ها شده و در نهایت منجر به ایجاد گواتر می شود.

خوشبختانه، اغلب موارد گواتر با افزایش مصرف ید قابل درمان هستند. با این حال، اگر گواتر برای سال های طولانی درمان نشود، ممکن است آسیب دائمی به تیروئید وارد کند.

تورم در قسمت جلویی گردن (گواتر) یک علامت شایع کمبود ید است. این عارضه زمانی رخ می دهد که غده تیروئید به دلیل کمبود ید در بدن، مجبور به تلاش بیشتر برای تولید هورمون های تیروئیدی شود.

۲. افزایش وزن ناگهانی و غیرمنتظره

افزایش وزن ناگهانی و بدون دلیل مشخص می تواند نشانه دیگری از کمبود ید باشد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی ید برای تولید هورمون های تیروئیدی نداشته باشد.

هورمون های تیروئیدی سرعت سوخت و ساز بدن (متابولیسم) را کنترل می کنند. سوخت و ساز فرآیندی است که طی آن بدن غذا را به انرژی و گرما تبدیل می کند. وقتی سطح هورمون های تیروئیدی پایین باشد، بدن در حالت استراحت کالری کمتری می سوزاند. متأسفانه، این بدان معناست که کالری بیشتری از غذاهایی که می خورید به عنوان چربی ذخیره می شود. افزودن ید بیشتر به رژیم غذایی ممکن است به معکوس کردن اثرات سوخت و ساز کُند کمک کند، زیرا می تواند به بدن در تولید هورمون های تیروئیدی بیشتر یاری رساند.

کمبود ید می تواند باعث کاهش سرعت سوخت و ساز بدن شود و بدن را تشویق کند که غذا را به جای سوزاندن به عنوان انرژی، به صورت چربی ذخیره کند. این امر می تواند منجر به افزایش وزن شود.

۳. خستگی و ضعف

خستگی و ضعف نیز از علائم بسیار رایج کمبود ید به شمار می روند.

در واقع، برخی از مطالعات نشان داده اند که تقریباً ۸۰ درصد از افراد مبتلا به سطوح پایین هورمون های تیروئیدی (که در موارد کمبود ید رخ می دهد) احساس خستگی، بی حالی و ضعف می کنند. این علائم به این دلیل رخ می دهند که هورمون های تیروئیدی به بدن در تولید انرژی کمک می کنند. هنگامی که سطح هورمون های تیروئیدی پایین باشد، بدن نمی تواند به اندازه معمول انرژی تولید کند. این مسئله می تواند باعث کاهش شدید سطح انرژی شده و احساس ضعف ایجاد کند.

کمبود ید می تواند باعث شود احساس خستگی، بی حالی و ضعف کنید. این مسئله به این دلیل است که بدن برای تولید انرژی به هورمون های تیروئیدی که از این ماده معدنی ساخته می شوند، نیاز دارد.

۴. ریزش مو

هورمون های تیروئیدی به کنترل رشد فولیکول های مو کمک می کنند. وقتی سطح این هورمون ها پایین باشد، روند بازسازی فولیکول های مو ممکن است متوقف شود. با گذشت زمان، این امر می تواند منجر به ریزش مو شود. به همین دلیل، افراد مبتلا به کمبود ید نیز ممکن است از ریزش مو رنج ببرند.

یک مطالعه بر روی ۷۰۰ نفر نشان داد که ۳۰ درصد از افراد دارای سطوح پایین هورمون های تیروئیدی، ریزش مو را تجربه کرده اند. البته سایر مطالعات نشان داده اند که سطوح پایین هورمون های تیروئیدی تنها در افرادی که سابقه خانوادگی ریزش مو دارند، باعث این عارضه می شود. اگر به دلیل کمبود ید دچار ریزش مو شده اید، دریافت کافی از این ماده معدنی می تواند به اصلاح سطح هورمون های تیروئیدی و توقف ریزش مو کمک کند.

کمبود ید ممکن است از بازسازی فولیکول های مو جلوگیری کند و منجر به ریزش مو شود. خوشبختانه، دریافت ید کافی می تواند به اصلاح ریزش مویی که به دلیل کمبود ید رخ می دهد، کمک کند.

۵. خشکی و پوسته پوسته شدن پوست

پوست خشک و پوسته پوسته می تواند بسیاری از افراد مبتلا به کمبود ید را تحت تأثیر قرار دهد. در واقع، برخی مطالعات نشان داده اند که تا ۷۷ درصد از افراد با سطوح پایین هورمون تیروئید ممکن است این مشکل پوستی را تجربه کنند.

هورمون های تیروئید، که حاوی ید هستند، به بازسازی سلول های پوست کمک می کنند. هنگامی که سطح هورمون های تیروئید پایین باشد، این بازسازی به اندازه کافی رخ نمی دهد و به طور بالقوه منجر به پوست خشک و پوسته پوسته می شود.

علاوه بر این، هورمون های تیروئید به بدن در تنظیم تعریق کمک می کنند. افرادی که سطوح پایین تری از هورمون تیروئید دارند (مانند کسانی که کمبود ید دارند)، نسبت به افراد سالم کمتر عرق می کنند. با توجه به اینکه عرق به مرطوب و هیدراته نگه داشتن پوست کمک می کند، کمبود عرق ممکن است دلیل دیگری باشد که پوست خشک و پوسته پوسته یک علامت شایع کمبود ید است.

پوست خشک و پوسته پوسته ممکن است با کمبود ید رخ دهد، زیرا این ماده معدنی به بازسازی سلول های پوست کمک می کند. همچنین به بدن در تعریق و هیدراته کردن سلول های پوست کمک می کند و کمبود آن می تواند باعث کاهش تعریق شود.

۶. احساس سرمای بیشتر از حد معمول

احساس سرما یک علامت شایع کمبود ید است. در واقع، برخی از مطالعات نشان داده اند که بیش از ۸۰ درصد از افراد با سطوح پایین هورمون تیروئید ممکن است نسبت به دماهای سرد، بیش از حد معمول حساس باشند.

از آنجایی که ید برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می شود، کمبود ید می تواند باعث کاهش شدید سطح این هورمون ها شود. هورمون های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم کمک می کنند و سطوح پایین آن ها باعث کاهش سرعت متابولیسم می شود. متابولیسم کُندتر، گرمای کمتری تولید می کند که ممکن است باعث شود بیشتر از حد معمول احساس سرما کنید.

همچنین، هورمون های تیروئید به افزایش فعالیت چربی قهوه ای (نوعی چربی که مسئول تولید گرما است) کمک می کنند. این بدان معناست که سطوح پایین هورمون تیروئید که ناشی از کمبود ید است، می تواند از انجام وظیفه تولید گرما توسط این چربی جلوگیری کند.

ید به تولید گرمای بدن کمک می کند، بنابراین سطوح پایین آن ممکن است باعث شود بیشتر از حد معمول احساس سرما کنید. به عبارت دیگر، سیستم تنظیم دمای بدنتان کمی تنبل می شود!

۷. تغییرات در ضربان قلب

ضربان قلب معیاری است از تعداد دفعاتی که قلب در دقیقه می زند. سطح ید می تواند بر ضربان قلب تأثیر بگذارد. کمبود این ماده معدنی می تواند باعث شود قلب آهسته تر از حد معمول بزند، در حالی که مصرف بیش از حد آن می تواند باعث شود قلب سریع تر از حد معمول بتپد. کمبود شدید ید می تواند باعث کاهش غیرطبیعی ضربان قلب شود. این می تواند باعث شود احساس ضعف، خستگی، سرگیجه داشته باشید و احتمالاً منجر به غش کردن شود.

کمبود ید ممکن است ضربان قلب را کاهش دهد، که می تواند باعث شود احساس ضعف، خستگی، سرگیجه داشته باشید و در معرض خطر غش کردن قرار بگیرید.

۸. مشکل در یادگیری و به خاطر سپردن

کمبود ید ممکن است بر توانایی فرد در یادگیری و به خاطر سپردن تأثیر بگذارد.

مطالعه ای که شامل بیش از ۱۰۰۰ بزرگسال بود نشان داد کسانی که سطح هورمون تیروئید بالاتری دارند، در تست های یادگیری و حافظه عملکرد بهتری نسبت به کسانی داشتند که سطح هورمون تیروئید پایین تری دارند. هورمون های تیروئیدی به رشد و توسعه مغز کمک می کنند. به همین دلیل، کمبود ید که برای ساخت هورمون های تیروئیدی ضروری است، می تواند رشد مغز را کُند کند. در حقیقت، مطالعات نشان داده اند که هیپوکامپ، بخشی از مغز که حافظه بلندمدت را کنترل می کند، در افراد با سطوح پایین هورمون تیروئید کوچک تر به نظر می رسد.

کمبود ید در هر سنی ممکن است باعث شود در یادگیری و به خاطر سپردن چیزها دچار مشکل شوید. یک دلیل احتمالی برای این امر می تواند رشد یا عملکرد ناقص مغز باشد.

۹. مشکلات در دوران بارداری

زنان باردار در معرض خطر بالایی از کمبود ید قرار دارند. این به این دلیل است که زنان باردار باید به اندازه کافی ید مصرف کنند تا نیازهای روزانه خود و همچنین نیازهای نوزاد در حال رشد خود را برآورده کنند. افزایش تقاضا برای ید در دوران شیردهی نیز ادامه دارد، زیرا نوزادان ید را از طریق شیر مادر دریافت می کنند.

مصرف نکردن ید کافی در دوران بارداری و شیردهی ممکن است عوارضی برای مادر و نوزاد ایجاد کند. مادران ممکن است علائم کم کاری تیروئید مانند گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما را تجربه کنند. از سوی دیگر، کمبود ید در نوزادان ممکن است باعث توقف رشد جسمی و تکامل مغز شود. علاوه بر این، کمبود شدید ید ممکن است خطر مرده زایی را افزایش دهد.

دریافت ید کافی به ویژه برای زنان باردار و شیرده مهم است، زیرا آن ها نیازهای بیشتری دارند. کمبود ید ممکن است عوارض جانبی شدیدی، به ویژه برای نوزاد، مانند توقف رشد و تکامل مغز ایجاد کند.

۱۰. خونریزی شدید یا نامنظم قاعدگی

خونریزی شدید و نامنظم در دوران قاعدگی ممکن است در نتیجه کمبود ید رخ دهد. مانند بیشتر علائم کمبود ید، این نیز به سطوح پایین هورمون های تیروئیدی مربوط می شود، با توجه به اینکه ید برای ساخت این هورمون ها مورد نیاز است.

در یک مطالعه، ۶۸ درصد از زنانی که سطح هورمون تیروئید پایینی داشتند، در مقایسه با تنها ۱۲ درصد از زنان سالم، چرخه های قاعدگی نامنظم را تجربه کردند. تحقیقات همچنین نشان می دهد که زنانی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، چرخه های قاعدگی مکررتری با خونریزی شدیدتر را تجربه می کنند. این به این دلیل است که سطوح پایین هورمون تیروئید، سیگنال های هورمون هایی را که در چرخه قاعدگی دخیل هستند، مختل می کند.

کمبود ید می تواند باعث قاعدگی های سنگین یا نامنظم شود. کمبود ید بر هورمون های تیروئیدی تأثیر می گذارد که به نوبه خود چرخه قاعدگی را تنظیم می کنند.

منابع ید و مقدار مصرف

منابع خوب ید در رژیم غذایی بسیار محدود هستند که یکی از دلایلی است که کمبود ید در سراسر جهان شایع است.

مقدار توصیه شده روزانه (RDI) برای اکثر بزرگسالان سالم ۱۵۰ میکروگرم در روز است. این مقدار باید نیازهای ۹۷ تا ۹۸ درصد از بزرگسالان را برآورده کند. با این حال، زنان باردار یا شیرده به ید بیشتری نیاز دارند:

• زنان باردار: روزانه به ۲۲۰ میکروگرم
• زنان شیرده: روزانه به ۲۹۰ میکروگرم

غذاهای زیر منابع عالی ید هستند:

جلبک دریایی معمولاً منبع عالی ید است، اما مقدار آن بستگی به محل تولید دارد. مقادیر کمتری از این ماده معدنی نیز در انواع غذاها مانند ماهی، صدف، گوشت گاو، مرغ، انواع لوبیا، شیر و سایر محصولات لبنی یافت می شود.

بهترین راه برای دریافت ید کافی، افزودن نمک یددار به وعده های غذایی است. نصف قاشق چای خوری (حدود ۳ گرم) نمک یددار در طول روز برای جلوگیری از کمبود کافی است.

اگر فکر می کنید کمبود ید دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. آن ها علائم تورم (گواتر) را بررسی می کنند یا یک نمونه ادرار برای بررسی سطح ید تجویز می کنند. اگر علائمی از کم کاری تیروئید نشان دهید، احتمالاً سطح تیروئید نیز بررسی خواهد شد.

ید در غذاهای بسیار کمی یافت می شود که یکی از دلایل شایع بودن کمبود آن است. اکثر بزرگسالان سالم به ۱۵۰ میکروگرم در روز نیاز دارند، اما زنان باردار و شیرده برای رفع نیازهای نوزادان در حال رشد خود به ید بیشتری نیاز دارند.

جمع بندی نهایی

کمبود ید، به ویژه در مناطقی با خاک فقیر از این ماده معدنی، همچنان یک مشکل بهداشت جهانی است. از آنجایی که ید عنصری حیاتی برای تولید هورمون های تیروئید است، کمبود آن مستقیماً منجر به کم کاری تیروئید و علائم ناخوشایندی مانند خستگی، افزایش وزن، ریزش مو و گواتر می شود. خوشبختانه، پیشگیری از کمبود ید بسیار آسان است؛ تنها با جایگزین کردن نمک معمولی با نمک یددار در رژیم غذایی روزانه می توان این نیاز حیاتی بدن را به سادگی برطرف کرد. در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک، بهترین اقدام مشورت با پزشک جهت انجام آزمایش های لازم است.

بیماری مرتبط قاعدگی دردناک (دیسمنوره) دیسمنوره یا پریود دردناک، به دردهایی گفته می شود که چند روز قبل از پریود آغاز شده و گاهی تا آخر پریود ادامه می یابد. این درد ها ...

بیماری مرتبط گواتر گواتر به بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید گفته می شود. این عارضه معمولا در نتیجه کمبود ید یا اختلال هورمونی ایجاد شده و می تواند د...