درخواست مشاوره رایگان
ترتینوئین (نام تجاری: وزانوئید)، از داروهای مشتق شده از ویتامین آ است که در درمان برخی از انواع سرطان خون کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف ترتینوئین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: ترتینوئین
نام تجاری: وزانوئید
ترتینوئین برای درمان نوعی سرطان سلول های سفید خون (لوسمی پرومیلوسیتیک حاد (APL)) مورد استفاده قرار میگیرد. APL بیماری است که تعداد بسیار زیادی از گلبول های سفید در بدن ساختارشان کامل نشده و یا به درستی عمل نمی کنند. ترتینوئین در کاهش علائم و شدت این بیماری کاربرد دارد. بعد از بهبودی اولیه علائم، درمان های بعدی توسط پزشک تعیین می شود. ترتینوئین از طریق افزایش رشد سلولهای نرمال و بالغ در مغز اسخوان و خون عمل می کند. این دارو در کاهش علائم APL همچون عفونت، خستگی و خونریزی موثر است. ترتینوئین به گروهی از داروها بنام رتینوئیدها تعلق دارند که با ویتامین A مرتبط هستند.
کپسول خوراکی (10 میلی گرم)
ترتینوئین را به صورت خوراکی طبق دستور پزشک، معمولا 2 بار در روز، مصرف نمایید. می توان این دارو را همراه با غذا مصرف کرد.
این دارو زمانی بیشترین فایده را دارد که بطور منظم و هر روز در ساعات ثابت و مشخصی مصرف شود. دوز دارو با توجه به شرایط پزشکی، وزن، و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود. در نظر داشته باشید که باید مصرف دارو را تا اتمام دوره زمانی توصیه شده توسط پزشک ادامه دهید.
از افزایش خودسرانه دوز دارو و یا تعداد دفعات مصرف دارو بدون صلاح دید پزشک خودداری نمایید؛ چرا که این اقدامات نه تنها سبب بهبود سریعتر بیماری نمی گردد بلکه ریسک عوارض جانبی جدی را افزایش می دهد.
عوارضی که در اثر مصرف ترتینوئین می تواند رخ دهد عبارتند از: سردرد، سرگیجه، تب، ضعف، خشکی دهان، خشکی پوست، سایر تغییرات پوستی، نازک شدن موها، تهوع، استفراغ، خارش، درد استخوان ها، زخم های دهانی، افزایش تعریق و گوش درد. در صورت تداوم و یا وخامت هر یک از این عوارض فورا به پزشک یا دکتر داروساز اطلاع دهید.
ممکن است بعد از گذشت چند ساعت از مصرف یک دوز دارو، بیمار دچار سردرد شود. غالبا استفاده از مسکن ها مانند استامینوفن در کاهش این سردردها موثر می باشد. البته با ادامه مصرف و عادت کردن بدن به ترتینوئین، این سردردها نیز معمولا برطرف می شوند. درباره داروی مسکنی که مناسب شما می باشد با پزشک خود صحبت کنید.
اقداماتی که می توانید برای کاهش خشکی دهان انجام دهید عبارتند از: مکیدن آبنبات بدون قند، جویدن آدامس بدون قند، نوشیدن آب و یا مصرف بزاق مصنوعی.
باید به یاد داشت که پزشک شما این دارو را برای شما تجویز کرده زیرا بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض جانبی آن است. بسیاری از بیمارانی که از ترتینوئین استفاده می کنند، عوارض جانبی جدی را تجربه نمی کنند.
در صورت بروز عوارض جانبی جدی از جمله درد معده / شکم، زردی پوست / چشم ها، ادرار تیره، مشکلات شنوایی (مانند ناشنوایی)، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، تغییرات خلقی / روحی (همچون افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی) و ضربان قلب تند / کند / نامنظم، فورا پزشک خود را مطلع سازید.
در صورت بروز عوارض جانبی نادر ولی بسیار جدی مثل سردرد شدید، تهوع / استفراغ مداوم، تغییرات بینایی، درد قفسه سینه، درد در ناحیه فک / بازوی چپ، سخت شدن تنفس، احساس ضعف در یک سمت بدن، مشکلاتی در تکلم، سردرگمی و درد / قرمزی / تورم دستها / پاها، فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید.
ایجاد واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو غیر محتمل است؛ ولی در صورت بروز علائم واکنش آلرژیک جدی مانند عارضه های پوستی (راش)، خارش / تورم به ویژه در ناحیه صورت / زبان / گلو، سرگیجه شدید و سخت شدن تنفس، فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید.
موارد گفته شده تمام عوارض جانبی ممکن را در بر نمی گیرد و در صورت بروز سایر عوارض با پزشک یا دکتر داروساز تماس بگیرید.
پیش از مصرف ترتینوئین، در صورت حساسیت به این دارو یا سایر مشتقات ویتامین A (سایر رتینوئیدها مانند ایزوترتینوئین) و یا سابقه ابتلا به انواع دیگر آلرژی ها، پزشک یا دکتر داروساز را مطلع سازید. این فرآورده دارویی می تواند حاوی مواد سازنده غیرفعالی (مانند دانه سویا، نگهدارنده های پارابنی) باشد که باعث بروز واکنشهای آلرژیک یا سایر مشکلات گردند. برخی افراد که به بادام زمینی آلرژی دارند ممکن است به سویا نیز حساسیت داشته باشند. برای دریافت جزئیات بیشتر با دکتر داروساز صحبت کنید.
قبل از مصرف این دارو پزشک یا دکتر داروساز را در جریان سوابق پزشکی خود قرار دهید به ویژه سوابق مربوط به بیماریهای کبدی، کلسترول / تری گلیسیرید (چربی خون) بالا، مشکلات روحی / خلقی (مانند افسردگی).
ترتینوئین میتواند باعث سرگیجه، سردردهای شدید، یا تغییراتی در بینایی شود. مصرف الکل یا ماریجوانا هم سبب افزایش سرگیجه میشوند. تا زمان بدست آوردن هوشیاری و بینایی کامل، از انجام کارهایی که به این توانایی ها نیاز دارند مانند رانندگی، یا کار با ماشین آلات بپرهیزید. مصرف نوشیدنیهای الکلی را محدود کنید. در صورتی که ماریجوانا مصرف می کند به پزشک خود اطلاع دهید.
کودکان نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس تر هستند به ویژه اگر از داروی تتراسایکلین نیز استفاده میکنند. در صورتی که فرزند شما دچار عوارضی چون سردرد شدید، تهوع / استفراغ و یا مشکلات بینایی شد، فورا به پزشک اطلاع دهید.
در دوره مصرف این دارو و تا یک ماه بعد از اتمام دوره درمان از اهدای خون بپرهیزید. این توصیه برای پیشگیری از تزریق خون حاوی دارو به زنان باردار می باشد.
مصرف ترتینوئین در دوران بارداری توصیه نمی شود چرا که می تواند باعث ایجاد نقص های مادر زادی و آسیب به جنین شود. در صورتی که باردار هستید و یا شک به باردار بودن خود دارید فورا پزشک را مطلع سازید. برای پیشگیری از بارداری در دوره درمان با این دارو، همزمان از دو روش موثر جلوگیری از بارداری استفاده کنید. درباره این روشها با پزشک خود صحبت نمایید.
از آنجاییکه این دارو از طریق پوست و ریه نیز جذب بدن می شود و می تواند به جنین آسیب بزند، زنان باردار و یا کسانی که قصد بارداری دارند از تماس با این دارو و یا استنشاق ذرات آن بپرهیزند.
نفوذ این دارو به داخل شیر مادر مشخص نمی باشد ولی به دلیل خطرهای احتمالی که میتواند برای نوزاد داشته باشد، در دوره مصرف این دارو شیر دادن به نوزاد توصیه نمی شود. قبل از شیردادن با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی ترتینوئین را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از داروهایی که با ترتینوئین تداخل دارند عبارتند از: داروهای منعقد کننده خون (داروهای آنتی فیبرینولیتیک مانند اسید آمینوکاپروئیک، آپروتینین، اسید ترانکسامیک)، هیدروکسی اوره، کتوکونازول، قرصهای ضد بارداری (قرصهای ضدبارداری پروژسترون که حاوی استروژن نباشند)، تتراسایکلین، داروهای حاوی سولفیسوکسازول، ویتامین A.
در صورت مصرف بیش از حد ترتینوئین و بروز علائمی مانند غش کردن یا سخت شدن تنفس فورا با مرکز فوریتهای پزشکی تماس بگیرید.
این دارو را سرخود به دیگران تجویز نکنید.
برای نظارت بر پیشرفت درمان یا بررسی عوارض جانبی، باید تست های پزشکی / آزمایشگاهی (مانند شمارش کامل سلولهای خونی، تست عملکرد کبد، آزمایش کلسترول و تری گلیسیرید خون، تست بارداری) انجام شود. برای دریافت جزئیات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
این دارو باید در دمای اتاق بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگه داشتن آن در محیط حمام و توالت بپرهیزید. تمام داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه داشته شوند.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
