کریپتوسپوریدیوم نوعی انگل میکروسکوپی است که باعث یک بیماری اسهالی در انسان می شود. این انگل بیشتر در آب های تفریحی مانند استخرها و دریاچه ها یافت می شود و در برابر کلر مقاومت بالایی دارد. ابتلا به این بیماری می تواند در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، خطرات جدی تری به همراه داشته باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز عفونت کریپتوسپوریدیوم، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
عفونت كريپتوسپوريديوم چیست؟
عفونت کریپتوسپوریدیوم یک بیماری عفونی است که توسط انگل های میکروسکوپی و تک سلولی به نام کریپتوسپوریدیوم ایجاد می شود. این انگل ها پس از ورود به بدن، در روده کوچک مستقر شده، به دیواره های آن حمله کرده و سپس از طریق مدفوع دفع می شوند. در بیشتر افراد سالم، این عفونت باعث اسهال آبکی می شود و معمولاً طی یک تا دو هفته خودبه خود برطرف می گردد. با این حال، در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت کریپتوسپوریدیوم می تواند بدون درمان، به یک بیماری جدی و تهدیدکننده زندگی تبدیل شود. رعایت بهداشت فردی و جلوگیری از بلعیدن آب آلوده از استخرها، دریاچه ها و رودخانه ها، بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری است.
علائم عفونت كريپتوسپوريديوم
علائم و نشانه های اولیه این بیماری، معمولاً حدود یک هفته پس از عفونت ظاهر می شوند و شامل موارد زیر هستند:
- اسهال آبکی
- کم آبی بدن
- کاهش اشتها و وزن
- گرفتگی و درد شکم
- تب
- حالت تهوع و استفراغ
این علائم می توانند تا دو هفته و حتی در افراد سالم تا یک ماه نیز ادامه داشته باشند. لازم به ذکر است که برخی از افراد مبتلا به این عفونت، هیچ علامتی از خود نشان نمی دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دچار اسهال آبکی شدید که پس از چند روز بهبود نمی یابد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علل ابتلا به عفونت كريپتوسپوريديوم
بیماری زمانی آغاز می شود که انگل های کریپتوسپوریدیوم از طریق دهان وارد بدن می شوند. سپس در دستگاه گوارش مستقر شده، در دیواره روده تکثیر می یابند و از طریق مدفوع به محیط منتقل می شوند. انتقال و آلودگی به این بیماری از طریق تماس با هر چیزی که به مدفوع آلوده شده، اتفاق می افتد.
مواردی که احتمال ابتلا را افزایش می دهند:
- نوشیدن آب آلوده به انگل از منابعی مانند چاه های غیربهداشتی، استخرها، دریاچه ها و رودخانه ها.
- شنا در آب های آلوده و بلعیدن تصادفی آب.
- خوردن غذای آلوده یا نشسته.
- تماس دست ها با سطوح آلوده و سپس با دهان یا چشم.
افرادی که به دلیل بیماری هایی مانند HIV/ایدز سیستم ایمنی ضعیفی دارند، نسبت به افراد سالم بیشتر در معرض خطر هستند و ممکن است علائم شدید و مزمن تری را تجربه کنند که درمان آن دشوار است.
انگل های مقاوم
انگل های کریپتوسپوریدیوم بسیار مقاوم هستند و در برابر بسیاری از مواد ضدعفونی کننده و فیلترهای معمول آب از بین نمی روند. این انگل ها می توانند برای ماه ها در محیط زنده بمانند، هرچند که جوشاندن آب تنها راه مؤثر برای از بین بردن آنهاست.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند عبارتند از:
- کودکان خردسال، به ویژه نوزادان پوشکی که در مراکز نگهداری کودکان حضور دارند.
- والدین و مراقبان کودکان آلوده.
- کارگران مراکز نگهداری از کودکان و دامداران.
- مسافران بین المللی، به خصوص در کشورهای در حال توسعه.
- کوهنوردان و گردشگرانی که از آب تصفیه نشده استفاده می کنند.
- شناگرانی که به طور تصادفی آب استخرها، دریاچه ها و رودخانه ها را می بلعند.
- افرادی که از چاه های کم عمق و غیربهداشتی آب می نوشند.
عوارض بیماری
عوارض این عفونت می توانند شامل موارد زیر باشند:
- سوءتغذیه (به دلیل جذب ناکافی مواد مغذی از روده).
- کم آبی شدید و کاهش وزن قابل توجه.
- التهاب در اندام هایی مانند کبد، کیسه صفرا و پانکراس.
اگرچه عفونت کریپتوسپوریدیوم معمولاً تهدیدکننده زندگی نیست، اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا سابقه پیوند عضو دارند، می تواند عوارض بسیار خطرناکی ایجاد کند.
پیشگیری از بروز بیماری
از آنجایی که این عفونت مسری است، رعایت نکات زیر برای جلوگیری از انتقال آن به دیگران بسیار مهم است. هیچ واکسنی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.
- بهداشت فردی: دست های خود را حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون پس از استفاده از توالت، تعویض پوشک و قبل از غذا بشویید. به یاد داشته باشید که ضدعفونی کننده های الکلی انگل های کریپتوسپوریدیوم را از بین نمی برند.
- بهداشت مواد غذایی: میوه ها و سبزیجاتی را که به صورت خام مصرف می کنید، کاملاً با آب تمیز بشویید. در هنگام سفر به کشورهای در حال توسعه، از خوردن غذاهای نپخته خودداری کنید.
- تصفیه آب آشامیدنی: اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید یا در منطقه ای با خطر بالای عفونت هستید، آب آشامیدنی را تصفیه کنید. جوشاندن آب (حداقل به مدت یک دقیقه) مؤثرترین روش است. فیلترهای آب نیز می توانند کمک کننده باشند، به شرطی که مطابق با استانداردهای NSF International 53 یا 58 باشند.
- برای داشتن رابطه جنسی، از کاندوم استفاده کنید. پس از برطرف شدن علائم، حداقل دو هفته صبر کنید و سپس دوباره رابطه جنسی داشته باشید.
- پرهیز از شنا در زمان اسهال: اگر دچار اسهال هستید، از شنا کردن پرهیز کنید. حتی پس از بهبود علائم، بهتر است حداقل دو هفته از شنا کردن خودداری کنید، زیرا همچنان خطر انتقال بیماری وجود دارد.
تشخیص عفونت كريپتوسپوريديوم
برای تشخیص عفونت کریپتوسپوریدیوم، پزشک از روش های زیر استفاده می کند:
- آزمایش رنگ آمیزی مدفوع: پزشک نمونه ای از مدفوع یا گاهی نمونه بافتی (بیوپسی) از روده را زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا انگل های کریپتوسپوریدیوم را مشاهده کند.
- کشت مدفوع: با اینکه این آزمایش نمی تواند کریپتوسپوریدیوم را تشخیص دهد، اما به رد کردن سایر عفونت های باکتریایی که علائم مشابهی دارند، کمک می کند.
- سایر آزمایش ها: پس از تشخیص قطعی عفونت، ممکن است آزمایش های بیشتری برای بررسی عوارض احتمالی انجام شود. به عنوان مثال، آزمایش هایی برای بررسی عملکرد کبد و کیسه صفرا، نشان می دهند که آیا عفونت به این اندام ها سرایت کرده است یا خیر.
درمان عفونت كريپتوسپوريديوم
بیشتر افراد سالم مبتلا به این عفونت، طی دو هفته و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود پیدا می کنند. اما اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد، هدف از درمان، تسکین علائم و تقویت پاسخ ایمنی بدن است.
- داروهای ضد انگلی: داروهایی مانند نیتازوکسانید با از بین بردن انگل ها به کاهش اسهال کمک می کنند. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، ممکن است آزیترومایسین نیز تجویز شود.
- کاهش حرکات گوارشی: این داروها با کند کردن حرکات روده، به کاهش اسهال و بهبود جذب مایعات کمک می کنند. لوپرامید یکی از این داروها است. قبل از مصرف این نوع داروها، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- جایگزینی مایعات: اسهال شدید می تواند باعث کم آبی بدن شود. در این شرایط، مصرف مایعات و الکترولیت ها (مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم) به صورت خوراکی یا داخل وریدی ضروری است تا تعادل مایعات بدن حفظ شود.
- درمان های ضد ویروسی: اگر به HIV/ایدز مبتلا هستید، درمان با آنتی ویروس ها می تواند با کاهش بار ویروسی، سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و به بهبود علائم کمک کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر نشانه ای موجب نگرانیتان شد، به یک پزشک عمومی مراجعه کنید. در مواردی، شخص به پزشک متخصص در بیماری های عفونی یا متخصص گوارش ارجاع داده می شود.
آنچه می توانید انجام دهید
در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما برای آماده شدن برای قرار ملاقات آورده شده است.
لیستی از این موارد تهیه کنید:
- علائم خود را بنویسید، حتی آن دسته که به نظر ربطی به بیماری ندارند.
- اطلاعات مهم شخصی، از جمله سفرهای اخیر، به ویژه به سایر کشورها یا مناطق بزرگ تفریحی یا پارک های آبی
- فهرستی از داروهایتان تهیه کنید، همچنین ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید
- سوالاتی که می خواهید از پزشک خود بپرسید
در مورد این بیماری سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت علائم من چیست؟
- آیا علل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- چه روش های درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک برای تشخیص دقیق، احتمالاً سؤالاتی از شما خواهد پرسید:
- علائم شما از چه زمانی شروع شده اند؟
- آیا علائم مداوم هستند یا به صورت متناوب ظاهر می شوند؟
- شدت علائم چقدر است؟
- چه چیزی علائم را بهتر یا بدتر می کند؟
- آیا اخیراً شنا کرده اید یا به سفر رفته اید؟
در این بین می توان چه کارهایی انجام داد
در طول این مدت، نوشیدن مایعات فراوان برای جلوگیری از کم آبی بدن می تواند کمک کننده باشد.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید.