آدنومیوزیس یکی از بیماری های زنان است که طی آن، بافت پوشش داخلی رحم به دیواره عضلانی رحم وارد می شود، رحم بزرگ شده و باعث خونریزی بسیار شدید قاعدگی شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز آدنومیوزیس، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
آدنومیوزیس زمانی اتفاق می افتد که سلولهای جدار رحم (بافت آندومتر) تا دیواره عضلانی رحم رشد کند. بافت جابجا شده در طول هر چرخه قاعدگی عملکردی طبیعی دارند -ضخیم شدگی، پاره شدن بافت و خونریزی- که می تواند باعث بزرگ شدن رحم و پریودهای دردناک شود.
پزشکان هنوز در رابطه با دلیل ایجاد آدنومیوزیس مطمئن نیستند اما مشخص شده است که این بیماری پس از یائسگی برطرف می شود. انجام درمان های هورمونی می توانند برای زنان مبتلا به آدنومیوزیس شدید تر باشد. برداشتن رحم (هیسترکتومی) نیز می تواند آدنومیوزیس را درمان کند.
در برخی موارد، این بیماری هیچگونه علائم و نشانه ای ایجاد نمی کند یا تنها باعث ناراحتی خفیف می شود. با این حال می تواند باعث ایجاد علائم زیر شود:
در طول ابتلا به این عرضه، امکان بزرگ شدن رحم وجود دارد. اگرچه ممکن است فرد از بزرگتر شدن رحم خود اطلاع نداشته باشد، اما احتمال ایجاد احساس فشار یا حساسیت در ناحیه شکم وجود دارد.
در صورت ایجاد خونریزی طولانی مدت و شدید، یا گرفتگی شدید در دوران قاعدگی که باعث ایجاد اختلال در فعالیت های منظم می شود، باید به پزشک مراجعه شود.
علت ایجاد این بیماری هنوز مشخص نمی باشد. اما نظریه های بسیاری از جمله موارد زیر به عنوان علت بروز آن بیان شده است:
رشد تهاجمی بافت. برخی از متخصصان معتقدند سلول های آندومتر از جدار رحم به عضله تشکیل دهنده دیواره های رحم حمله می کنند. برش روی رحم که در حین انجام یک عمل مانند سزارین، ایجاد می شود می توانند باعث حمله مستقیم سلول های آندومتر به دیواره رحم شوند.
هنگام تشکیل رحم. برخی دیگر از متخصصان معتقدند که بافت آندومتر در زمان تشکیل رحم جنین در عضله رحم وارد می شود.
التهاب رحم در نتیجه زایمان. نظریه دیگری، ارتباط بین آدنومیوزیس و زایمان را نشان می دهد. التهاب پوشش رحم در دوره پس از زایمان ممکن است باعث شکسته شدن حدفاصل طبیعی بین سلول های رحمی شود.
منشاء سلول های بنیادی. نظریهای وجود دارد که نشان می دهد سلولهای بنیادی مغز استخوان می توانند به عضله رحم حمله کرده و باعث ایجاد آدنومیوزیس شوند.
صرف نظر از چگونگی ایجاد آدنومیوزیس، رشد آن به میزان گردش استروژن در بدن بستگی دارد.
عوامل خطرساز این بیماری عبارتند از:
بیشتر موارد ابتلا به آدنومیوزیس وابسته به استروژن در زنان 40 تا 50 ساله مشاهده می شود. علت ایجاد آدنومیوزیس در این افراد می تواند به دلیل قرار گرفتن در معرض استروژن بیشتر باشد. با این حال، تحقیقات فعلی نشان می دهند که احتمال بروز این بیماری در افراد جوان نیز وجود دارد.
در صورت خونریزی طولانی مدت در طول دوره های قاعدگی ممکن است فرد دچار کم خونی مزمن و در نتیحه، دچار خستگی و دیگر مشکلات شود.
اگرچه این عوارض خطرناک نیستند، اما درد و خونریزی بیش از حد مرتبط با این بیماری می تواند زندگی فرد را مختل کند. همچنین ممکن است باعث شود فرد از انجام فعالیتهایی که در گذشته از آنها لذت می برده، به دلیل ایجاد درد یا نگرانی برای شروع خونریزی خودداری کند.
برخی دیگر از عارضه های رحمی نیز می توانند علائم و نشانه هایی مشابه علائم آدنومیوزیس ایجاد کنند و تشخیص این بیماری را دشوار کنند. این عارضه ها می توانند شامل تومورهای فیبروئید (لیومیوما)، سلولهای رحمی که در خارج از رحم رشد می کنند (اندومتریوز) و رشد در پوشش رحم (پولیپ های آندومتر) باشند.
پزشک ممکن است با رد سایر علل احتمالی و علائم، ابتلا به آدنومیوزیس را تشخیص دهد.
پزشک می تواند بر اساس موارد زیر به آدنومیوزیس مشکوک شود:
در برخی موارد، پزشک ممکن است نمونه ای از بافت رحم (بیوپسی آندومتر) را برای آزمایش خارج کند تا از عدم ابتلا به بیماری جدی تر مطمئن شود. نمونه برداری از آندومتر به پزشک برای تأیید تشخیص آدنومیوزیس کمک نمی کند.
تصویربرداری از لگن مانند سونوگرافی و MRI می تواند علائم آدنومیوز را تشخیص دهد، اما تنها راه تأیید آن بررسی رحم پس از جراحی و برداشتن رحم می باشد.
این بیماری اغلب پس از یائسگی از بین می رود. بنابراین ممکن است اقدامات درمانی به میزان نزدیک بودن فرد به دوره یائسگی بستگی داشته باشد.
گزینه های درمانی آدنومیوزیس عبارتند از:
برای تسکین درد و گرفتگی لگن در این بیماری، می توان از روش های زیر کمک گرفت:
لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
سوالات اساسی ای که بهتر است در رابطه با آدنومیوزیس از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:
در پرسیدن سوالات دیگر تردید نکنید.
پزشک ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد: