زیدوودین (نام تجاری: رتروبیوویر)، از داروهای ضد ویروس است که به منظور کنترل بیماری ایدز و همچنین جلوگیری از انتقال ویروس سیستم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) از مادر باردار به جنین تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف زیدوودین، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.
نام عمومی: زیدوودین
نام تجاری: رتروبیوویر
زیدوودین با سایر داروهای HIV برای کمک به کنترل عفونت HIV استفاده می شود. این دارو باعث می شود میزان ویروس HIV در بدن کاهش یابد و سیستم ایمنی شما بهتر کار کند، که در نتیجه احتمال ابتلا به عوارض HIV (مانند عفونت های جدید، سرطان) کاهش یافته و کیفیت زندگی شما را بهبود می بخشد. زیدوودین متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان مهار کننده های نوکلئوزیدی ترانس کریپتاز معکوس (NRTI) شناخته می شود.
این دارو برای جلوگیری از انتقال ویروس HIV در زنان باردار به جنین و همچنین برای جلوگیری از عفونت در نوزادان متولد شده از مادران آلوده به HIV استفاده می شود.
زیدوودین برای درمان عفونت HIV نیست. برای کاهش خطر شیوع بیماری اچ آی وی به دیگران، همه موارد زیر را انجام دهید:
برای جزئیات بیشتر با پزشک خود و یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
داروی زیدوودین را طبق دستور پزشک و معمولا یک الی دو بار در روز، همراه با غدا و یا بدون غذا به صورت خوراکی با یک لیوان آب کامل (240 میلی لیتر) مصرف گردد، مگر اینکه پزشک شما دستور دیگری تجویز کرده باشد. اگر از فرم مایع استفاده می کنید دوز مصرفی را با دستگاه یا قاشق مخصوص با دقت اندازه گیری کنید. از استفاده از قاشق آشپزخانه به دلیل عدم دقت کافی خوداری کنید.
دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی فرد و پاسخ بدن به درمان تعیین می شود، اما تعیین دوز مصرفی برای کودکان بر اساس وزن است. زنان باردار ممکن است لازم باشد 5 بار در روز از این دارو استفاده کنند. به نوزادان تازه متولد شده به منظور جلوگیری از عفونت، هر 6 ساعت و به مدت 6 هفته پس از تولد، فرم مایع دارو داده می شود.
داروی زیدوودین را 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف کلاریترومایسین مصرف کنید. کلاریترومایسین ممکن است از جذب کامل زیدوودین در بدن جلوگیری کند.
بیشترین اثر بخشی دارو در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هروز در یک زمان خاص مصرف کنید.
بسیار مهم است ادامه مصرف زیدوودین (و سایر داروهای HIV) دقیقاً طبق تجویز پزشک باشد. از تغییر در دوز مصرفی صرف نظر کنید. قبل از تمام شدن دارو، دارو خود را مجدداً برای مصرف بعدی تهیه کنید.
مصرف دقیق این دارو (و سایر داروهای HIV) طبق دستور پزشک بسیار مهم است. نباید مصرف این دارو بیشتر یا کمتر از دوز تجویز شده باشد و همچنین مصرف همزمان این دارو با سایر داروهای HIV ممکن است بار ویروس را افزایش دهد و درمان عفونت دشوارتر شود و یا عوارض جانبی را بدتر کند. بهتر است در زمان مصرف داروی زیدوودین برای مدتی مصرف سایر داروهای HIV متوقف شود، مگر اینکه توسط پزشک دستور داده شود.
سردرد، حالت تهوع، استفراغ، مشکل خواب یا از دست دادن اشتها می تواند از عوارض زیدوودین باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، فوراً پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده، زیرا او بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف زیدوودین، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.
با قوی تر شدن سیستم ایمنی بدن و یا فعال بودن بیش از حد سیستم ایمنی، دفاع مقابل عفونت موجود در بدن آغاز و به دنبال آن علائم بیماری ظاهر می شود. این واکنش ممکن است هر زمانی پس از شروع به درمان HIV اتفاق بیوفتد، در صورت بروز هر گونه علائم جدی از جمله: کاهش وزن غیر قابل توجیه، خستگی شدید، دردهای عضلانی یا ضعف برطرف نشده، سردردهایی که شدید هستند یا از بین نمی روند، درد مفاصل، بی حسی یا گزگز (دستها، پاها، بازوها)، تغییرات بینایی، علائم عفونت (مانند تب، لرز، تورم غدد لنفاوی، مشکل تنفس، سرفه، زخم های پوستی غیر قابل بهبود)، علائم پرکاری تیروئید (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع یا تپش نامنظم قلب، برجستگی چشم ها، رشد غیرمعمول در گردن یا تیروئید معروف به گواتر)، علائم یک مشکل عصبی خاص معروف به سندرم گیلن باره (مانند مشکل تنفس، مشکل بلع، مشکل در حرکت دادن چشم ها، افتادگی صورت، فلج، مشکل در صحبت کردن) بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، مانند: تغییرات ذهنی یا خلقی (مانند افسردگی، اضطراب، گیجی)، کبودی یا خونریزی، تغییر رنگ پوست یا ناخن، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی بسیار جدی، از جمله: تشنج، بلافاصله به مراکز امداد پزشکی مراجعه کنید.
ممکن است هنگام مصرف زیدوودین از دست دادن چربی بدن (مانند صورت، بازوها، پاها و باسن) رخ دهد. این اثر ممکن است دائمی باشد. در صورت مشاهده تغییر در چربی بدن، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون جوش، خارش، تورم (به خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، دشواری در تنفس، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
موارد مذکور، تمام عوارض جانبی زیدوودین را در برنمی گیرد؛ بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.
پیش از مصرف زیدوودین، در صورت حساسیت به آن یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
همچنین قبل از مصرف زیدوودین، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص مشکلات کبدی (مانند هپاتیت B یا C، سیروز)، مشکلات کلیوی، مصرف الکل، کمبود گلبول های قرمز و سفید مطلع سازید.
در صورت ابتلا به دیابت یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن قند در رژیم غذایی دارید، احتیاط توصیه می شود. در مورد استفاده بی خطر از این محصول با پزشک داروخانه صحبت کنید.
تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
به دلیل خطر انتقال عفونت HIV به جنین، مصرف زیدوودین در حین بارداری توصیه نمی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
این دارو به شیر مادر منتقل می شود. از آنجا که شیر مادر می تواند ویروس HIV را منتقل کند، از شیردهی خودداری کنید و درباره این موضوع با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی زیدوودین را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
برخی از دارو هایی که ممکن است با داروی زیدوودین تداخل داشته باشند عبارتند از: اورلیستات، پروبنسید، ریباویرین، استاوودین، داروهایی که ممکن است عملکرد مغز استخوان را سرکوب کنند (مانند گان سیکلوویر، داپسون، تری متوپریم، داروهای شیمی درمانی از جمله دوکسوروبیسین، وین کریستین)، داروهایی که ممکن است روی کلیه ها تأثیر بگذارد (از جمله NSAID ها مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن).
سایر داروهای که می توانند بر روی عملکرد زیدوودین تأثیر بگذارد شامل متادون، ریفامپین و برخی از داروها هستند که برای درمان تشنج استفاده می شوند (مانند فنی توئین، والپروئیک اسید).
این دارو نباید با داروهای دیگری که حاوی زیدوودین هستند مصرف شود. برچسب های سایر داروهای تجویز شده خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید حاوی زیدوودین نیستند. اگر سوالی دارید، با پزشک یا پزشک داروخانه مشورت کنید.
این یادداشت شامل تمام تداخلات دارویی زیدوودین نمی باشد؛ بنابراین لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود (داروهای بانسخه، بدون نسخه و محصولات گیاهی) تهیه کرده و در اختیار پزشک خود یا پزشک داروخانه قرار دهید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا دشواری در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل خواب آلودگی شدید یا خستگی، گیجی، تشنج باشد.
از تجویز سرخود این دارو به دیگران پرهیز کنید.
در حالی که این دارو را مصرف می کنید انجام منظم آزمایش های پزشکی (مانند شمارش خون، آزمایش کبد، بار ویروسی، شمارش سلول های T) باید انجام شود. انجام این آزمایش ها می توانند به ارزیابی صحیح از میزان بهبودی یا بروز عوارض جانبی کمک کنند. هیچ یک از قرار ملاقات هایی که با پزشک و آزمایشگاه دارید را فراموش نکنید.
اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.
دارو را در دمای محیط و به دور از نور و رطوبت نگه دارید و برای جلوگیری از رطوبت ماده خشک کننده را در بسته دارو نگاه داشته و از نگهداری دارو در دستشویی یا حمام خودداری کنید. همچنین داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.
