تومورهای نورواندوکرین پانکراس، یا تومورهای سلول جزایر لانگرهانس، یکی از انواع سرطان هستند که از پانکراس آغاز می شوند. این نوع تومورهای پانکراس کمتر از 2 درصد از کل سرطان های پانکراس را تشکیل می دهند، اما نسبت به نوع رایج تر، پیش آگهی بهتری دارند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز تومورهای نورواندوکرین لوزالمعده و نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
نگاه کلی
تومورهای نورواندوکرین پانکراس (pNET) گروهی از سرطان ها هستند که در سلول های تولید کننده هورمون در لوزالمعده ایجاد می شوند. تومورهای نورواندوکرین لوزالمعده، که به عنوان سرطان جزایر سلولی لانگرهانس نیز شناخته می شوند، بسیار نادر هستند.
تومورهای نورواندوکرین لوزالمعده در سلول های کوچک تولید کننده هورمون (سلول های جزیره های لانگرهانس) که در لوزالمعده وجود دارند دیده می شود.
برخی از سلول های تومور نورواندوکرین پانکراس همچنان به ترشح هورمون ها (تومورهای عملکردی) ادامه می دهند و مقدار زیادی از هورمون را وارد بدن می کنند. از این هورمون ها می توان به گاسترینوما و گلوکاگونوما اشاره کرد.
در بسیاری از مواقع این تومورها هورمون را ترشح نمی کنند (تومورهای غیر عملکردی).
علائم
تومورهای نورواندوکرین پانکراس گاهی علائمی ایجاد نمی کنند. در صورت بروز، علائم و نشانه های این بیماری عبارتند از:
- زخم معده
- سوزش سردل
- دیابت
- ضعف
- خستگی
- گرفتگی عضلات
- سوء هاضمه
- اسهال
- کاهش وزن
- عارضه های پوستی
- یبوست
- درد در شکم یا کمر
- زرد شدن پوست یا چشم ها
- قند خون پایین
علل بیماری
هنوز علت به وجود آمدن بیشتر تومورهای نورواندوکرین پانکراس مشخص نیست.
سرطان نورواندوکرین پانکراس زمانی ایجاد می شود که در DNA سلول های تولید کننده هورمون در لوزالمعده (سلول های جزایر لانگرهانس) تغییرات (جهش) ایجاد می شود. DNA ماده ای درون سلول است که دستورالعمل های مربوط به همه فرآیندهای شیمیایی را در بدن ارائه می دهد. جهش های DNA باعث تغییراتی در این دستورالعمل ها می شود. یک نتیجه این است که سلول ها خارج از کنترل شروع به رشد می کنند و در نهایت توده ای از سلول های سرطانی تشکیل می دهند، گاهی اوقات سلول های سرطانی جدا می شوند و به اندام های دیگر مانند کبد گسترش می یابند.
برخی از سندرم های ارثی خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می دهند، از جمله:
- نئوپلازی غدد درون ریز، سندرم نوع 1 (MEN 1)
- بیماری فون هیپل-لینداو
- بیماری فون رکلینگ هاوزن (نوروفیبروماتوز 1)
- توبروز اسکلروزیس
ریسک فاکتور ها (عوامل خطرساز)
عواملی که با افزایش خطر تومورهای نورواندوکرین پانکراس مرتبط هستند عبارتند از:
- جنسیت. مردان بیشتر از زنان به این تومورها مبتلا می شوند.
- سابقه خانوادگی ابتلا به تومورهای نورواندوکرین لوزالمعده. اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به تومور نورواندوکرین لوزالمعده تشخیص داده شده باشد، خطر ابتلا افزایش می یابد.
تشخیص
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص تومورهای نورواندوکرین پانکراس عبارتند از:
- آزمایش خون. آزمایش خون میزان هورمون ها یا سایر علائم مبنی بر تومور نورواندوکرین پانکراس را نشان می دهد.
- آزمایش ادرار. آنالیز ادرار، ممکن است موادی را نشان دهد که در نتیجه شکسته شدن هورمون های بدن ایجاد می شود.
- تصویربرداری. تصویربرداری به پزشک کمک می کند تا عارضه های لوزالمعده را بررسی کند، این آزمایش ها شامل سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی می باشند. تصویربرداری همچنین با آزمایش های پزشکی هسته ای انجام می شود، که به صورت تزریق ردیاب رادیواکتیو به بدن می باشد. ردیاب به تومورهای نورواندوکرین لوزالمعده می چسبد تا به وضوح روی تصاویر نشان داده شود این تصاویر معمولاً از ترکیب توموگرافی گسیل پوزیترون (پت اسکن / PET) که با CT (سی تی اسکن) یا MRI (ام آر آی) ترکیب شده است ایجاد می شود.
- آندوسکوپی. در طی سونوگرافی آندوسکوپیک، لوله نازکی با دوربین روی نوک آن از گلو عبور داده شده و وارد معده و روده کوچک می شود. از یک ابزار سونوگرافی ویژه برای ایجاد تصاویر از لوزالمعده استفاده می شود. برای جمع آوری نمونه بافت (بیوپسی) می توان ابزار خاصی را از درون لوله عبور داد.
- بیوپسی. در برخی موارد، پزشک یک جراحی کم تهاجمی را برای بدست آوردن نمونه بافت برای آزمایش (بیوپسی) توصیه می کند. در طول لاپاراسکوپی، جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد می کند، که از طریق آن ابزارهای ویژه و یک دوربین کوچک وارد می شوند. جراح به کمک این ابزار سایر نواحی را از نظر علائم سرطانی بررسی کرده و یک نمونه بافت جمع آوری می کند.
- نمونه برداری از سلول های مناطق دیگر بدن برای آزمایش. در صورتی سرطان به کبد، گره های لنفاوی یا نقاط دیگر گسترش یافته باشد، نمونه برداری با سوزن از سلول ها برای ارزیابی و بررسی انجام می شود.
درمان
درمان تومور نورواندوکرین لوزالمعده بر اساس نوع سلول های درگیر در سرطان، شدت و گستردگی سرطان، اولویت های فرد و سلامت کلی او متفاوت است.
گزینه های درمانی عبارتند از:
-
عمل جراحي. اگر تومور نورواندوکرین لوزالمعده محدود به پانکراس باشد، درمان معمولاً جراحی خواهد بود. در سرطان هایی که در دُم پانکراس ایجاد می شود، جراحی به صورت برداشتن دم لوزالمعده (پانکراکتکتومی دیستال) و باقی ماندن قسمت سالم می باشد.
ممکن است لازم باشد در زمانی که سرطان سر پانکراس را درگیر کرده است، عمل ویپل (پانکراتیکودوئودنکتومی) انجام شود؛ این جراحی شامل برداشتن بافت سرطانی و بخشی یا بیشتر لوزالمعده می باشد.
-
درمان با گیرنده پپتیدی رادیونوکلاید (PRRT). PRRT ترکیبی از دارویی که سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد، با مقدار کمی ماده رادیواکتیو می باشد که درون ورید تزریق می شود. این دارو به سلول های تومور نورواندوکرین پانکراس که در بدن پنهان شده اند، می چسبد. طی چند روز تا چند هفته، این دارو مستقیماً اشعه را به سلول های سرطانی تابانده و باعث مرگ آن ها می شود.
از نوعی داروی PRRT به نام لوتشیوم لو 177 دوتاتات (لوتاترا)، برای درمان سرطان های پیشرفته استفاده می شود.
- درمان هدفمند. در درمان هدفمند از داروهایی استفاده می شود که به نقاط آسیب پذیر سلول های سرطانی حمله می کند. درمان هدفمند برای درمان عود یا برخی تومورهای پیشرفته نورواندوکرین لوزالمعده استفاده می شود.
- استفاده از امواج رادیویی. تخریب با فرکانس رادیویی به صورت اِعمال امواج انرژی بر روی سلول های سرطانی و در نتیجه گرم شدن و مرگ آن ها می باشد.
- درمان سرطانی که به کبد گسترش پیدا کرده است. تومورهای نورواندوکرین پانکراس اغلب کبد را هم درگیر می کنند، در این حال درمان های متعددی برای این وضعیت وجود دارد. گزینه های درمانی شامل مسدود کردن جریان خون تومورهای کبدی (انسداد شریان کبدی)، شیمی درمانی مستقیم کبد (کموآمبولیزاسیون)، درمان انتقال تابش مستقیم به کبد (رادیوآمبولیزاسیون) و پیوند کبد می باشد.
- شیمی درمانی. در موارد خاصی، پزشک امکان دارد شیمی درمانی را توصیه کند. در این درمان دارویی از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
تشخیص سرطان می تواند زندگی را برای همیشه تغییر دهد. هر فرد روش خود را برای کنار آمدن با تغییرات عاطفی و جسمی که سرطان به وجود می آورد پیدا می کند. اما در ابتدای تشخیص، گاهی اوقات دشوار است که بدانید چه باید کرد.
در اینجا چند راهکار ساده برای کنار آمدن با بیماری آمده است:
- برای تصمیم گیری درباره مراقبت از خود به اندازه کافی درباره سرطان بیاموزید. از پزشک خود در مورد سرطان خود، از جمله گزینه های درمانی و در صورت تمایل، پیش آگهی خود بپرسید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان، ممکن است در تصمیم گیری در مورد درمان اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.
- دوستان و خانواده را نزدیک خود نگه دارید. قوی نگه داشتن روابط نزدیک به شما کمک می کند تا با سرطان مقابله کنید. دوستان و خانواده می توانند پشتیبانی عملی لازم را از قبیل کمک به مراقبت از خانه در صورت بستری بودن در بیمارستان فراهم کنند و هنگامی که احساس نا امیدی کنید می توانند از نظر عاطفی شما را حمایت کنند.
- شنونده خوبی پیدا کنید که مایل باشد به صحبت های شما درباره امیدها و ترس های شما گوش دهد. این ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده باشد. صحبت با یک مشاور، مددکار اجتماعی پزشکی، یا گروه پشتیبانی سرطان نیز ممکن است مفید باشد. از پزشک خود در مورد گروه های پشتیبانی سوال کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت مشاهده علائم نگران گننده، به پزشک خود مراجعه کنید. اگر پزشک به سرطان مشکوک شود، شمارا به متخصص ارجاع می دهد.
از آنجایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه است، بهتر است، برای ملاقات با پزشک آماده باشید.
آن چه می توانید انجام دهید
مدارک پزشکی مربوط به خود را جمع آوری کرده و آن ها را با خود ببرید.
از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، بپرسید آیا لازم است کاری از قبل انجام دهید، مانند محدود کردن رژیم غذایی.
لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائمی که دارید را یادداشت کنید، از جمله علائمی که نامرتبط با بیماری به نظر می رسند.
- اطلاعات شخصی اصلی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را یادداشت کنید.
- لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
- یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار باشد. شخصی که شما را همراهی می کند ممکن است چیزی که فراموش کرده اید را به خاطر بیاورد.
- سوالاتی که از پزشک دارید را یادداشت کنید.
در مورد تومور نورواندوکرین لوزالمعده، برخی از سوالات اساسی که بهتر است از پزشک بپرسید عبارتند از:
- چه چیزی به احتمال زیاد باعث علائم من می شود؟
- غیر از محتمل ترین علت، علل احتمالی دیگر علائم من چیست؟
- به چه آزمایش های نیاز دارم؟
- بهترین روش درمانی چیست؟
- جایگزین روش اولیه ای که پیشنهاد می کنید چیست؟
- اگر برای بیماری خود جراحی یا سایر درمان های پزشکی انجام ندهم، چه اتفاقی می افتد؟
- به سایر بیماری ها نیز مبتلا می باشم. چگونه می توانم آن ها را به بهترین شکل با هم مدیریت کنم؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- آیا بروشوری در مورد این بیماری وجود دارد؟ چه وب سایت هایی را توصیه می کنید؟
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، از پرسیدن سوالات دیگری که برای شما پیش می آید تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
به احتمال زیاد پزشک چندین سوال از شما می پرسد، مانند:
- علائم از چه زمانی شروع شد؟
- علائم مداوم بوده یا گاه به گاه؟
- علائم چقدر شدید است؟
- چه چیزی علائم را بهبود می بخشد؟
- چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
_result.webp)
