دیابت و التهاب روده می‌توانند خطر آلزایمر را افزایش دهند

پژوهشی تازه که در مجله معتبر Science Advances منتشر شده، افق جدیدی را در شناخت بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون پدید آورده است. این مطالعه گسترده نشان می‌دهد برخی مشکلات مزمن گوارشی، هورمونی و متابولیکی می‌توانند سال‌ها پیش از آنکه علائم آشکار شوند، نشانه‌ای هشداردهنده از خطر ابتلا به این اختلالات باشند.

دانشمندان در این بررسی، داده‌های مربوط به ۱۵۵ بیماری مختلف را تحلیل کردند و به این نتیجه رسیدند که حتی اختلالاتی که نسبتاً ساده و قابل‌درمان به نظر می‌رسند، می‌توانند آغازگر فرآیندی باشند که در نهایت به آلزایمر یا پارکینسون ختم می‌شود. این یافته، نگاه سنتی به این بیماری‌ها را که صرفاً مشکلاتی محدود به مغز تلقی می‌شدند، به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که بدن و مغز در یک تعامل پیچیده و طولانی‌مدت قرار دارند.

یکی از مهم‌ترین محورهای این پژوهش، بررسی نقش «روده و مغز» بود. محور روده-مغز در واقع شبکه‌ای ارتباطی میان دستگاه گوارش و مغز است که از مسیرهای عصبی، هورمونی و ایمنی شکل می‌گیرد. هرگونه اختلال در این ارتباط می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، دردهای گوارشی یا حتی اختلالات خلقی شود. اما نکته مهم‌تر این است که چنین اختلالاتی به نظر می‌رسد با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر و پارکینسون نیز مرتبط باشند.

محققان در این مسیر بیماری‌هایی را شناسایی کرده‌اند که با بالا رفتن خطر این دو اختلال مغزی ارتباط نزدیکی دارند. برای مثال دیابت – چه نوع یک و چه نوع دو – یکی از مهم‌ترین عوامل مشترک است. همچنین التهاب‌های معده و روده، سوءهاضمه مزمن، عفونت‌های باکتریایی روده و کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین D و گروه B نیز در این دسته قرار دارند. این نتایج نشان می‌دهند که علائم ساده‌ای که گاهی نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند در واقع نشانه‌های اولیه تغییرات مهمی در بدن باشند.

یکی دیگر از یافته‌های جالب این تحقیق به زمان بروز بیماری‌ها مربوط می‌شود. به‌عنوان نمونه، دیابت نوع دو اگر حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پیش از تشخیص آلزایمر رخ دهد، ارتباط بسیار قوی‌تری با ابتلا به این بیماری دارد. پژوهشگران این مسئله را ناشی از «تأثیرات تجمعی متابولیک» می‌دانند. در مقابل، دیابت نوع یک تقریباً در همه بازه‌های زمانی مشابه، خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. همین الگو در مورد پارکینسون نیز مشاهده شد، به طوری که ارتباط برخی بیماری‌ها بسته به زمان بروز آن‌ها شدت و ضعف پیدا می‌کرد.

متخصصان علوم اعصاب معتقدند نتایج این تحقیق تصویر تازه‌ای از آلزایمر و پارکینسون ارائه می‌دهد. پروفسور دیوید پرلموتر در گفت‌وگویی تأکید کرده است که این بیماری‌ها در واقع پایان یک فرآیند طولانی‌مدت در سراسر بدن هستند و نه صرفاً اختلالاتی محدود به مغز. به گفته او، توجه به سلامت متابولیک، غدد درون‌ریز و دستگاه گوارش باید به‌عنوان راهی برای محافظت از مغز در دستور کار پزشکان و افراد قرار گیرد.

هرچند هنوز پرسش‌های بسیاری بی‌پاسخ مانده و مشخص نیست که آیا اختلالات گوارشی و متابولیکی به طور مستقیم علت این بیماری‌ها هستند یا بازتابی از فرآیندهای پیچیده‌تر مانند التهاب مزمن و اختلال عملکرد سلولی، اما یک نکته روشن است: بدن سال‌ها پیش از آنکه مغز علائم آشکار بیماری را نشان دهد، نشانه‌هایی از خطر را بروز می‌دهد. توجه به این نشانه‌ها می‌تواند فرصت طلایی برای پیشگیری یا دست‌کم کاهش شدت بیماری‌های ناتوان‌کننده‌ای چون آلزایمر و پارکینسون فراهم کند.

بیماری مرتبط سندرم روده تحریک پذیر (IBS) سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، نوعی اختلال مزمن گوارشی است که باعث درد شکم، نفخ، یبوست و اسهال می شود. استرس و تغذیه نامناسب، باعث...

بیماری مرتبط آلزایمر آلزایمر نوعی بیماری عصبی پیش رونده است که به مرور زمان سلول های مغزی تخریب می شوند که نهایتا منجر به زوال عقل شده و باعث ناتوانی...

بیماری مرتبط پارکینسون بیماری پارکینسون نوعی بیماری مزمن عصبی است که با تغییر برخی سلول های تولید کننده دوپامین در مغز ایجاد می شود و منجر به بروز علائ...