داپسون

داروی داپسون (نام تجاری: آولوسولفان)، نوعی آنتی بیوتیک است که در کنترل درمان برخی بیماری های پوستی مانند درماتیت هرپتی فورمیس و جذام کاربرد دارد. در ادامه اطلاعاتی درباره موارد و نحوه مصرف داپسون، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن ارائه می شود.

نام عمومی: داپسون

برند تجاری: آولوسولفان

موارد مصرف

از داروی داپسون برای درمان نوع خاصی از اختلال پوستی (درماتیت هرپتی فورمیس) استفاده می شود. از این دارو همچنین در کنار داروهای دیگر برای درمان بیماری هانسن (جذام) استفاده می شود. داپسون متعلق به دسته دارویی سولفان ها است و با کاهش تورم و التهاب از رشد باکتری ها جلوگیری می کند.

داروی داپسون در درمان عفونت های ویروسی (به عنوان مثال سرماخوردگی، آنفولانزا) کاربردی ندارد. استفاده غیرضروری یا سوءاستفاده از هر آنتی بیوتیکی می تواند منجر به کاهش اثربخشی آن شود.

زمان و نحوه مصرف

داروی داپسون باید روزی یک بار، به صورت خوراکی و طبق دستور پزشک، همراه با غذا یا بدون غذا مصرف گردد.

داروهای رفلاکس اسید معده به مری و کاهش اسید معده (مانند آنتی اسید های قوی، رانیتیدین، ​​فاموتیدین) یا دیدانوزین از جذب کامل داپسون در جریان خون جلوگیری کرده و احتمالاً اثربخشی آن را کاهش می دهد. بنابراین فاصله زمانی مصرف داپسون با این دارو ها باید حداقل دو ساعت باشد. برای راهنمایی بیشتر با پزشک یا پزشک داروخانه مشورت کنید. 

برای درمان اختلال پوستی، معمولاً پزشک درمان را با دوز کمی از داپسون شروع کرده و به تدریج دوز دارو را برای کنترل بیماری افزایش می دهد. معمولاً برای درمان بیماری هانسن یا پیشگیری از بروز عفونت های ناشی از HIV، این دارو برای سال ها یا به صورت مادام العمر مصرف می شود.

میزان مصرف داروی داپسون به شرایط پزشکی و پاسخ به درمان بستگی دارد. در تعیین دز دارو برای کودکان، سن و وزن نیز مورد توجه قرار می گیرد.

بیشترین اثربخشی این آنتی بیوتیک در نتیجه مصرف منظم آن حاصل می شود. بنابراین برای جلوگیری از فراموش کردن مصرف دارو، آن را هر روز در فواصل زمانی مشخص و ساعات خاصی مصرف کنید.

در صورت تشدید عارضه، پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید.

عوارض جانبی

حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، سرگیجه یا تاری دید می تواند از عوارض مصرف داروی داپسون باشد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض فورا پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید.

به یاد داشته باشید که پزشک معالجتان این دارو را برای شما تجویز کرده چرا که بر این باور است که منافع این دارو بیشتر از عوارض آن است. بیشتر افراد با مصرف این دارو، دچار عوارض جانبی جدی نمی شوند.

بروز هرگونه عارضه جانبی جدی، مانند تپش بالا و غیر عادی قلب، تنفس سریع و غیرمعمول، کبودی لب ها و پوست (تغییر رنگ مایل به آبی)، درد قفسه سینه، اختلالات ذهنی و خلقی، ضعف عضلانی و یا مشکل در ادرار کردن را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

در موارد نادری داروی داپسون می تواند باعث کم خونی بسیار جدی (سرکوب مغز استخوان) یا بیماری کبدی شود. در صورت بروز علائم عفونت (مانند تب، لرز، گلودرد مداوم)، کبودی / خونریزی آسان، خستگی غیرمعمول، رنگ پریدگی پوست، زردی چشم / پوست، تیره شدن ادرار، درد معده / شکم، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

ممکن است داپسون باعث ایجاد راش های پوستی (عارضه های پوستی) شود که معمولاً جدی نیست. با این حال، به ندرت می توان آن را از عارضه های خطرناکی که نشانه ای از یک واکنش شدید می باشند، افتراق داد. بنابراین، در صورت بروز هرگونه عارضه پوستی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

واکنش جدی آلرژیک به این محصول به ندرت رخ می دهد. با این حال، در صورت مشاهده علائمی همچون راش های پوستی، خارش / تورم (به خصوص در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید و دشواری در تنفس فوراً به پزشک مراجعه کنید.

موارد مذکور، تمام عوارض جانبی این دارو را در برنمی گیرد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه عارضه جانبی دیگری، آن را به پزشک خود یا پزشک داروخانه اطلاع دهید.

موارد احتیاطی و منع مصرف

پیش از مصرف داپسون، در صورت حساسیت به آن یا داروهای مشابه مانند سولفاکسان یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.

پیش از مصرف داروی داپسون، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود به خصوص ابتلا به برخی اختلالات خونی (مانند کم خونی، کمبود G6PD، کمبود مت هموگلوبین ریداکتاز)، بیماری کبدی، بیماری قلبی، بیماری ریوی، عفونت شدید، قند خون بسیار بالا (کتوز دیابتی) مطلع سازید.

در صورت مصرف داروی داپسون برای درمان بیماری هانسن، به دلیل مبارزه سیستم ایمنی بدن با عفونت، ممکن است زخم های پوستی تشدید شده و بی حسی/ درد/ گزگز یا ضعف عضلانی ایجاد شود که در این حالت لازم است اقدامات درمانی خاصی برای درمان این عوارض انجام شوند؛ بنابراین در صورت بروز این علائم فوراً به پزشک مراجعه شود.

این دارو ممکن است باعث سرگیجه شود. استفاده از الکل یا ماریجوانا (شاهدانه) می تواند سرگیجه را تشدید کند. تا زمانی که از بی خطر بودن کارهایی مانند رانندگی، استفاده از ماشین آلات و هرکاری که نیاز به هوشیاری دارد، اطمینان حاصل نکرده اید از انجام آنها خودداری کنید. مصرف الکل را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

در دوران بارداری، این دارو باید فقط در موارد ضروری تجویز شود. درباره خطرات و فواید مصرف این دارو در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.

هنوز مشخص نیست که آیا این دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود یا خیر، به همین دلیل حتماً پیش از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی داپسون را پوشش نمی دهد؛ بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید. همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن است با داروی داپسون تداخل داشته باشند عبارتند از: آنتاگونیست های فولیک اسید مانند (پیری مت آمین)، نیتروفورانتوئین، پریماکوئین.

داروهای دیگری نیز ممکن است با دفع داپسون از بدن، بر روی عملکرد آن اثر بگذارند، مانند ساکویناویر.

سوء مصرف

در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علائم جدی مانند غش کردن و یا دشواری در تنفس با مراکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید. علائم سوءمصرف دارو می تواند به صورت تشنج، کبودی پوست (سیانوز)، تغییر یا از دست دادن ناگهانی قدرت بینایی باشد.

توجه

این دارو را به صورت سرخود به دیگران تجویز نکنید.

از انجام منظم آزمایش های پزشکی دوره ای (مانند شمارش کامل گلبول های خون / پلاکت، آزمایش عملکرد کبد) غافل نشوید. انجام این آزمایش ها می توانند به ارزیابی صحیح از میزان بهبودی یا بروز عوارض جانبی کمک کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف آهن، اسیدفولیک و ویتامین C می تواند احتمال ابتلا به عارضه کم خونی را کاهش دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید.

در صورت مصرف داپسون برای درمان درماتیت هرپتیفورمیس، داشتن یک رژیم بدون گلوتن می تواند باعث بهبود عوارض جانبی آن شود؛ برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.

دوز فراموش شده

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک زمان مصرف دوز بعدی بود، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید. همچنین دوز بعدی را به موقع مصرف کرده و برای جبران فراموشی، دوز دارو را دو برابر نکنید.

نگهداری

دارو را در دمای محیط و به دور از نور و رطوبت نگه دارید و برای جلوگیری از رطوبت ماده خشک کننده را در بسته دارو نگاه داشته و از نگهداری دارو در دستشویی یا حمام خودداری کنید. همچنین داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

دارو ها را به درون توالت و فاضلاب نریزید، مگر آن که دستورالعملی برای انجام آن ذکر شده باشد. در صورت منقضی شدن دارو و یا عدم نیاز به آن، با یک روش مناسب آن را دور بریزید.