سرطان آمپولاری نوع نادری از سرطان دستگاه گوارش است (کمتر از 1%) که علائم آن به قدری شبیه به سرطان پانکراس است که گاهی با آن اشتباه گرفته می شود. راه قطعی تأیید تشخیص سرطان آمپولاری، نمونه برداری از تومور و سپس آنالیز آن می باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سرطان آمپولاری، راه های تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
نگاه کلی
سرطان آمپولاری نوعی سرطان نادر است که در قسمتی از سیستم گوارش به نام آمپول واتر ایجاد می شود. آمپول واتر در محلی قرار دارد که مجرای صفراوی و مجرای لوزالمعده (پانکراس) به هم متصل شده و ترشحات آن ها در روده کوچک خالی می شوند.
سرطان آمپول واتر در نزدیکی بسیاری از قسمت های دیگر سیستم گوارش مانند کبد، پانکراس و روده کوچک ایجاد می شود. هنگامی که تومور آمپولاری رشد می کند، ممکن است این اندام ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
درمان سرطان آمپولار اغلب شامل جراحی وسیعی به منظور از بین بردن سرطان و حاشیه زیادی از بافت سالم است.
علائم
علائم و نشانه های سرطان آمپول واتر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
زرد شدن پوست و چشم
مدفوع سفالی رنگ
درد شکم
تب
خونریزی از راست روده (خونریزی رکتال)
حالت تهوع
استفراغ
کاهش وزن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر علائم و نشانه های مداومی دارید که شما را نگران می کند به پزشک مراجعه کنید.
علل بیماری
مشخص نیست که چه عواملی باعث سرطان آمپولاری می شوند.
به طور کلی، سرطان از زمانی بوجود می آید که جهش هایی در DNA سلول های آنها ایجاد می شوند. این جهش ها باعث می شود سلول رشد و تکثیر غیرقابل کنترلی را آغاز کرده و بیش تر از سلول های طبیعی عمر داشته باشد. تجمع سلول ها، توموری را تشکیل می دهند که می تواند به بافت طبیعی بدن حمله کرده و آن را از بین ببرد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عواملی که می توانند خطر سرطان آمپولار را افزایش دهند عبارتند از:
سن. سرطان آمپولاری بیشتر در بزرگسالان بالای 70 سال دیده می شود.
مرد بودن. مردها کمی بیشتر از زنان به سرطان آمپول واتر مبتلا می شوند.
سندرم های ارثی که خطر سرطان را افزایش می دهند. برخی جهش های ژنی منتقل شده در نسل های خانواده می تواند خطر ابتلا به سرطان آمپولاری را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. تنها درصد کمی از سرطان های آمپولاری با ژن های به ارث رسیده مرتبط هستند. متداول ترین سندرم های ارثی که خطر سرطان آمپولاری را افزایش می دهند، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی و سندرم لینچ است که به عنوان سرطان غیرپولیپوز ارثی روده بزرگ نیز شناخته می شود.
تشخیص
تست ها و روش هایی که برای تشخیص سرطان آمپولار استفاده می شود عبارتند از:
عبور یک لوله نازک و انعطاف پذیر از گلو (آندوسکوپی). آندوسکوپی روشی است که طی آن دستگاه گوارش با یک لوله باریک و بلند مجهز به دوربین کوچک (آندوسکوپ) بررسی می شود. آندوسکوپ با عبور از گلو و معده وارد روده کوچک می شود تا آمپول واتر مشاهده شود.
می توان با انتقال ابزارهای ویژه ای از طریق آندوسکوپ، از بافت های مشکوک نمونه برداری کرد.
برای ثبت تصاویر نیز می توان از آندوسکوپی استفاده کرد. به عنوان مثال، سونوگرافی آندوسکوپیک ممکن است به ثبت تصاویر سرطان آمپولار کمک کند.
همچنین ممکن است پزشک با استفاده از آندوسکوپی در روشی به نام کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد اندوسکوپیک، به مجرای صفراوی، ماده رنگی تزریق کنند. این رنگ در اسکن ساده دیده می شود و می تواند انسداد مجاری صفراوی یا مجرای پانکراس را نشان دهد.
تست های تصویربرداری. تصویربرداری می تواند به پزشک کمک کند تا در مورد سرطان اطلاعات بیشتری کسب کرده و تشخیص دهد که آیا سرطان آمپولاری به خارج از آمپول واتر گسترش یافته است یا خیر. از روش های تصویربرداری می توان به سونوگرافی آندوسکوپیک، کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد اندوسکوپیک، کلانژیوپانکراتوگرافی به کمک ام آر آی و توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) اشاره نمود.
بررسی سلول های سرطانی در آزمایشگاه. نمونه ای از سلول های سرطانی برداشته شده در حین آندوسکوپی یا جراحی را می توان برای آنالیز به آزمایشگاه فرستاد تا با تشخیص خصوصیات سلولی، بتوان پزشک را در تعیین بهترین درمان و پیش آگهی بیماری راهنمایی کند.
درمان
گزینه های درمان سرطان آمپولار می تواند به صورت زیر باشد:
عمل جراحی ویپل (پانکرئاتیکودوئودنکتومی). در این عمل، سر پانکراس، همراه با قسمتی از روده کوچک، کیسه صفرا و قسمتی از مجرای صفراوی برداشته می شود.
روش ویپل را می توان با ایجاد یک برش بزرگ در شکم، یا به صورت جراحی کم تهاجمی، که چندین برش کوچک زده می شود، انجام داد.
جراحی کم تهاجمی. برای سرطان های بسیار کوچک و تومورهای پیش سرطانی آمپول واتر، ممکن است بتوان سرطان را با ابزار منتقل شده از آندوسکوپ (جراحی اندوسکوپیک) برداشت. در شرایط خاص دیگری، این روش می تواند در نظر گرفته شود.
ترکیب شیمی درمانی و پرتو درمانی. درشیمی درمانی داروهایی استفاده می شود که سلولهای سرطانی را از بین می برد. در پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. ممکن است این روش های درمانی برای سرطان آمپولار موثرتر باشند.
ترکیبی از شیمی درمانی و پرتودرمانی ممکن است قبل از جراحی انجام شود تا احتمال برداشتن کل بافت سرطانی در حین جراحی بیشتر شود. همچنین درمان ترکیبی پس از جراحی به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده شود.
شیمی درمانی به تنهایی. شیمی درمانی بعضاً بعد از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی که ممکن است باقی مانده باشند، استفاده می شود. در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته آمپولار، شیمی درمانی ممکن است به تنهایی برای کاهش سرعت رشد سرطان استفاده شود.
درمان کاهش درد و ناراحتی. اگر سایر درمان ها امکان پذیر نباشند یا مؤثر نباشند، پزشک ممکن است درمان هایی را توصیه کند که باعث ایجاد آرامش و احساس بهتری در بیمار شود. از این روش ها می توان به جراحی قرار دادن استنت اشاره نمود. استنت، یک لوله کوچک مشبک است که با قرار گرفتن در مجاری صفراوی به تخلیه مایعاتی که باعث زرد شدن پوست و چشم می شوند، کمک می کند.
راهکارهایی برای کنارآمدن با بیماری
تشخیص سرطان می تواند زندگی را برای همیشه تغییر دهد. هر فرد روش خود را برای کنار آمدن با تغییرات عاطفی و جسمی که سرطان به وجود می آورد پیدا می کند. اما در ابتدای تشخیص، گاهی اوقات دشوار است که بدانید چه باید کرد.
در اینجا چند راهکار ساده برای کنار آمدن با بیماری آمده است:
برای تصمیم گیری درباره مراقبت از خود به اندازه کافی درباره سرطان بیاموزید. از پزشک خود در مورد سرطان خود، از جمله گزینه های درمانی و در صورت تمایل، پیش آگهی خود بپرسید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان، ممکن است در تصمیم گیری در مورد درمان اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.
دوستان و خانواده را نزدیک خود نگه دارید. قوی نگه داشتن روابط نزدیک به شما کمک می کند تا با سرطان مقابله کنید. دوستان و خانواده می توانند پشتیبانی عملی لازم را از قبیل کمک به مراقبت از خانه در صورت بستری بودن در بیمارستان فراهم کنند و هنگامی که احساس نا امیدی می کنید می توانند از نظر عاطفی شما را حمایت کنند.
شنونده خوبی پیدا کنید که مایل باشد به صحبت های شما درباره امیدها و ترس های شما گوش دهد. این ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده باشد. صحبت با یک مشاور، مددکار اجتماعی پزشکی، یا گروه پشتیبانی سرطان نیز ممکن است مفید باشد. از پزشک خود در مورد گروه های پشتیبانی سوال کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
درصورت مشاهده علائم نگران‌کننده، به پزشک یا دندانپزشک خود مراجعه کنید. درصورت مشکوک شدن پزشک، شما را به متخصص بیماری‌های گوارشی یا سرطان شناس ارجاع می دهد.
از آن جا که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه است، بهتر است، برای ملاقات با پزشک آماده باشید.
آنچه می توانید انجام دهید
از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت ملاقات، بپرسید آیا لازم است کاری از قبل انجام دهید، مانند تغییر رژیم غذایی.
علائمی که دارید را یادداشت کنید، از جمله علائمی که نامرتبط با بیماری به نظر می رسند.
اطلاعات شخصی اصلی، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی را یادداشت کنید.
لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار باشد. شخصی که شما را همراهی می کند ممکن است چیزی که فراموش کرده اید را به خاطر بیاورد.
سوالاتی که از پزشک دارید را یادداشت کنید.
وقت شما با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات به شما کمک می کند تا از وقت خود استفاده کنید. سوالات را از مهم ترین تا کم اهمیت ترین لیست کنید. در مورد سرطان آمپولاری، برخی از سوالات اساسی که بهتر است از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
سرطان در چه مرحله ای قرار دارد؟
به چه آزمایش های دیگری نیاز دارم؟
گزینه های درمان من چه هستند؟
چه درمانی برای نوع و مرحله سرطان من بهتر است؟
عوارض جانبی هر درمان چیست؟
آیا باید نظر پزشک دیگری را جویا شوم؟
آیا بروشور یا سایر مطالب چاپی وجود دارد که به من پیشنهاد کنید؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، از پرسیدن سوالات دیگری که برای شما پیش می آید تردید نکنید.
چه انتظاری از پزشک می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آمادگی برای پاسخ دادن به آنها ممکن است وقتتان را برای نکاتی که می خواهید به آنها بپردازید، ذخیره کند. پزشک ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
