سال‌هاست پزشکان هشدار می‌دهند که چاقی خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند پستان، روده و کبد را افزایش می‌دهد. اما پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد موضوع پیچیده‌تر از آن است که تنها با عدد وزن توضیح داده شود. به نظر می‌رسد محل تجمع چربی در بدن نقشی به همان اندازه مهم و شاید حتی مهم‌تر از میزان آن در بروز برخی سرطان‌ها ایفا میکند.
پژوهشگران در مطالعه‌ای که نتایج آن در مجله مؤسسه ملی سرطان آمریکا منتشر شده، دریافتند شاخص توده بدنی یا همان BMI که سال‌ها معیار رایج ارزیابی چاقی بوده است، نمی‌تواند به‌تنهایی خطر واقعی سرطان را پیش‌بینی کند. در واقع، دو نفر با BMI مشابه ممکن است به دلایل متفاوتی در معرض خطرهای گوناگون قرار گیرند، تنها به این خاطر که چربی بدنشان در نواحی متفاوتی تجمع یافته است.
این تحقیق با بررسی داده‌های ژنتیکی صدها هزار نفر از پایگاه‌های اطلاعاتی بزرگ بریتانیا و فنلاند انجام شد. پژوهشگران میزان چربی در پنج ناحیه بدن – شکم، اندام‌های درونی، باسن و ران‌ها، کبد و لوزالمعده – را با خطر دوازده نوع سرطان مرتبط با چاقی مقایسه کردند. نتیجه نشان داد چربی شکمی، به‌ویژه در اطراف کمر، بیشترین ارتباط را با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های رحم، مری و کبد دارد. در مقابل، چربی در ناحیه باسن و ران‌ها با کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان و مننژیوم (نوعی تومور خوش‌خیم مغزی) همراه بود.
دکتر دنیل لاندو، متخصص سرطان، در توضیح یافته‌های این پژوهش می‌گوید:
«به نظر می‌رسد تنها چاقی مهم نبوده و محل تجمع چربی هم اهمیت دارد. چاقی مرکزی در ناحیه شکم معمولاً با التهاب مزمن و الگوهای غذایی ناسالم همراه است و همین عوامل می‌توانند زمینه‌ساز سرطان شوند.»
او تأکید میکند که صرفاً تکیه بر عدد BMI ممکن است گمراه‌کننده باشد، زیرا این شاخص تصویری دقیق از وضعیت سلامت فرد ارائه نمی‌دهد.
محققان در این پژوهش از روشی پیشرفته به نام تصادفی‌سازی مندلی استفاده کردند تا بتوانند رابطه علت و معلولی میان چربی بدن و سرطان را مشخص کنند. در این روش، پژوهشگران از تفاوت‌های ژنتیکی طبیعی بین افراد به‌عنوان نوعی «آزمایش تصادفی طبیعی» استفاده میکنند تا بفهمند آیا یک عامل (مثلاً نوع چربی بدن) واقعاً باعث بروز بیماری می‌شود یا فقط با آن هم‌زمان است.
دکتر آنتون بیلچیک، جراح سرطان در کالیفرنیا، که در این مطالعه شرکت نداشته، این روش را «ابزاری قدرتمند برای درک مسیرهای ژنتیکی و بیولوژیکی ارتباط میان چربی و سرطان» توصیف میکند. او می‌گوید نتایج این تحقیق یکی از نخستین شواهد علمی است که نشان می‌دهد شکل بدن و جایگاه چربی ممکن است در تعیین خطر سرطان نقشی کلیدی داشته باشد.
اما چرا چربی اضافی می‌تواند خطر سرطان را افزایش دهد؟ پژوهشگران توضیح می‌دهند که بافت چربی، به‌ویژه در ناحیه شکم، هورمون‌هایی مانند استروژن و انسولین تولید میکند که می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی را تحریک کنند. همچنین، چاقی با التهاب مزمن و افزایش ترشح موادی به نام آدیپوکین همراه است که در تکثیر سلولی نقش دارند.
خبر خوب این است که کاهش وزن حتی به میزان اندک می‌تواند مفید باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کاهش تنها پنج درصد از وزن بدن می‌تواند به‌طور معناداری خطر بروز سرطان‌های وابسته به چاقی را کاهش دهد.
پژوهشگران تأکید میکنند که برای پیشگیری از سرطان، باید نگاه تازه‌ای به چاقی داشت. به گفته آنان، ارزیابی نحوه توزیع چربی در بدن می‌تواند در آینده به ابزاری کاربردی برای تشخیص خطر و طراحی روش‌های درمانی مؤثرتر تبدیل شود. دکتر بیلچیک در جمع‌بندی می‌گوید:
«ممکن است در آینده به‌جای عدد روی ترازو، نقشه چربی بدن باشد که سرنوشت سلامت ما را تعیین میکند.»
بیماری مرتبط
سرطان پستان
سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان است که تشخیص و درمان زودهنگام آن می تواند عوارض جدی را کاهش دهد. یکی از اصلی ترین علائم آن، ...
بیماری مرتبط
چاقی
بیماری چاقی نوعی بیماری مزمن و پیچیده است که در نتیجه عوامل مختلفی مانند ژنتیک، محیط، تغذیه و رفتار ایجاد می شود و پیامد های گست...
بیماری مرتبط
سرطان دهانه رحم (سرویکس)
سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که قسمت پایینی رحم که به واژن متصل است را درگیر میکند و از عوامل بروز آن، میتوان به ویروس پاپیلوم...
بیماری مرتبط
سرطان کبد
سرطان کبد یکی از شایع ترین سرطان ها در دنیا میباشد. برخی سرطان ها از قسمت های مختلف بدن مانند ریه و پستان گسترش پیدا میکنند و سپ...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.