در یک پژوهش علمی تازه که توجه جامعه پزشکی را به خود جلب کرده، دانشمندان دریافته‌اند نشانه‌های پنهان آسیب قلبی در میانسالی می‌تواند دهه‌ها بعد به افزایش خطر زوال عقل منجر شود. این یافته که در مجله معتبر European Heart Journal منتشر شده، تصویری دقیق‌تر از ارتباط پیچیده قلب و مغز ارائه می‌دهد و بار دیگر تأکید می‌کند که سلامت این دو اندام حیاتی تا چه اندازه به یکدیگر وابسته‌اند.
پیش از این نیز محققان می‌دانستند بیماری‌های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، سکته مغزی یا نارسایی قلبی با افزایش احتمال ابتلا به زوال عقل همراه‌اند. اما در این مطالعه جدید، پژوهشگران یک شاخص بسیار دقیق‌تر را بررسی کرده‌اند: مقدار پروتئین تروپونین قلبی در خون، که معمولاً هنگام آسیب‌دیدن سلول‌های عضله قلب آزاد می‌شود. تروپونین سال‌هاست به‌عنوان یکی از دقیق‌ترین نشانگرهای آسیب حاد قلبی به‌ویژه در تشخیص حمله قلبی به کار می‌رود، اما اکنون به نظر می‌رسد می‌تواند تصویر مهم‌تری از آینده سلامت مغز نیز در اختیار پزشکان قرار دهد.
در این تحقیق، داده‌های حدود ۶ هزار شرکت‌کننده در مطالعه طولانی‌مدت Whitehall II مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد هنگام اندازه‌گیری نخستین سطح تروپونین بین ۴۵ تا ۶۹ سال سن داشتند و هیچ‌کدام سابقه زوال عقل یا بیماری قلبی نداشتند. پژوهشگران تقریباً ۲۵ سال وضعیت سلامتی آن‌ها را پیگیری کردند و تغییرات شناختی‌شان را با آزمون‌های مختلف سنجیدند.
تحلیل نهایی نتایج نشان داد افرادی که دارای بالاترین سطح تروپونین در میانسالی بودند، ۳۸ درصد بیشتر از دیگران در سال‌های پایانی زندگی به زوال عقل مبتلا شدند. افزون بر این، آن‌ها کاهش سریع‌تری در حافظه، توانایی‌های فکری و مهارت‌های حل مسئله را تجربه کردند. تصویربرداری‌های مغزی نیز علائمی نگران‌کننده نشان دادند؛ حجم هیپوکامپ (بخشی از مغز که نقش مهمی در حافظه دارد) و میزان ماده خاکستری در این افراد کمتر از سایرین بود؛ عواملی که هر دو از نشانه‌های اولیه زوال عقل محسوب می‌شوند.
اریک برانر، استاد دانشگاه کالج لندن و نویسنده ارشد این پژوهش، در توضیح این نتایج می‌گوید:
«سلامت ضعیف قلب در میانسالی، زمینه‌ساز بروز زوال عقل در دهه‌های بعد است. آسیب‌هایی که به مغز منتهی می‌شوند به‌تدریج و در طول سال‌ها شکل می‌گیرند. کنترل عواملی مانند فشار خون بالا که هم در بیماری‌های قلبی و هم در سکته و زوال عقل نقش دارند، می‌تواند روند این آسیب‌ها را کند یا حتی متوقف کند.»
متخصصان قلب و مغز نیز با تأیید یافته‌های این مطالعه بر نقش حیاتی سلامت قلب در پیشگیری از مشکلات شناختی تأکید می‌کنند. دکتر چنگ‌هان چن، متخصص قلب، می‌گوید:
«این نتایج نشان‌دهنده پیوند محکم میان قلب و مغز هستند. عوامل خطری که به قلب آسیب می‌زنند، همان عواملی هستند که به مغز نیز فشار وارد می‌کنند.»
به گفته او، درک بهتر این ارتباط می‌تواند به توسعه راهکارهایی منجر شود که هم از بیماری‌های قلبی پیشگیری کنند و هم از بروز زوال عقل در آینده بکاهند.
از سوی دیگر، دکتر شادی یاغی، متخصص مغز و اعصاب، این مطالعه را گامی مهم در مسیر شناخت علت‌های زوال عقل می‌داند و می‌گوید: «اگر بتوانیم نشان دهیم محافظت بهتر از قلب خطر زوال عقل را کاهش می‌دهد، می‌توانیم رویکردهای درمانی و پیشگیرانه بسیار مؤثرتری طراحی کنیم.»
بیماری مرتبط
زوال عقل (دمانس)
زوال عقل یا دمانس مجموعه ای از علائم پیچیده است که منجر به تحلیل رفتن توانایی شناختی فرد شده و علائم آن از فراموشی فراتر رفته و...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.