پروستاتکتومی رادیکال رباتیک نوعی جراحی کم تهاجمی است که از تجهیزات رباتیک جراحی برای برداشتن کل پروستات استفاده می کند. در ادامه به توضیح درباره جراحی رباتیک و نقش آن در سرطان پروستات می پردازیم.
در جراحی رباتیک از یک فناوری تخصصی استفاده می شود که توانایی دست های جراح را افزایش می دهد. جراحی به کمک ربات به جراحان اجازه می دهد تا با ایجاد برش های کوچک بتوانند در نقاطی که دسترسی به آن ها دشوار است، جراحی انجام دهند. فناوری تخصصی جراحی رباتیک، حرکات دقیق تر و بزرگ نمایی بیشتر را نیز امکان پذیر می کند.
جراحي كه دوره آموزش چگونگی جراحي با كمك ربات را به طور کامل گذرانده باشد می تواند اين نوع عمل را انجام ميدهد.
جراحی رباتیک در درمان بسیاری از بیماری ها مناسب است. این روش اغلب توسط متخصصین اورولوژی، جراحان زنان، جراحان عمومی، جراحان قلب و عروق و جراحان کولورکتال استفاده می شود.
یکی از اصلی ترین و مهم ترین موارد استفاده جراحی رباتیک، رادیکال پروستاتکتومی (برداشتن غده پروستات) می باشد.
بعد از سرطان پوست، در کل دنیا، سرطان پروستات بیشترین سرطانی است که در بین مردان تشخیص داده میشود. با این حال، نرخ ابتلای افراد از نژادهای مختلف، متفاوت میباشد.
در ایران، سالانه حدود ده هزار مورد جدید از ابتلا به سرطان پروستات تشخیص داده میشود. از این ده هزار مورد، هشت هزار نفر زمانی مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده میشوند که بیماری فقط خود پروستات را درگیر کرده باشد (لوکال) و دوهزار نفر در مرحله متاستاتیک بیماری قرار دارند.
از درمانهایی که برای سرطان لوکال پروستات در نظر گرفته میشود، جراحی رادیکال پروستات است. جراحی رادیکال پروستات شامل برداشتن کل غدهی پروستات به همراه وزیکول سمینالها و گاهی همراه گرههای لنفاوی اطراف میباشد. جراحی رادیکال سرطان پروستات به دو صورت سنتی و مدرن انجام میشود؛ در نوع سنتی، برش وسیعی (معمولاً بین 10 تا 13 سانتیمتر) در زیر شکم و یا بین مقعد و کیسه بیضه زده می شود، در حالی که در روش مدرن که با کمک رباتهای پیشرفته انجام می شود، 5 یا 6 برش کوچک (نیم تا یک سانتی متری) در اطراف ناف زده میشود.
پروستاتکتومی رباتیک یک روش کم تهاجمی است که توسط یک تیم مجرب جراحی و با کمک فناوری پیشرفته جراحی انجام می شود. از معروف ترین دستگاه های انجام پروستاتکتومی رباتیک، سیستم جراحی داوینچی است: یک سیستم جراحی رباتیک پیچیده که به جراحان اجازه می دهد تا با دید، کنترل و دقت بیشتر، پروستات را عمل کنند.
در رباتیک سرجری، از ابزار بسیار ظریفی با دقت فراوان و دامنه حرکت 360 درجهای استفاده میشود که باعث میشود برش کوچکتری زده شده و در نتیجهی این برش های ظریف، دوره بهبودی سریعتر و عوارض حاصل از درمان خفیف تر و دوره نقاهت آنها کوتاهتر میباشد.
با استفاده از سیستم جراحی پیشرفته، ابزارهای رباتیک ظریفی از چندین برش کوچک در شکم بیمار عبور داده میشوند تا به جراح اجازه دهند پروستات و بافتهای مجاور را با دقت بسیار بالا بردارد. این روش بسیار کمتر تهاجمی تر از پروستاتکتومی رتروپوبیک رادیکال معمولی است که شامل یک برش شکمی است که از ناف تا استخوان شرمگاهی امتداد دارد.
در طول پروستاتکتومی رادیکال به کمک ربات، یک آندوسکوپ سه بعدی و تجهیزات پردازش تصویر برای بزرگنمایی از ساختارهای ظریف اطراف غده پروستات (مانند اعصاب، عروق خونی و ماهیچه ها) استفاده می شود که امکان حفظ بهینه این ساختارهای حیاتی را فراهم می کند. پروستات در نهایت از طریق یکی از برش های کوچک برداشته و خارج می شود.
در اکثر جراحیها، جراح روی کنسول رایانه مینشیند و ابزارهای کوچکی را که دامنه حرکتی بسیار بیشتر از مچ دست انسان دارند، حرکت می دهد. این جراحی بدون اینکه دست های جراح وارد حفره بدن بیمار شود انجام می شود.
مانند سایر روش های کم تهاجمی، جراحی رباتیک مزایای بالقوه ای نسبت به جراحی باز سنتی دارد:
جراحان می توانند روش های کم تهاجمی را با دقت بیشتری انجام دهند. بازوهای ربات همیشه ثابت میمانند و ابزارهای سر ربات، کار را برای جراحان از انواع زوایا آسانتر میکند - موقعیتهایی که جراحان در غیر این صورت در رسیدن به آنها مشکل دارند. به این ترتیب عملکرد کامل پروستات در اکثر موارد قابل حفظ است. برشهای کوچکی که در حین عمل زده میشود باعث می شود بهتر بتوان اعصاب مرتبط با توانایی کنترل ادرار و قدرت جنسی را حفظ نمود. به هر حال ممکن است پس از درمان عوارضی ایجاد شود اما در جراحی به کمک دستهای رباتیک، در مقایسه با جراحی باز پروستات، دوره نقاهت عوارض بسیار کوتاهتر بوده و در مدت کمتری بی اختیاری ادراری کاملاً بهبود یافته و بیمار میتواند فعالیت جنسی خود را همچون سابق ادامه دهد.
شاید در ابتدا به نظر برسد که هزینه رباتیک سرجری به نسبت جراحی باز پروستات خیلی بیشتر است اما باید توجه داشت در رباتیک سرجری زمان بستری بودن بیمار در بیمارستان چند ساعت یا حداکثر یک شبانهروز است، در نتیجه هزینههای جانبی آن از جمله مدیریت زخم، هزینه بستری طولاتی مدت در بیمارستان و مدت زمان دور بودن از کار در مقایسه با جراحی با کمتر خواهد بود. در جراحی باز، لرزش خفیفی در دست جراح میتواند باعث آسیب شدیدی شود، در صورتی که در رباتیک سرجری این مورد کاملاً حذف میشود.